Жасанды орта жағдайында микроспоралардың дамуы

14 
мутациялық селекцияны жеңілдетіңіз үстемдік жоқ және барлық гендер 
фенотиптік болып табылады көрініс; тек қана емес, каллус тінін алыңыз 
гаплоидты жасушалар, сонымен қатар басқа плоидтық деңгейдегі жасушалар, 
бұл мүмкін селекцияның қосымша көзі болу. 

Өсімдіктерді 

өсіруде 
биотехнологиялық 
әдістерді 
қолданудың 
перспективалық бағыты- микроспоралар культурасында гаплоидтарды алу. 
Селекцияда гаплоидтарды қолдану селекциялық жұмыстардың кезеңдерінің 
ұзақтығын қысқартуға, генетикалық әртүрлілік спектрін арттыруға және іріктеу 
тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.Оқшауланған антерлер мен 
микроспораларды, ұрықтанбаған аналық бездер мен жұмыртқаларды өсіру 
әртүрлі өсімдік түрлерінде гаплоидтарды жаппай алу мәселесін шешуге 
мүмкіндік береді. Көптеген дақылдар үшін бидай, тритикале, арпа, күріш, 
жүгері және басқалары бұл салада айтарлықтай жетістіктерге қол жеткізілді. 
Бірақ күнбағыс жасушалары мен тіндерінің мәдениетімен жұмыс істегенде, 
регенерантты өсімдіктерді алудың тиімді әдісі жасалмаған. Бүкілресейлік 
майлы дақылдар ғылыми институтында тұқымдасының модельдік түрлерінде 
жасалған жасушалар мен тіндерді өсіру әдістерін күнбағыста қолдануға 
болмайтындығы анықталды, өйткені оның жасушалары әлсіз регенерация 
қабілетімен ерекшеленеді, бұл донорлық өсімдіктің генотипіне айтарлықтай 
тәуелді.Шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде күнбағыстың кейбір жабайы 
түрлерінің тозаңқаптары немесе олардың мәдени түрімен түраралық будандары 
мәдениетіндегі өсімдіктерді қалпына келтіру мүмкіндігі көрсетілген. 
Оқшауланған тозаң дақылындағы өсімдіктердің дамуы ерекшеліктеріне 
қарай екі жолмен жүруі мүмкін: эмбрионның тікелей регенерациясы 
эмбриоидогенез арқылы немесе каллусогенез арқылы. Бірінші жағдайда 
микроспоралардан эмбрионалды құрылымдар пайда болып, олар белгілі бір 
өсіру жағдайларында эмбриоидтарға эмбрион тәрізді құрылымдар дейін дамып, 
гаплоидты өсімдіктерді тудырады.
Эмбриоидтардың пайда болу тиімділігі генотипті тәуелді процесс болып 
табылады және белгілі бір мөлшерде айтарлықтай өзгеруі мүмкін 0-ден тоқсан 
бес пайызға дейін жетежі. Екіншісінде-микроспора бөліну арқылы өтеді, бірақ 
бөліну нәтижесінде пайда болған клеткалар тез жирма бір процентке дейін
ұлғайып және тозаң қабығын ажырап, каллус қалыптасады. Осыдан кейін 
морфогенез негізінде каллус клеткаларынан өсімдіктер қалпына келе бастайды.
Бұл кезеңде өсімдіктер плоидтың бірнеше мөлшерлемесіне негіз болуы қажет.
Айта кетеін жағдай табиғи жағдайда микроспоралар гаметофиттік жолмен 
дамиды.
Инвитро кезінде микроспоралар гаметофиттік даму жүйесінен ыңғайлы
фазада өзгеріп ктееді де спорофиттік даму жолына түсуі мүмкін .

жүктеу/скачать 0,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: