173
Ә
– тілдің тік қалпына қарай
төменді
, ерін қатысына қарай
ашық
езулік
, тілдің көлденең қалпына қарай
ілгерінді
дыбыс.
Үйлесім жасалым белгілері:
төменді, ашық езулік, ілгерінді
дауысты дыбыс.
Сөз құрамындағы құрақтардың үйлесім әуезі біркелкі
ілгерінді
болғандықтан, сөздің өне бойына тән үйлесім әуез де
ілгерінді
болып
шығады.
8.10-
сурет.
[
Сірә
]
сөзінің құрама
желісі
7.10-сурет.
[Сірә]
сөзінің құрама желісі
Ілгерінді,
жоғарылы,
қысаң езулік/ілгерінді,
жоғарылы,
доғал
еріндік үйлесім әуезді сөздердің жасалым желісі
Ілгерінді, жоғарылы,
қысаң езулік
/ілгерінді, жоғарылы,
доғал ерін-
дік
[ілүу]
сөзінің құрамындағы құрақтардың жасалым сипаты (7.11-су-
рет).
Бірінші (дауысты) құрақ
І –
тілдің тік қалпына қарай
жоғарылы
, ерін қатысына қарай
қысаң
езулік
, тілдің көлденең қалпына қарай
ілгерінді
дыбыс.
Үйлесім жасалым белгілері:
ілгерінді, жоғарылы, қысаң езулік
да-
уысты дыбыс.
Екінші (буын) құрақ
Л
ү
– тілдің тік қалпына қарай
жоғарылы,
ерін қалпына қарай
доғал
еріндік
, тілдің көлденең қалпына қарай
ілгерінді
дауыссыз дыбыс.
174
Үйлесім жасалым белгілері:
ілгерінді, жоғарылы, доғал еріндік
дауыссыз дыбыс.
Сөз құрамындағы құрақтардың үйлесім әуезі біркелкі
жоғарылы,
ілгерінді
болғандықтан, сөздің өне бойына тән үйлесім әуез де
жоғарылы, ілгерінді
болып
шығады
.
Осы жасалым сипаттамаларға
сүйене отырып,
ілүу
сөзінің жасалым тізбегін модельдейміз.
8.11-
сурет.
[
Ілүу
]
сөзінің құрама желісі
7.11-сурет. [Ілүу] сөзінің құрама желісі
Достарыңызбен бөлісу: