Қарағанды облысы топонимдері Нұр-Сұлтан, 2020 Т. Аршабеков

260
Қусақ 
аулсоветі
№2
Көктас
Қошқар
Текежан қора
Жабай қора
Орта қора
Тоқрауын
Кенжебарақ тоған
Егеубай тоған
Бидаиық тоған
Кенқожа, Әтембек
Кенжебарақ тоған
Егеубай тоған
130 км
115 км
88 км
80 км
25 км
2 км
Қашқанши 
аулсоветі
№3
Шолақ құмжота
Құмжота
Төкенқора
Қызыладыр
Қожа тоған
Сандық тоған
Қожа тоған
Сандық тоған
20 км
15 км
110 км
107 км
Қарабұлақ 
аулсоветі
№5
Ақтоған
Қызылүйтас
Тастөбе
Құмжота
Сарыөзек
Ақтоған
Қызыл үйтас
Ақтоған
Құмжота
Сарыөзек
1 км
1 км
3 км
1 км
2 км
Қаратал 
аулсоветі
№7
Нарымбет қора
Алдаберлі қора
Мұхтар қора
Тілеуберлі қора
Қаратал
Түсіпханқора
Шолақ (Саға)
Қалдау кәрі тоған
Түспай қора
Дуанши
Қалдау кәрі тоған
Қалдау кәрі тоған
Оразай тоған
Оразай тоған
Қаратал
Қалдау кәрі тоған
Қарауыл тоған
Қалдау кәрі тоған
Оразай тоған
45 км
45 км
35 км
40 км
40 км
85 км
15 км
15 км
50 км
5 км
Дуанши 
аулсоветі
№7
Дуанши
Мұсақай қора
Қызыладыр
Сарыөлен
Қарасу интернат
Қарасу
Қарашінгел
Тауке сары өлен
Дуанши
Дуанши
Дуанши
Енең түскен тоған
Қарасу- интернат
Қарасу
Танабек тоған
Көк өзек тоған
25 км
40 км
35 км
35 км
35 км
30 км
36 км

261
Дуанши 
аулсоветі
№8
Жәмші
Мимесалы қора
Ізтілеу қора
Мойынқұм 1-ші
Мойынқұм 2-ші
Ертекай қора
Тескен тоған
Бораншы Қартоған
Шүскен тоған
Тескен тоған
Боранши қартоған
Көкөзек тоған
30 км
150 км
130 км
145 км
150 км
145 км
Майтас 
аулсоветі
№9
Қарақозы
Қумола
Талдыбұлақ
Сарыоба
Көске
Бас ақши
Аяқ ақши
Қарашілік
Қызылшоқы
Ақжар
Ауғанбай қора
Шағырбай тоған
-------//----
-------//----
-------//---
-------//---
Шақа тоған
-------//----
------//----
------//----
-------//---
Шағырбай тоған
25 км
30 км
30 км
30 км
25 км
30 км
30 км
30 км
35 км
-
-
Кенелі 
аулсоветі
№10
Күркелі
Қожантай тоған
Сары өзек
Қара шоқы
Сары шоқы
Ақшағыл
Төкеш қорасы
Берке тоған
Қожантай тоған
---//------
---//-----
Береке тоған
Қожантай тоған
Береке тоған
45 км
-
45 км
45 км
45 км
40 км
40 км
Киров 
аулсоветі 
№11
Балық айғыр дала
Жайдақ
Қотыр қора
Жосалы
Жүнді
Қошан сораң
Қызылсенгір
Ақдала
Ақжар
Қара үлен
Қара қой
Үш арал сорабы
Үш арал 
Абыл жалы
Балық айғыр тоған
-----//-----
Егінді бұлақ
-----//-----
Байдәулет тоған
Байдаулет тоған
Қараменде
-----//-----
Ақжар талбасы
------//------
------//-----
Жалаңаш
-----//----
Тоқрауын Үміттоған
2 км
6 км
8 км
13 км
9 км
7 км
7 км
5 км
5 км
10 км
17 км
14 км

262
Қарақтай қара 
шоқы
Бес атан
Қожа қойтас
----//------
115 км
125 км
135 км
130 км
1940 жылы Қоңырат ауданын көтеру мақсатында Қарқаралы ауданынан
4 колхоз (Кеңасу, Жұмыскер, Мәдениет, Қызылжар), Шет ауданынан 3 колхоз 
(Қанаттас, Қорғантас, Жәмші) қосылды (103). Аудан 36 колхоздан тұратын 
көлемді мал шаруашылықты аймаққа айналды.
1941 жылы Қызыларай ауылдық кеңесі Қоңырат ауданына берілді.
1941 жылы қаңтарындағы Қоңырат ауданы құрамындағы колхоздар мен 
елді мекендердің құрамы мынандай болды.
№ Колхоздардың 
аттары
Селсоветтің
Атауы
Елді –мекенің 
аталуы
1
8 марта
Кіндікті
Кіндікті
2
Октябрь
-//- 
Кіндікті
3
Таң
Қусақ
Қусақ
4
Қопа
-//-
-//-
5
Береке
-//-
-//-
6
Молотов атындағы
Қарабұлақ
Қарабұлақ
7
Сталин атындағы
Қашқан ши
Қашқан ши
8
Қызылту
Қаратал
Қаратал
9
Буденный атындағы
Дуанши
Кіндікті
10 Ворошилов атын.
Қара шеңгел
11
Егінші
Майтас
Майтас
12 Еңбек
Кенелі
Кенелі
13 1 май
Ақтоғай
Жетімшоқы
14 Тельман атындағы
Ақтоғай
Қарашілік
15 Чапаев атындағы
Киров
Жандақ
16 Калинин атындағы
Киров
Сералы
17 Каганович атын
Киро
Талдысу
18 Ленин атындағы
Сартерек
Ақтұмсық
19
Сартерек
Жіңішке
20 5 декабрь
Үш өзек
21 Өндіріс
Сартерек
22 Сәуле
Жамші
Жамші

263
23 Киров атындағы
Жамші
Қызыл тас 
24
Жамші
Ақши
25 Пушкин атындағы
Қызыл арай
Сары өлең
26 Қуаныш
Қызыл арай
Қалмақбас
27 Жамбыл атындағы
Қорғантас
Төскенсу
28 Ақтұмсық
Қорғантас
Қанаттас 
29 Ұлы Октябрь 
Қаратал
Қаратал
30 Үш өзек
31 Сартерек
32 Жамші
33 Бірлестік
34 Қонырат
35 Мәдениет
36 Жұмыскер
37 Кен-асу
38 Қызылжар
39 Қара ағаш
40 Қанат тас
41 Жамші
1950 жылы Қоңырат ауданының 14 ауылдық кеңестерінің 36 ұсақ колхоз 
болды. Қазақ СРО Жоғарғы Советі Президумының ауылдық советтерді 
ірілендіруге сәйкес, ауданның төмендегі ауылдық советтері бір-біріне 
қосылды. Бұл жылғы әкімшілік- территориялық өзгерістерді аудандық атқару 
комитетінің төрағасы Құлмақановтың жазба баяндамасынан көреміз (105). Ол 
жазбаның түпнұсқасы мынадай:
«
Еңбекшілер депутаттарының Қарағанды облыстық кеңес атқару 
комитеттерінің төрағасы Байұзақов жолдасқа.
Еңбекшілер депутаттарының Қоңырат кеңес атқару комитетінің 
төрағасы Құлмұқановтан 
Жазба баяндама
ССРО Министрлер Кеңесінің 1950 жылғы 7 маусымдағы қаулысы 
бойынша бізідің Қоңырат ауданында ұсақ колхоздарды ірілендіру 
жұмыстары жүргізіле бастады. Аудан колхоздарының жер көлемінің өте 
аз болуынан колхоздардың егістік жерін ұлғайтуға және мал шаруашылығы 
үшін шабындық жерді көбейтуге, сөйтіп колхозды шаруашылық жағынан 
нығайта беруге мүмкіндік болмай келеді.
Осы жағдайды барлық жағынан қарастыра отырып және әрбір 

264
колхоздағы колхозшылардың көпшілік жиылысының пікірін еске ала отырып 
бұрынғы ұсақ колхоздарды ірі ауыл шаруашылық артелдеріне айналдырса,
аудан бойынша колхоздарды жер көлемінің ретіне, шаруашылық күштерінің
жағдайына қарай аудандағы бұрынғы 36 колхозды 11 ірі ауыл шаруашылық 
артеліне келтіруді аудандық кеңес атқару комитеті мақұл деп есептеді. Бұл 
бұрынғы 36 колхозды 11 колхоз етіп ірілендірудің нәтижесінде аудандағы 
14 ауылдық кеңес енді 11 ауылдық кеңес болуға реттелді. Өйткені қайсы бір 
колхоздың ыңғайына шаруашылығына қарай қалыптастырғанда 3 ауылдық 
кеңесін ажыратауға тура келеді.
Еңбекшілер депутаттарының
Қоңырат аудандық кеңесі
Атқару комитетінің төрағасы Құлмақанов.
Сонымен осы ұсыныстың негізінде Қорғантас, Кіндікті, Буденный 
ауылдық советтері таратылып енді 11 ауылдық Кеңестер болып төмендегі 
атаулармен аталды. Олар атап айтсақ: Киров, Калинин, Тельман, Молотов, 
Қызыл арай, Амангелді, Ақтоғай, Сарытерек, Қарабұлақ, Жәмші, Қусақ.
1. Калинин ауылдық кеңесі мен Қорғантас ауылдық кеңесі бірігіп, 
қайтадан Калинин ауылдық кеңесі болып аталды.
2. Қарабұлақ, Кіндікті ауылдық кеңесі қосылып, Қарабұлақ кеңесі деп 
аталды.
3. Тельман ауылдық кеңесі мен Буденный ауылдық кеңесі қосылып 
Тельман ауылдық кеңесі болып аталды.
1951 жылы аудандағы 36 колхоз ірілендіріп, 11 колхозға бірікті. Олар 
төмендегіше:
1. Буденный, Ворошилов, Тельман колхоздары бірігіп, Қызылтас колхозы 
атанды. Төрағасы – Мейірханов Қанапия.
2. Сәуле, Киров, Пушкин колхоздары бірігіп, Киров колхозы деп атанды. 
Төрағасы – Ақбаев Құлжанбек.
3. Чапаев, Жамбыл, Калинин колхоздары бірігіп, Калинин деп атанды. 
Төрағасы – Тұрғанов Шайкен.
4. Жәмші, Қоңырат, Бірлестік колхоздары бірігіп, Бірлестік колхозы 
атанды. Төрағасы – Игембаев Кәрім.
5. Ленин, Сарытерек, Каганович, Үшөзек, Ақтұмсық колхоздары бірігіп, 
Ленин колхозы аталды. Төрағасы – Байсұлтанов Бегендік.
6. Егінші, Еңбек, Қызылжар колхоздары бірігіп, Еңбек колхозы атанды. 
Төрағасы – Жағыпаров Қойшыбек.
7. Мәдениет, Жұмыскер, Кенасу колхоздары бірігіп, Маленков атындағы 
колхоз атанды. Төрағасы – Құлсейтов Мырзабек.
8. Қуаныш, Өндіріс колхоздары бірігіп, Қуаныш колхозы атанды. 
Төрағасы – Қаңтарбаев Сейдіғазым.

265
9. Қопа, Береке, Таң, Молотов колхоздары бірігіп, Бидайық колхозы 
атанды. Төрағасы – Жексембин Жүніс.
10. 5 декабрь, Ұлы Октябрь, Сона колхоздары бірігіп, Ұлы Октябрь 
колхозы атанды. Төрағасы – Жүкіжанов Кенжеқара.
11. 1 май, 8 март, Сарыөлең колхоздары бірігіп, Сталин колхозы атанды. 
Төрағасы – Төлетаев Сланбек.
1951 жылы колхоз шаруашылықтарының ірілендірілуімен байланысты 
оларды техникамен жабдықтау жұмыстары жақсарды.
1952 жылғы аудан көлеміндегі өзгерістерге келетін болсақ, біз мұны 
Қоңырат аудандық кеңес атқару комитетінің қаулысынан анық көреміз.
Еңбекшілер депутаттарының Қоңырат аудандық кеңес атқару комитеті 
ауылдық кеңестерді ірілендіру жөніндегі ҚазақССР Жоғарғы Кеңесі 
президумының ережесіне сәйкес мәселе қарап төмендегілерді көрсетеді. 
Ауданның бұрынғы 36 ұсақ колхоздары 1950 жылы 11 іріленген колхозға 
айналды. Колхоздар іріленсе де, ауданның 14 ауылдық советі бұрынғыша 
қызмет жасап келеді.
Қазір іріленген колхозда 2-ден ауылдық кеңес бар. Атап өткенде: Буденный 
атындағы колхозды Буденный, Тельман ауылдық кеңестері қамтиды. 
Келешекте бір колхозда екі ауылдық кеңес болуы лайықты емес екендігін 
және іріленген бір колхоздың жерін бір ауылдық кеңестің өзі қамтып басқара 
алатынын ескере отырып, Буденный, Тельман ауылдық кеңестері бір-бірімен 
қосылуы туралы өздерінің сессияларында қаулы алды.
Осыған сәйкес еңбекшілер депутаттарының аудандық кеңес атқару 
комитеті қаулы етеді.
1. Буденный, Тельман ауылдық кеңестердің бір-біріне қосылуы туралы 
сессияларында қабылданған қаулылары бекітілсін.
2. ҚазақССР Жоғарғы Кеңесі президумының селолық кеңестерді 
ірілендіру жөніндегі 1948 жылғы 20 наурыздағы нұсқауынының 7 пунктіне 
сәйкес жоғарыда аталған екі ауылдық кеңестер бір-біріне қосылып іріленетін 
болсын. 
3. Буденный ауылдық советі мен Тельман ауылдық советі бірігіп, Тельман 
ауылдық советі болып аталсын. Орталығы Буденый атындағы колхоздың 
құрылысы болып бекітілсін.
Еңбекшілер депутаттарының Ақтоғай селолық аудандық Кеңесі атқару 
комитетінің Қарары Ақтоғай селосы №15 23 қаңтар 1963 жылы Киров пен 
Калинин, Сарытерек пен Жамшы селолық кеңестерін біріктіру және Ақтоғай, 
Ақшатау, Аманкелді селкеңестерінің территориясына өзгерістер енгізу 
туралы.
Аудан колхоздарының біріктіріп совхозға айналдыруына байланысты 
кейбір шаруашылықтарды екі селолық кеңес болып отырғандығы ескеріліп, 

266
Қазақ ССР Жоғарғы Президумының 6 наурыз 1961 ж. қаулысына сәйкес 
еңбекшілер депутаттарының атқару комитеті қарар етеді:
1. Киров селолық Советі мен Калинин селолық кеңесі біріктіріліп, Киров 
сел.кеңесі болып бекітілсін.
2. Сарытерек селолық советі мен Жәмші селолық советі біріктіріліп, 
Сарытерек селолық кеңесі болып аталсын.
3. Ақтоғай селолық советінің қарамағандағы бұрынғы Қуаныш 
колхозының территориясы Аманкелді сел.кеңесіне берілсін.
4. Киров селолық кеңесінің қарамағындағы Казсельхозтехника бірлестігі 
Қоңырат бөлімшесіне қарасты Сәуле елді мекені Ақтоғай селкеңесіне берілсін.
5. Нұра селолық кеңесінің қамтуындағы бұрынғы Карл Маркс атындағы 
колхоздың территориясы Ақшатау сел. кеңесіне берілсін (106).
Әкімшіліктің өндірістік принципі айыпталып, территориялық, аудандық 
принципті қалпына келтіруге байланысты 1965 жылы Шет ауданы қайта 
бөлініп, Ақтоғай ауданы бұрынғы Қоңырат ауданы көлемінде қалдырылды. 
1966 жылы бұрын мал отары болған территорияда, Шұбартау жерінде 
Айыртас совхозы құрылды.
1966 жылы Кежек ферма болып ашылды. 1968 жылы Ақшоқы совхозына 
қарап, №4 фермасы болды. Ферма меңгерушісі – Отыншин Төлеуқұл 
сайланды. 1975 жылға дейін Кежек фермасы Шет ауданы Ақшоқы совхозына 
қарады.
1960-1970 жж. жалпы Қазақстан территориясында әкімшілік-аудандастыру 
мәселесі тұрақты болмады. Бесжылдық жоспары немесе аудандардың 
территориялық орналасуына байланысты бірнеше мәрте әкімшілік өзгерістер 
жиі болып тұрды. 
1973 жылы 20 наурызда Жезқазғанның Қарағанды облысынан бөлініп 
жеке әкімшілік облыс болып құрылуына байланысты облыс құрамында 
жаңа аудандар құрылды. Ақтоғай ауданының шығысы Балқаш көліне 
қарай орналасқан 3 совхоз Шұбартау, Айыртас, XXII партсьезд совхоздары 
жаңа құрылған Приозерный ауданына берілді. Ақтоғай ауданында жаңадан 
Жәмші совхозы құрылды. Шет ауданынан екі шаруашылық Кеңшоқы, Ақши 
совхоздары алынып берілді.
1975 жылы Ақтоғай ауданынан Кеңшоқы және Ақши селолық кеңесі, 
Ағадыр ауданынан Ақшатау селолық кеңесі Шет құрамына енді.
1977 жылы көктемде ауданда біршама өзгерістер болды. Ауданға Шет 
ауданының Кеңшоқы совхозымен ет семіртуге мамандырылған шаруашылық 
қосылды. 
Ақтоғай ауданының селолық округтары 1999 жылғы халық санағы 
бойынша кестесі. Ескерту Сарышаған, Сарытерек, Шашубай селолық 
округтерінің демографиялық көрсеткіштері қолымызға түспегендіктен 

267
жинаққа кірмеді.

жүктеу/скачать 7,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: