. Олардың
ең көп тарағаны
– тауарлық изоовалерианил қышқылын хлорлау және бромдау арқылы
α-бромизовалерянил
мочевина
алу
әдісі,
содан
кейін
α-бромизовалерианил
мочевинасының сәулеленбеген бромангидридін бензол сияқты органикалық еріткіште
мочевинамен конденсациялау.
Мысал 1.
27 г (0,45 моль) құрғақ мочевина және 50 г (0,25 моль) α-бромоизовалер
қышқылы бромиді араластырғышпен, кері тоңазытқышпен және термометрмен
жабдықталған сыйымдылығы 0,5 л үш мойынды колбаға құйылады. Реакциялық массаны
70°С-та 2 сағат араластырады, 50°С-қа дейін суытады, ыдырату үшін 200-300 мл су
қосады, ал техникалық бромуралды 1 сағат 18°С-та кристалдандырады, содан кейін
сүзеді, жуады және кептіреді.
Шығымды 22-23 г (28,0-50,0%) α-бромоизовалер қышқылының бромид теориясы,
м.к. 145-146°C. Техникалық бромизовал 80% изопропил спиртінен аналық ерітінділерді
қайталап қолдану арқылы кристалданады.
14. Фенолдар мен олардың туындыларын синтездеу және тазарту әдістері. Бір және
диатомды фенолдардың (фенол, тимол) антисептикалық қасиеттері.
Фенол–
қатты түссіз кристалды зат, балқу температурасы төмен, өте
гигроскопиялық, өзіне тән иісі бар. Ауада фенол тотығады, сондықтан оның
кристалдары бастапқыда қызғылт реңкке ие болады, ал ұзақ сақтау кезінде
қараңғыланып, қызарып кетеді. Бөлме температурасында суда аз ериді, бірақ 60-70oС
тез және жақсы ериді. Фенол төмен балқиды, балқу температурасы 43oС. Улы.
Өнеркәсіптік ауқымда фенол көмір шайырынан алынады. Ең жиі қолданылатын
зертханалық әдістердің ішінде мыналар:
– хлорбензолдың гидролизі
C6H5Cl + NaOH→C6H5OH + NaCl (kat = Cu, t0).
— аренсульфоқышқылдардың тұздарының сілтілі балқуы
C6H5SO3Na + 2NaOH→C6H5OH + Na2SO3 + H2O (t0).
– кумол әдісі (изопропилбензолдың тотығуы)
C6H5-C(CH3)H-CH3 + O2→C6H5OH + CH3-C(O)-CH3 (H+, t0).
Сілтілік балқыту әдісі ең көне болып табылады, бензолды сульфаттандыру үшін күкірт
қышқылын және бензолсульфонатрий тұзын кейінгі балқыту үшін каустикті көп
тұтынуды қажет етеді.
Шикі фенолды
Достарыңызбен бөлісу: |
