Қазақстан Республика Ауыл шаруашылығы министрлігі


Нивелир, оның құрылымы, нивелир біліктері, оларға тән



Pdf көрінісі
бет2/4
Дата06.12.2023
өлшемі0,53 Mb.
#195316
түріНұсқаулар
1   2   3   4
Байланысты:
Аза метр

Нивелир, оның құрылымы, нивелир біліктері, оларға тән 
геометриялық алғышарттар 
Геометриялық нивелирлеу ортадан және алға қарай нивелирлеу әдiстерi 
болып бөлiнедi (2-сурет). Геометриялық нивелирлеуді бастамас бұрын, 
аспапты тексеру қажет. 
 
а-ортадан нивелирлеу; б- алға қарай нивелирлеу 
2-сурет-Геометриялық нивелирлеу әдістері
Нивелир
/фр. «Niveler» -деңгейлеу, деңгей/ деп аталатын геодезиялық 
аспаптың 
атқаратын міндеті: салыстырмалы биіктікті геометриялық тәсілмен өлшеу, 
онымен қашықтықты да өлшеуге болады. 
1. Нивелир 
бөліктері 
мен
 тетіктері
, олардың өзіндік сипаттамалары.
Нивелир жұмысы барысында таған үстінде кіндік бұрандамен тартылып 
орнығады. Ол үстіңгі және астыңғы екі бөліктен тұрады /3-сурет/. Астыңғы 
/тұрақты/ бөлік үш көтергіш бұрандасы /1/ және төлке білігі /3/ бар тұғыр 
арқылы тағанмен тұтасталып тұрақталады. Үстіңгі /тұрақты-айналмалы/ 
бөлік бекітуші бұрандамен /4/ тұрақталады да, керек жағдайда осы 
бұранданың босатылуымен төлке білігі /3/ төңірегінде айналмалы болады. 
Бұл бөлік мынандай жеке бөлшек-тетіктерден құралады: дөңгелек пішінді /5/ 
және цилиндр пішінді /8/ деңгей-теңгермелер, дүрбі /7/, оның айналым білігі 
/6/, теңгерме және қыл сызықты торды түзететін бұрандалар /9және 10/, 


элевациялау бұрандасы /11/ [лат. «elevare»-көтеру]. Бұлардың кейбіреуі 
теодолит құрылымынан белгілі. Сондықтан, төменде /3/, /5/, /6/, /11/ 
сандарымен таңбаланған тетіктердің, сондай-ақ, дүрбі көз аясындағы 
көріністің ерекшеліктеріне ғана тоқталайық. 
Төлке 
білік /3/ тұғырмен біртұтас, ол нивелирдің үстіңгі бөлігінің 
төлкелік қуыста тіке сызық төңірегінде айналуын қамтамасыз етеді. 
Дөңгелек 
пішінді деңгей-теңгерме /5/ нивелир дүрбісін алдын ала 
горизонталь жазықтық қалпына келтіру міндетін атқарады. Ол цилиндр 
пішінді теңгерме сияқты зауыт жағдайында жасалады, оның шыны түтігінің 
бетіне кіндіктес /концентрлі/ қос шеңбер салынады. Бұл теңгерменің табан 
астын оның үш түзету бұрандасы құрайды. Дүрбіні 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет