18-Тарау. Трансплантациялык, иммунитеттің негіздері
369
Иммунды жүйеде аутореактивті супрессорлы
Т-лимфоциттер бар
екендігі айтылуымен бірге, олар тек 1990-шы жылдардын соңында,
табиғи реттегіш Т-лимфоциттер бейнеленгенде дәлелденіп ашылған.
Оларды ТрегҒохРЗ+-жасушалар деп белгілейді. Олар апоптоздан
сакталған аутореактивті С 134' Т-лимфоциттерден дамиды. Реттегіш
Т-лимфоциттер аутореактивті эффекторлы
Т-лимфоциттер белсенуіне
кедергі жасайды және оны трансплантация жасау кезінде тұрактамау
серпілісін тежеу үшін колдануға ыкпал жасайтындығы маңызды
болды.
Реттегіш Т-лимфоциттер аркылы иммунды жауаптын реттелуі
іп
у
/
уо
жедел және созылмалы тұрактамау серпілісі дамуында
антигенерекшелі төзімділікті сактаудың негізгі
механизмдерінің бірі
болып табылды. Антигенерекшелі иммунологиялык төзімділікті бұл
кезде реципиенттің «аңкау» Т-лимфоциттерін донорлык сүйек кемігінің
жасушалар фенотипіне сай донорлык дендритті жасушалармен
байланысуын арнайы «тәрбиелеу» аркылы іске асырады. Нәтижесінде
реципиент ағзасында донор антигеніне карсы иммунды жауапты
басатын белсенді Т-реттегіш лимфоциттер табиғи түрде көбейеді.
Сүйек кемігінің аутологиялық гемопоэтикалық фракциясын құй-
ғандаағзада қызметі белсендіС04+С 025+Т-реттегішлимфоциттерсаны
көбейетіні көрсетілген. Сондай-ақ олар эффекторлы (цитотоксикалык)
Т-лимфоциттердің супрессиясы мен тіндердің регенерациясын тудыру
аркылы иммунды ағзалар
мен шеткері канда ғана емес, закымданған
тіндер мен ағзаларда де анықталған.
Т-реттегіш лимфоциттердің модельді жүйелерде кызметтерін
талдағандадонордыңдендриттіжасушаларыменбіржолыбелсендірілген
лимфоциттер антигендік белсенуді қажет етпейді және
іп
уііго
да,
іп
ғ/то да эффекторлы серпілістерді тежейді, яғни, «мамандандырылған»
супрессорлы жасушаға айналады. Т-реттегіш лимфоциттер антигенмен
белсенгенде, олар супрессорлы әсерлі цитокиндерді — ІЬ-10 и ТСҒ-(3,
бөле бастайды және сол аркылы Т-реттегіш лимфоциттер С 0 4 +Тх1,
СӘ4+ Тх2 мен СӘ8+ ЦТЛ пролиферациясы
мен цитокиндер бөлуін
тежейді.
Кейбір зерттеушілердің айтуы бойынша, Т-реттегіш лимфоциттер-
ДІҢ
супрессорлы әсері мен трансплантация кезіндегі иммундық
төзімділік шақыруы келесі механизмдер аркылы іске косылады:
• СТЬА-4/СО80, С086 байланысу арқылы жүретін жасушалык
байланыс-тәуелді супрессия немесе
тікелей цитотоксикалык ме-
ханизм;
370
III Бөлім. Адаптивті иммунитет
•Т-реттегіш лимфоциттердін өсу факторды жұту арқылы эффек-
торлы СӘ8+ ЦТЛ дифференциялануы мен бөлінуін тежеу және
апоптозын коздыру;
•Т-реттегіш лимфоциттердін иммунды супрессиялаушы белсенді-
лігі бар цитокиндерді (ІЬ-10 и ТСҒ-р)
бөлу және жаңа Т-реттегіш
лимфоциттердің дамуын коздыратын ко-стимулдаушы молекула-
ларды белсендіру.
Жүрек, өкпе, бүйрек және бауыр салынған реципиенттерге кли-
никалык зерттеулер өткізгенде трансплантаттын тұрактау деңгейі
олардын канындағы Т-реттегіш лимфоциттер санымен тікелей бай-
ланысы бар екендігі көрсетілген және
олар реципиенттің лимфоидты
тіндерінде ғана емес, трансплантаттың өзінде де табылған.
Қазіргі кезде салынған тіндермен бірге пациенттерде гемопоэздйс
бағаналы жасушалар мен донор — арнайы Т-реттегіш лимфоциттерді
қолдана басталғандыгы туралы біршама зерттеулер медициналык
әдебиеттерде жариялануда.
Достарыңызбен бөлісу: