30. Биотехнология ұғымына анықтама беріңіз. Тарихы және кезеңдері. Биотехнология ғылымының - дәрілік препараттар өндірісіндегі рөлі. Биотехнология дегеніміз — биологиялық организмдердің қатысуымен жүретін процестерді, адамның
мақсатына сай өзгерту арқылы өндірісте пайдалану.
Биотехнологияның мақсаты - өсімдіктердің жаңа сорттарын, жануарлардың асыл тұкымын,
микроорганизмдердің штаммаларын шығару.
Биотехнологияның негізгі объектісі - тірі жасушалар, атап айтқанда жануар, өсімдік текті жасушалар
жəне микробтар немесе олардың биологиялық белсенді метаболиттері.
Алғаш рет биотехнология термині 1917 жылы К. Эреки шошқаларды қантты қызылшасымен қоректендіру
кезінде, олардың өнімдерінің жоғарылауы, жасалған жұмыстарының нəтижесінде берілген. Ол:
«Биотехнология – бұл шикізат материалдарынан, жануарлар организмдерінің көмегімен әртүрлі өнімдерді өндірумен жүретін жұмыстардың барлық түрі» - деп жазды.
Биотехнологияның пайда болуымен даму тарихында ғылыми пəн ретінде голланд ғалымы
Е. Хаувинк 5 кезеңді ажыратты: 1. Пастер ғасырына дейінгі эра (1865ж.). Сыра, шарап, нан өнімдері жəне сыра ашытқыларын, ірімшік
алғандаағы спирттік жəне сүт қышқылды ашытуды қолдану. Сірке қышқылын жəне ферментативті өнімдерді
алу.
2. Пастер ғасырлық кезеңі(1866-1940 жж .) – этанол, бутанол, ацетон, глицерин, органикалық
қышқылдарды, вакциналарды өндіру. Канализациялық суды аэробты тазалау. Көмірсулардан азықтық
ашытқыларды өндіру.
3. Антибиотиктер кезеңі (1940-1960 жж.) – тереңдетілген ферментация жолымен пенициллин жəне басқа
антибиотктерді алу. Өсімдік жасушаларын дақылдау жəне вирустық вакциналарды алу. Стероидтарлың
микробиологиялық биотрансформациясы. Антибиотиктер биотехнология, медицина тарихында ереше орын
алды.
4. Меңгерілетін биосинтез кезеңі (1961-1975 жж.) – микробты мунаттар көмегімен амин қышқылдарын
өңдіру. Тазартылған ферменттік препараттар алу. Иммобилизацияланған ферменттерді жəне жасушаларды
өадірістік қолдану. Канализацилық суларды анаэробты тазалау жəне биогаз алу. Бактериалды
полисахаридтерді өндіру.
