С. В. Кожанова Жалпы иммунология
«ТРАНСПЛАНТАТ ИЕСІНЕ ҚАРСЫ» РЕАКЦИЯ
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
- Бұл бет үшін навигация:
- КЛИНИКАДА АҒЗАЛАР МЕН ТІНДЕРДІ ТРАНСПЛАНТАЦИЯЛАУ
| «ТРАНСПЛАНТАТ ИЕСІНЕ ҚАРСЫ» РЕАКЦИЯ
Реципиентке аллогенді сүйек кемігін салған кезде, айрыкша жағдай болуы мүмкін; сәулеленген реципиенттің организмі трансплантат- ты істен шығара алмайды, өйткені бүл жағдайда донордың иммунды хабарлы Т-жасушалары реципиенттің аллоантигендерімен байланы- сып, «трансплантат иесіне карсы» реакциясын (ТИҚР) қоздырады. Оны «ТИ КР» ауруы деп атайды. Реципиенттін жасушалары, донордан трансплантациялаған Т-лимфоциттеріне карсы тұрактамау серпілісін тудырмауы, донор мен реципиенттің генетикалык ерекшеліктеріне және сәулеленген реципиенттін жасушалары иммунологиялык ха- барсыз болғандығына, яғни иммунды супрессия жағдайға байланы- сты болады. Бұл кезде донордың сүйек кемігіндегі иммунды хабарлы Т-жасушалары реципиенттін иммунды супрессияланған тіндеріне ша- буьшдайды. «ТИҚР», негізі, реципиенттің ІЗР-антигендеріне карсы жұреді және оны трансплантаттың жетілген ТБАС-эффекторлары, Т-өлтіргіштер мен макрофагтар жүргізеді. Осы айтылған бойынша, «ТИҚР»-дыц алдын алудың іиарттары. •донор мен реципиентті НЬА-антигендері бойынша толык іріктеу (күшті трансплантациялык антигендермен бірге, ОК-антигендері бойынша); • трансплантаттан жетілген Т-лимфоциттерді алыстату; • иммунды супрессиялы препараттарды колдану. 18-Тарау. Трансплантациялык; иммунитеттің негіздері 371 КЛИНИКАДА АҒЗАЛАР МЕН ТІНДЕРДІ ТРАНСПЛАНТАЦИЯЛАУ Трансплантация казіргі кезде әр түрлі дерттердің терминал- ды сатысындағы емнің нағыз альтернативті әдісі болып табылады. Ағзалык трансплантация — осы жүз жылдыкта медицинаның бір ғажайыбы болып отыр. Трансплантация аурудың бүйректік, бауырлык, жүректік және өкпелік жетіспеушіліктердің ауыр формаларында өмірді үзартатын ең маңызды әдістін сипатына ие. Әр түрлі жасушалар трансплантациясынын клиникалык нәтижесі соңғы 10—15 жылда адам ағзасы мен тіндері — жаңа иммунды супрессивті препараттарды кабылдаудың аркасында және НЬА-ДНҚ- іріктеу колдануға көшуден және иммунологиялык мониторинг жана әдістері колданудан бері жоғарылады. Циклоспорин А, сонымен қатар, НЬА-антигендер іріктеуі жаксаруымен және иммунологиялык монито- ринг әдісін іске асырьшуымен байланысты. Қазіргі уакытта бүйрек пен мүйізді кабықты кондыру сәтті іске асу- да. Ал жүрек, өкпе, бауырдың трансплантациясы сирек орындалуда (келешекте көбейеді деген үміт бар). Керісінше, сүйек кемігі мен ұйкы безі трансплантациясының нәтижесі төмен және баска барлық емді қолданып болғанда, сирек жағдайда жасалады. Еуропалык трансплантациялық тіркеудің мәліметі бойынша, трансплантация көлемі Еуропа елдерінде сонғы 10 жылда жыл сайын 15%-ға өсіп отыр. Мысалы, 2009 ж. Европада 28 мыңнан аса транс- плантация жасалған, оның ішінде 16,5 мыңнан аса аутологиялык және 11,4 мың — аллогенді. АКШ әр ж. 20 000 дейін трансплантациялау жа- салуда. Осы емдеу әдісін колданатын негізгі ауруларға лейкоз, лимфо- ма, басқа катерлі ісіктер жатады. Олар барлык трансплантацияның 96% кұрайды. Донор ретінде 62% — қандас туыскандар, 7% — баска туыскандары, 1% — егіздер және 30% туыскан емес еріктілер мен өлі мүшелер болған. Бағаналы жасуша көзіне аллотрансплантация жағдайында 55% сүйек миы, 45% — перифериялык бағаналы жасу- шалар жатады. Соңғы жылдары кіндік канынан алынған бағаналы жасушаларды кондыру басталды. Казіргі кезде дүние жүзінде 150-ден аса кіндік кан банкі бар. 2009 ж. алғаш рет кіндік қанның бағаналы жасушалары трансплантациясының саны АКШ-та донорлык сүйек кемігінің трансплантация санынан асты. |