86
Меніңше, бұл – тыйым салынған салтты көлегейлеу үшін әдейі жасалған
нәрсе.
Тақырыпты жалғастыра түссек, Қазақстан ресми нормаларды
бұзған жалғыз ел емес, Өзбекстан, Тәжікстан сияқты Орталық Азияның
басқа елдерінің үкіметі де тұрмыс-салт жоралғыларының ауқымы мен
шығынына бірқатар шектеу енгізген. Әйтсе де, олардың тыйым салу себебі
– үкіметтің шектен тыс шығынын азайту еді. Бұл елдерде де шектеуге
қарамастан нормаға мойынсұнбау байқалған (Trevisani 2016, Cleuziou
2019).
Елімізге оралсақ, үйлену тойы туралы жаңалықтарда үйлену тойы мен
құда түсу туралы контент басым болған. Ал пандемияға дейін жиі жасалған
және қазақтың үйлену тойының ажырамас бөлігі болып саналатын Ұзату
тойы туралы контент аз кездескен. Сонда да кейбіреу қазақ халқы ұлан-
асыр той жасауға келгенде рационал шешімге бағынбайды деп сынаған.
Халық пандемия кезінде тұрмыс-салт тойларының көбін жасамағанын
нық сеніммен айта аламыз. Қыз ұзату тойының орнына, қалыңдықтың
үйінде шағын құдалық болса да немесе екі жақ келісіп,
11
қызды алып
қашса да, қыз ұзату тойын жасамаған.
Мұнысы екі жақтың да (қалыңдық жақтың да, күйеу жігіт жақтың да)
шығынын азайтуға қолайлы. Демек, халық рационал дәйекті де қолдайды,
тек рационал ұғымын дәл анықтап алу керек. Себебі рационалдық ақша
үнемдеу ғана емес, келешекте көмегі тиюі мүмкін өзара алыс-берісті
сақтап қалуды да білдіреді.
Оған қоса, күйеу жігіт жақ үйлену тойын жасамаған, тек беташар рәсімін
ғана жасаған әулеттер де бар. 50 адам ғана қонақ шақырып, санитарлық
норманы сақтауға тырысқан, кей сұхбат берушілеріміздің айтуынша,
қонақ санын шектеп, алыс туысқандарын, достары мен әріптестерін тойға
шақырмаған. Тойға шақырмағанына ренжігендер де болған. Шынында,
қонақтың нақты санын білу оңай емес. Сұхбат берушіміздің бірі 2020
жылдың жазында ұлын үйлендірген. Үкімет органдары қонақ санына
шектеу қойып, тойлауға рұқсат берген, сондықтан қонақтарын бірнеше
күн бойы бөліп шақырған, ал тойын үйлену тойы емес, беташар деп атаған.
Достарыңызбен бөлісу: