«толық жұмысбастылық» жəне
«жұмыссыздықтың табиғи деңгейі» деген ұғымдарды енгізді.
Толық жұмысбастылық – бұл жұмыс күшінің жалпы санын-
да 5,5% жəне 6,5% мөлшерінде жұмыспен қамтылмағандар дың
үлесін сақтап тұру, яғни бұл жағдай тек циклдік жұмыссыздық
болмағанда ғана орын алады. Бұл көрсеткіштер əр елде əртүрлі
болуы мүмкін, бірақ толық жұмысбастылықты жұмыс күшінің
100% жұмыс істеуі деп айтуға болмайды.
Жұмыссыздықтың табиғи деңгейі – бұл əлеуетті ЖІӨ-ге
сəйкес келетін толық жұмысбастылық кезіндегі жұмыссыздық
деңгейі. Жұмыссыздықтың табиғи (теңгерімді) деңгейі фрики-
цондық жəне құрылымдық жұмыссыздық деңгейлерінің қосын-
ды сына тең. Шетелдік тəжірибеде жұмыссыздықтың табиғи дең-
гейін басқаша «NAIRU» деп атайды.
«NAIRU» (Non-Accelerations-Infl iacion Rate of Unemploy- ment) түсінігі – бұл инфляция қарқынын үдетпейтін жұмыс-
сыз
дықтың деңгейі немесе инфляцияны тұрақтандыратын жұ-
мыссыз дықтың қалыпты деңгейі. Жұмыссыздықтың табиғи дең-
гейін ресми бағалау алғаш рет АҚШ-та 1960-жылдары жүр-
гізілді жəне оның шамасы 4%-ды құрады. Кейіннен Р. Рейган, Б.
Клинтон жəне Дж. Буш əкімшіліктерінің орын алған саясатта-
ры нəтижесінде оның шамасы 6,5%-ға дейін өзгерді. Дегенмен,
жоғарыда аталып өткендей, көптеген экономистердің айтуынша,
əртүрлі елдерде жұмыссыздықтың табиғи деңгейінің шамасы
тəжірибе жүзінде 7%-дан 20%-ға дейінгі аралықта жүруі мүмкін.
Жұмыссыздық пен өнім көлемі арасындағы өзара байла
-
ныс
Оукен заңы деп аталады. Оукен заңына сəйкес жұмыс сыз-
дықтың нақты деңгейі өзінің табиғи деңгейінен 1%-ға өссе, онда
нақты ЖІӨ деңгейі əлеуетті ЖІӨ-ге қарағанда 2,5%-ға қысқарады.
