1
3
4
4.1-кесте. Болаттардың пісірілім бойынша жіктелімі
Тобы
Пісірілу
С °/
^балама' /о
Пісіру жағдайын сипаттау
Болат маркалары
I
Жақсы
0,25 артық
емес
Кез келген тәсілмен айрықша әдістерді (жылыту,
термиялық өңдеу) пайдаланбай-ақ пісіріледі
Ст2, СтЗ, 15Г,
10Г2, 09Г2, 10Г2С
II
Қанағаттанарлық
0,25...0,35
Пісіру режимдерін қатаң сақтауды, арнайы қоспа
материал пайдалануды, пісірілетін жиектерді
мұқият тазалауды, 100-150 °С температурасына
дейін алдын-ала және ілеспелі жылыту,
термиялық өңдеуді
талап етеді
15ГС, 15ХМ,
10ХСНД, 18Г2С,
15ХГСА
III
Шектеулі
0,36...0,45
250-400 °С температурасына дейін жылыту және
пісірілгеннен кейін жұмсарту. Пісіру алдында
термиялық өңдеу қажет. Жылытусыз пісірген
кезде жарықтар пайда болуы мүмкін
12Х1МФ,
20ХМФА, ЗОХГС,
35Г2, ЗОХМ,
10ГН2МФА
IV
Нашар
0,45 артық
Арнайы технологиялық шараларды (жылыту,
аралық жұмсарту және т.б.) пайдаланғанына
қарамастан, жік пен жік маңындағы аумақта
жарықтардың пайда болуының жоғары
мүмкіндігі
45Х, 45Г, 40Г2,
40ХС, 40ХМФА,
35ХГСА, ЗОХНЗА,
40ХН2МА
Нашар пісірілетін төртінші топтағы болаттар (С
балама
> 0,45 %)
шынығу мен суық жарықтардың пайда болуына бейім.
Оларды
пісірген кезде жылыту және арнайы технологиялық тәсілдерді
жасау керек, ал пісіргеннен кейін термиялық өңдеу қажет.
Жоғары
шынықтырылған
аустенитты
болаттар
мен
қорытпаларды, сондай-ақ күкірт пен
фосфордың мөлшері жоғары
болатын төмен легирленген болаттарды пісірген кезде ыстық
жарықтардың пайда болуы айқындалады.
Пісірудің доғалы
тәсілінде ыстық жарықтардың пайда болу кедергісін HCS
көрсеткішімен
сипаттауға болады, ол негізгі компоненттердің
пайыздық мөлшері бойынша есептеледі:
HCS = [C + (S + P + Si/25 + Ni/100)]/(3Mn + Cr + Mo + V) (4.2)
Егер HCS < 4, ыстық жарықтар пайда болмайды. Жуан аса берік
болатты пісіргенде HCS жол берілетін мәні 1,6-2,0 шегінде болады.
Достарыңызбен бөлісу: 
