С. В. Кожанова Жалпы иммунология
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| 1 8 .1 -к е с т е .
Тұрактамау серпілісінің даму жылдамдығы мен оны ң себептері Тұрактам ау түрі Т ұрактам ау мерзімі Т ұрактам ау себебі Жеделдеген Минуттар- сағаттар Алғашкы антидонорлык антителер мен комплемент Тездетілген Бір тәулік Сезімталданған Т-лимфоциттердің белсенуі Жедел Тәулік-апталар Т-лимфоциттердін біріншілік белсенуі Созылмалы Айлар-жылдар Белгісіз себептер: антиденелер, иммундык комплекстер, баяу жасушалык серпіліс, негізгі аурудын рецидиві Жеделдеген турақтамау серпілісі. Жалпы, трансплантат кей кезде бірден істен шығады; ал егер салынған тіннін кантамырлары бітіспесе, ол жылдам істен шығуы мүмкін. Жеделдеген тұрактамау серпілісі, негізі, донордың антигендеріне карсы иесінің сарысу антиденелері аркылы өтеді. Комплементті активтейтін, антиген-антидене комплекстері, салынған тінде каркынды нейтрофилдер шоғырлануына алып келеді. Капиллярлардағы каннын көлемді койылтьшуы аркылы, трансплантаттын тамырлары бітісуі кедергі етіп, одан арғы кабыну серпілісі дамиды. МНС-аллоантигендеріне арнайы алдыналалык антиденелердін болуын бірнеше механизмдер түсіндіреді. Кейбір кезде кайталап кан трансфузиясын алған адамдарда, сол канның лейкоциттеріндегі экспрессияланған МНС-антигендеріне карсы, антидене дәрежесі айтарлықтай көбейетіндігі көрсетілген. Егер сол антигендердің кейбі- реуі трансплантаттың МНС-антигендерімен сәйкес болса, онда антиде- нелер салынған тінмен қатынасып, тұрактамаудың жеделдеу серпілісін тудырады. Қайта жүкті әйелдерде отағасының аллоантигендеріне сезімталдану аркылы, сол антигендерге карсы антидене түзіледі. Егер сол әйелге аллоантигендердің кайсысы болса да, экспрессияланған тінін ауыстырып салса, тұрактамаудын жеделдеу серпілісі дамиды. Акырында, тін ауыстырған адамдарда, кейбір кезде сол тіндегі МНС- аллоантигендеріне карсы жоғары дәрежеде антиденелері болады; егер сол адамға кайтадан, осы аллоантигендер экспрессияланған тінді ал- мастырса, антиденелер тұрақтамаудың серпілісі жеделденеді. Кейбір кезде, жедел тұрактамау серпілісінде катысатын алдын ала түзілген 360 III Бөлім. Адаптивті иммунитет антиденелері, трансплантат қан тобының антигендеріне арнайы бола- ды. Егер трансплантация жасау алдында тіндік және АВО-антигендері бойынша іріктеуін өткізсе, алдын ала антиденелерді аныктап, жеделдеу тұрактамау серпілісінен сактануға болады. Жедел турақтамау серпілісі. Салынған тіннің жасушатәуелді тұрактамау серпілісін жедел серпілісі деп атайды; бұл серпіліс транс- плантациядан 7—14 шакты күннін ішінде өтеді. Гистопатологиялык байкау бойынша, Т-хелперлердің (Тхі) активтелінуі және бөлінуі аркылы өтетін тіндегі деструкциялану ошағында макрофагтар және лимфоциттердін көлемді шоғырлануын көруге болады. Созылмалы турақтамау серпілісі. Созылмалы тұрактамау серпілісі жедел тұрактамау серпілісі тартылғаннан кейін, айлар-жылдар ішінде өтеді. Созылмалы тұрактамау серпілісі механизмдеріне гуморалды да, жасушалык та серпілістер кіреді. Созылмалы тұрактамау серпілісін жиі иммуносупрессивті препараттармен женіп шығу киын болады, сол се- бептен ол серпіліс кайта трансплантациялауды талап етеді. ТІНДІК ІРІКТЕУ Тұрактамау серпілісі МНС-комплекс пен кіші гистосәйкестік комплексіне жататын кан тобынын антигендеріне карсы жүреді. Тұрактамау серпілісінін өнімделуіне жауапты МНС-комплекспыңжәне кан тобы антигендерінің айырмашылыктары болғандықтан, донор мен реципиенттің тіндік гистосәйкестігін анықтау үшін әр түрлі тіндерді іріктеу әдістері зерттелген. Қазіргі кезде гистосәйкестік антигендерді серологиялык және молекулалык ДНҚ-зондылау аркылы полимераз- ды тізбекті серпіліс (РСК) көмегімен аныктауға болады (молекулярлы- генетикалык іріктеу). Серологиялық НҺА-іріктеу. Донор мен реципиентті НЕА-антиген- дерін серологиялық іріктеу үшін микролимфоцитті токсикалык тест (МЛЦТ) колданады. Бұл тест бойынша 80-антигендерді (8его1о§іса1 бейпесі — серологиялык аныкталатын) аныктайды. Оларға НБА-А, В, С, ЭК локустарының антигендері жатады. МЛЦТ өткізу ушін: • донор мен реципиенттің лимфоциттерін шеткері каннан бөліп алу керек; •содан кейін МНС I және II класс антигендер аллельдеріне ерекшелікті моноклонды антиденелер кұйылған микротитрлеу планшеттің ойыктарына лимфоциттерді косу керек; 18-Тарау. Трансплантациялык, иммунитеттің негіздері 361 • осы планшеттерді инкубациялағаннан кейін комплемент косады; • содан кейін серпілісті жасушалар жойылуынан, яғни тек кана өлген жасушаларға әр түрлі бояғыштар (көк трипан немесе эозин) косылуы аркылы бағалайды. Егер лимфоциттер бір моноклонды антиденелерге ерекшелі МНС аллелін экспрессияласа, комплемент косканнан кейін ол жасушалар жойылады да, закымданған жасушалар көк трипанмен боялады. НЬА- іріктеу комплементтәуелді жасушалык цитотоксикалык әсері аркылы өтеді және ол әр түрлі МНС аллельдерінін болуын немесе жоктығын көрсетеді. Аралас лимфоциттер дақылы (АЛД). І)Р және [)ф локустарының антигендерін ЕО-антигендері (ағылшыннан Іітрһосуіе һейпесі — лим- фоциттермен аныкталатын) деп атайды. ЕО-антигендерін АЛД серпіліс аркылы стандарттык лимфоциттер көмегімен аныктауға болады. АЛД серпілісті бласттык трансформациялану серпіліс аркылы екі адамнын (гистосәйкестік [) локус антигендері ажырататын) лимфоциттерін өсіріп аныктауға да болады. Донор мен реципиенттін аралас лимфо- циттер дакылында серпіліс әлсіз болған кезде, трансплантат тұрақтауы өте жаксы болады. АЛД лимфоциттердін бласттык трансформациялану аркылы ка- рым-катынасынын негізгі принципі келесі жағдайларға байланысты: • НЬА-антигендері сәйкес екі лимфоидты популяция жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|