Серік Мырзалы философия оқу құралы
жүктеу/скачать 3,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Серік Мырзалы Философия
- Бұл бет үшін навигация:
- Iсiнен бiлдiк
| пантеизмге
(Табиғаттың өзiн Құдаймен теңейтiн iлiм) жақынырақ екенiн жорамалдаймыз. Сонымен қатар бұл дүниеде еш нәрсе де мәңгi емес, өзiнiң сатыларынан өтiп (ер жетем, толам, солам) өмiр сүруiн тоқтатады. Бiрақ ол iзсiз жоғалып кетпейдi, басқа бiр денеге, құбылысқа айналады. «Электриядан не шықты, Iстедiң талай қызықты! Дәл өзiн көрген адам жоқ, Шын затын оның кiм ұқты? Iсiнен бiлдiк барлығын», – дейдi ұлы ойшыл. Бұл жолдар, бiр жағынан, ақынның өз заманының ғылыми жетiстiктерiн бiлгенiн көрсетсе, екiншi жағынан, оларды түсiнуде идеалистiк жолға түсiп кетпей, тәжірибе, iс-әрекет арқылы оның шындығына жету мүмкіндігі айтылады. «Күннен неге түсіп тұр мұнша жарық , Сегiз минут шерiкте жерге барып . Әншейiн құр жарқырап тұрып алмай, Жылылық нұрмен бiрге жүр қозғалып . Барша әлем тапжылмай тұрып қалса , Бола ма, уақыт деген өлшеу салып ? Мақсат, тәртiп керексiз тозаңы жоқ, Тексермей неге отырмыз мұны ойланып ». Бұл шумақтан бiз ақынның сол кезде жаңа ғана ашылған ғажап ғылыми жаңалықты – күн сәулесiнiң жылдамдығының 300 мың км/сек. екенiн бiлгенiн байқаймыз. Екiншiден, ойшылдың қозғалыс пен уақыттың өзара байла- нысын байқағанын, үшiншiден, табиғаттың терең сырларын ары қарай зерттеп, диалектикалық ұғымдармен ғылымды байыту керектiгiн терең сезiнгенiн көремiз. Терең философиялық мәнi бар ерекше мәселе – жан мен тәннiң арақатынасы, өзара байланысы. «Жансыз тән қалайша жүрмек? Сол жан емес пе денелердi қозғап өсiрмек. Бас қозғалыс қой жанның атасы, 311 Ол жаратады түрлеп. Сол жаннан талай жан өскен, Жанына қарай тән өскен». Сөйтіп, ақынның ойынша, жан мен тәннiң арақатынасында басымдылық – бiрiншiде, тәуелдiлiк – екiншiде, яғни сана, ақыл тәндi билейдi. Ендi жүктеу/скачать 3,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|