Алимхан Жунисбек verstka 19 06 18 indd indd
жүктеу/скачать 10,2 Mb. Pdf көрінісі
|
Жүнісбеков
- Бұл бет үшін навигация:
- Дауысты дыбыстар
| фонема және аллофон
- буын (әуен) тілдер үшін: тонема және аллотонема - үндесім (сингармониялық) тілдер үшін: сингема және аллосингема Сонда қазақ тілінде 3 дауысты (ашық [а], қысаң [ы], құранды [о]) сингема (дыбыс), 17 дауыссыз [б, д, ғ, ж, з, й, қ, л, м, н, ң, п, р, с, т, у, ш] сингема (дыбыс) бар болып шығады. Барлығы 20 сингема (дыбыс). Ендеше, қазақ тілінде жиырма тірек дыбыс бар. Дауысты дыбыстар: Жалаң ашық дауысты [а] сингема екі аллосингемадан құралады: [а, ә]; Жалаң қысаң дауысты [ы] сингема төрт аллосингемадан құралады: [ы, і, ұ, ү]; сөз: тыс, тіс, тұс, түс жуан әуезді сөз: тыс, тұс жіңішке әуезді сөз: тіс, түс езулік әуезді сөз: тыс еріндік әуезді сөз: тұс жуан езулік әуезді буын: ты жуан еріндік әуезді буын: тұ жуан езулік әуезді дыбыс: Т ы [t] жуан еріндік әуезді дыбыс: Т ұ [ t° ] езулік әуезді сөз: тіс еріндік әуезді сөз: түс жіңішке езулік әуезді буын: ті жіңішке еріндік әуезді буын: тү жіңішке еріндік әуезді дыбыс: Т ү [t 'º] жіңішке езулік әуезді дыбыс: Т і [t'] Сонда қазақ тілінде 3 дауысты (ашық [а], қысаң [ы], құранды [о]) сингема (дыбыс), 17 дауыссыз [б, д, ғ, ж, з, й, қ, л, м, н, ң, п, р, с, т, у, ш] сингема (дыбыс) бар болып шығады. Барлығы 20 сингема (дыбыс). Ендеше, қазақ тілінде жиырма тірек дыбыс бар. Дауысты дыбыстар: Жалаң ашық дауысты [а] сингема екі аллосингемадан құралады: [а, ә]; Жалаң қысаң дауысты [ы] сингема төрт аллосингемадан құралады: [ы, і, ұ, ү]; Құранды дауысты [о] сингема үш аллосингемадан құралады: [о, ө, е]. Барлығы 9 аллосингема (үндесім) дауысты дыбыс. Дәстүрлі фонетикамыздағы 9 дауысты деп жүргеніміз үш тірек дауыстының (сингеманың) үндесім (сингармониялық) варианттары немесе аллосингемалары болып шығады (3.1-кесте). жүктеу/скачать 10,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|