С. А. Вологжанина, А. Ф. Иголкин материалтану оқУ ҚҰралы
жүктеу/скачать 8,95 Mb. Pdf көрінісі
|
6 Вологжанина Материалтану. Оқулық
| Қолалар.
Мыстың цинк негізгі қоспалаушы элементі болмайтын қалайы, алюминий, қорғасын, бериллий, кремний, хром жəне басқа элементтермен екілік не көпқұрамды құймалары қола деп аталады. Негізгі қоспалаушы элемент бойыншы қалайы, қорғасын, кремний жəне т.б. қолаларын ажыратады. Қалайы қоласын жиі қолданады. Cu— Sn (8.13 сурет) жүйесінің жағдайының диаграммасы ликвидус жəне солидус сызықтарының арасындағы үлкен айырмашылықпен сипатталады. Сондықтан екіқұрамды қалайы қолаларының ерекшелігі баяу өтетін диффузия процесінен туындайтын олардың ликвацияға жоғары бейімділігі, төмен сұйық ағушылығы жəне шашыраңқы кеуектілігі болып табылады. Диаграммаға сəйкес, қалайының мыстағы ақырғы ерігіштігі 15,8 % құрайды. Си — Snк жүйесі құймаларының айнымалы кристализацияға бейімділігін ескерсек, салқындаудың қалыпты жағдайларында а қатты ерітіндісінің облысы тарылады (8.13 суретте а штрихты сызықтар). Қалайының 5...6% мөлшерінде құрылымда (а + р)-эвтектоид пайда болады, а б Сурет 8.12.Бірфазалы а-жездің (а), 200 есе үлкейту, жəне екіфазалы (а + Р)-жездің құрылымы (б), 100 есе үлкейту 346 Сурет 8.13. Cu— Sn(а) жүйесі жағдайының диаграммасы мен қалайы қоласы механикалық қасиеттерінің қалайы мөлшеріне тəуелділігі (б) Қалайының 5...6% мөлшерінде құрылымда (а + р)-эвтектоид пайда болады, онда 8-фаза Cu 31 Sn 8 қатты əрі осал электронды байланысын білдіреді. 8-фазаның пайда болуымен құймалардың созылмалығы мен жабысқақтығы төмендейді. Құрамында 12% дан көп қалайы бар қолалар жоғары осалдығы үшін конструкционды материал ретінде мүлде қолданылмайды. 8.14 суретте қалайы қоласының құйылмалы күйіндегі жəне деформация мен қыздырудан кейінгі микроқұрылымы келтірілген. Еркін нысанның (8.14, Б СУРЕТ ) ашық қосылулары (а + Cu 31 Sn 8 ) эвтектоидты білдіреді. Екілік қалайы қолалары қымбат тұрады жəне төмен құйылмалы қасиеттерге ие. Оларды əдетте цинк, қорғасын, никель, фосформен қосымша қоспалайды. жүктеу/скачать 8,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|