Оқушы: - Сабақтас сөйлемдерде
басыңқы сөйлемнің бастауышы
басыңқы сөйлемнен бұрын тұрса, одан кейін үтір қойылады.
Мұғалім: - Екі жағынан да үтір қойылатын сөздер бар ма?
Оқушы: - Бар. Оқшау сөздер сөйлемнің ортасында келсе екі жағынан
да үтір қойылады және сөйлем ішінде оқшауланған айқындауыш мүше келсе,
екі жағынан да үтір қойылады. Мысалы: «Кел, балалар, оқылық! Аманның
бұл айтқаны, әрине, дұрыс» деген сөйлемдерден «балалар», «әрине» деген
сөздер – оқшау сөздер. Олардың екі жағынан да үтір қойылады. т.б. «бүгін,
15-наурыз күні, мектепте жастар ұйымының жиыны болады». Мұнда «15-
наурыз күні» деген сөз – оқшауланған айқындауыш мүше.
Оның да екі
жағынан үтір қойылады.
Мұғалім: - «Астық-Отанға», «Көптің ісі – көл» деген сөйлемдерге
қойылған сызықша қандай ережеге байланысты қойылған?(сөйлем
тақтаға
жазылып қойылады не газет пен журналдардың бірінен сондай тыныс белгі
қойылған екі сөйлем қатар көрсетіледі).
Оқушы: - Екеуі екі ережеге байланысты қойылған «Астық -Отанға»
деген сөйлемнің баяндауышы түсіріліп айтылған. Баяндауышы түсіріліп
ықшамдалған сөйлемдерге сызықша қойылады. «Көптің ісі – көл» деген
сөйлемдегі сызықша – бастауыштан кейін қойылатын сызықша. Бұл
сөйлемнің бастауышы да (көптің ісі), баяндауышы да (көл) атау тұлғада.
Сондықтан бастауыштан кейін сызықша қойылған.
Сабақ үстінде 4-5 минуттық мұндай грамматикалық ойындар жүргізу –
оқушыларды сабаққа қызықтырады, ынтасын арттырады.
Оқушылардың
жалықпауына, ойнай отырып-ақ ойлауына әсер етеді. Сөйтіп теориялық
білімін тәжірибе жүзінде қолдана білуге үйретеді.
Сондықтан тыныс
белгілеріне байланысты көптеген жаттығуларды тиімді пайдаланып отырса,
сөз жоқ, оқушылар білген үстіне біле беретін болады.
Достарыңызбен бөлісу: