Қарағанды облысы топонимдері Нұр-Сұлтан, 2020 Т. Аршабеков
жүктеу/скачать 7,57 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Нұрбай ру бөлімі
| Алтайдың алсай тармағы
Н.А. Аристовтың зерттеу материалдарында Алсай руының ішіндегі Қожаназар, Ақбура аталықтарының атаулары айтылып 261 Бөкейхан Ә. Н. Таңдамалы. – А, 1995. – 15 бетте. 262 МКЗП. Акмолинский уезд. Т.3. СПб., 1897. б.198 263 Сонда, б.198 264 Сонда, б.154 371 отырса, 265 1907 жылы жарық көрген Ақмола уезінің материалдарында Алсай руының құрамындағы Баян, Ізбасар, Қарақұс, Қайып, Ақбура, Қожаназар, Шақа тармақтары мен ата-аталықтарының атаулары кездесіп отырады. 266 Алсай тармағы қазіргі кезде Жаңаарқа ауданы Ақтүбек, Байғұл елді мекендерінде орналасқан. Алтай руындағы Алсай рулық бөлімінің тармақтарға, аталықтарға, аталар мен әулеттерге тармақталуы жөніндегі жоғарыда айтылған ой- пікірлерімізді түйіндей келе, бұл ру бөліміне қатысты деректер мен мәліметтер баршылық, шежіресі ел аузында сақталған және кейбір жекелеген ру аталары мен аталықтары санының көптігіне байланысты орыс деректерінде дербес ру ретінде айтылған дейміз. Нұрбай ру бөлімі Алтай руындағы алты ру бөлімінің біріне жатады. Бұл ру бөлімінің атауы Н.А. Аристов, Г.Н. Потанин, М.Ж. Көпейұлы еңбектеріндегі материалдарда, XX ғасыр басындағы Ақмола уезі бойынша жүргізілген зерттеу жұмыстарының және шежіре-кітаптарының материалдарында жиі кездеседі. Ел аузындағы тарихи әңгімелердің бірінде Нұрбай Алтайдың әмеңгерлікпен алған әйелінен туса, екінші бір деректерде ол қолға түскен қалмақ қызынан дүниеге келген. 267 Екі дерек те Нұрбайдың батыр болғандығын баяндайды. М.Ж. Көпейұлы: «Алтайдың ақ сауыты Нұрбайда қалған. Қалмаққа олжаға түсіп қалған жерінен Нұрбай өзі барып алып келген, сауыттың аты – шежекөз. Сондықтан Нұрбай ұраны – шежекөз болған. Нұрбайдан басқасында белгі жоқ», – деп жазады. 268 Әлке ру бөлімі – Алтай руындағы жеті ру бөлімінің үшіншісі. Шежірелік материалдар бойынша Алтай руындағы Әлке, Байдалы, Сайдалы ру бөлімдеріне бастау болған үш адам бір анадан туған. Г.Н. Потанин, М.Ж.Көпейұлы бұларды Алтайдың Аққоян атты әйелінен туған деп айтса, І.Ісләмұлы олардың анасын Тоққоян деп көрсетеді. XX ғасыр басындағы Атбасар уезінде жүргізілген зерттеу материалдарында Әлке (Әлике) ру бөлімінің Еңке, Құтый және Мұрат атты үш ру тармағына бөлінетіндігі айтылады. 269 265 Аристов Н.А. Заметки об этническом составе…, б.105 266 Материалы по киргизскому землепользованию. Акмолинский уезд. Т.3.Ч.1. б.126 267 Ісләмұлы І. Алтай шежіресі.б.7 268 Көпейұлы М. Қазақ шежіресі. б.25-26 269 Бейсенбайұлы Ж. Қазақ шежіресі. б.121 |