Л.Берталанфи. Әлеуметтік топтардың бөлінуі:
үлкен, кіші, орташа. Үлкен әлеуметтік топтар бірлестіктері:
кәсіби топтар мен басқалар, этникалық және тарихи қауымдастықтар, жыныс және жас шамасы бойынша топтар, әлеуметтік қабаттар. Орташа әлеуметтік топтар:
бір ауылдың тұрғындары, бір қаланың тұрғындары, бір ауданның тұрғындары, нақты кәсіпорынның қызметкерлері. Формалды әлеуметтік институттар:
армия, мектеп, сот, мемлекет. Формалды емес әлеуметтік институттар:
салт, мораль, азаматтық қоғам, қоғамдық пікір. Әлеуметтік инситуттардың атқаратын функциялары:
өндіріс және бөлу, әлеуметтендіру, қоғам мүшелерін қайта тәрбиелеу, тәртіп сақтау, моральдық ахуалды қолдану. Жүйеге тән сипат:
иерархиялық. Мінез-құлықтың нормалардан шегінуі (ауытқуы):
девианттық. Ежелгі Римде б.з.д. VІ ғ. бастап мүліктік жағдайы бойынша ерекшеленген
адамдар тобын атай бастады:
таптар. «Меншікке деген әртүрлі қатынас таптық мүдделер қақтығысын болдырмай
қоймайды» деп атап көрсеткен ХІХ ғ.француз тарихшылар:
Ф.Гизо,О.Тьерри. Экономикалық институттар болып табылады:
нарық, биржа, банк. Страталық қарастырудың бастамасын немесе қоғамдық страталарға
ыдырауының аспектісін қарастырған ғылым:
Макс Вебер. Т.Парсонс өзі әзірлеген «әлеуметтік әрекет теориясында» көрсеткен
страталаудың үш әмбебап критерийі:
сапа, орындау, иемдену. Мемлекеттің жанжалдық әлеуетін зерделеуге дайындалатын экономикалық
көрсеткіштерге жатады:
кедейшілік деңгейі, табыстағы теңсіздік, жұмыссыздық. Мемлекеттің жанжалдық әлеуетін зерделеуге пайдаланылатын әлеуметтік-
мәдени көрсеткіштерге жатады:
төзімділік. Мемлекеттің жанжалдық әлеуетін зерделеуге пайдаланылатын саяси
көрсеткіштерге жатады:
