Дәріс тезистері №1-дәріс

ЕҰУ Ф 703-08-15. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Бесінші басылым 
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия 
ұлттық университеті 
Пәннің оқу-әдістемелік кешені 
Басылым: 
бесінші 
Пайдаланған әдебиеттер: 
 
1.
Айтбаев Ө. Қазақ тіл білімінің мәселелері. – Алматы: Арыс, 2007. – 624 б. 
2.
Құрманбайұлы Ш. Терминқор қалыптастыру көздері мен терминжасам тәсілдері. – 
Алматы: Сөздік-Словарь, 2005. – 240 б. 
3.
Даниленко В.П. Русская терминология Опыт лингвистического описания. М. 1977. 
4.
Сотова О.М. Основные структурно-семантические особенности терминообразования в 
современном персидском языке. Диссерт. ... канд. филол. н. – М., 2008. – 201 с. 
5.
Исаев С. Қазіргі қазақ тіліндегі сөздердің грамматикалық сипаты. 1998. 309 б. 
6.Қазіргі қазақ тілінің сөзжасам жүйесі. –Алматы: Ғылым, 1989. -267 б. 
№8 дәріс 
 
Тақырыбы
: Сөзжасамдық өнімді жұрнақтардың терминология салаларында қолданылуы. 
Мақсаты: 
Терминжасамда сөзжасамдық жұрнақтардың терминжасамдық қызметін 
түсіндіру, өнімді жұрнақтардың сөзжасамдық қабілетін анықтау. 
Дәріс жоспары: 
 
1.
Терминологияның тіл мен әдебиет саласында қолданылатын өнімді жұрнақтар 
2.Терминологияның математика саласында қолданылатын өнімді жұрнақтар 
Дәріс мәтіні 
(тезис) 
Терминжасамға лексикалық мағына жасайтын яғни сөз мағынасын өзгертетін 
жұрнақтар қызмет етеді. Сөз мағынасын өзгертетін жұрнақтар жаңа туынды лексикалық 
мағына жасайды. Осы мәселеде терминжасам мақсатына сөз мағынасын өзгертетін 
жұрнақтар сәйкес келеді. Жаңа жасалатын терминнің мағынасы да жаңа. Әр термин – 
ғылым, өндіріс, техника, өнер, саясат, шаруашылық т.б. өмірдегі түрлі жаңа ұғымдардың 
атаулары, яғни номинациялар. Сондықтан да терминжасамда негізінен зат есімнің 
сөзжасамдық жұрнақтары терминжасамдық қызмет атқарады. Өйткені терминдердің 
өздері де ұғымдардың атын білдіретін зат есім сөздер. В.П.Даниленко О.С.Ахманованың 
бұл мәселедегі пікірімен келісе отырып, мынадай пікір айтқан: «Автор справедливо 
указывает, что взгляд, по которому термины – это прежде всего имена существительные, 
имеет некоторые объективные основания. Преобладание номинативных терминов вызвано 
тем, что номинация становится носителем наиболее значительных содержаний в познании 
действительности. К тому же с ростом науки, техники, культуры появляется постоянная 
потребность в наименовании новых и новых предметов» [1, 53]. 
Зат есім жұрнақтары терминжасамда әдеби тілдегі мағынасын сақтауы да мүмкін, 
өзгертуі де мүмкін. Оған В.Н.Кохлачева мынадай мысал келтірген: «Существительные на 

ЕҰУ Ф 703-08-15. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Бесінші басылым 

жүктеу/скачать 0,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: