83
Х и м и я л ы қ ә д і с. Жалпы кемірушілерді жою үшін мал обьектіле-
рінде көптеген химиялық препараттар қолданылады. Олар әсер етуіне
байланысты 2 топқа бөлінеді:
а) өте улы, тез өлтіретін (крысид, мырыш фосфиді, тиосемикарбазид,
барий және натрий фторацетаты, т.б.);
ә) улылығы созылмалы, кумулятивті, яғни біртіндеп әсер ететін (оларға
антикоагулянттар: зоокумарин, ратиндан, этифеназин, фенголацин, т.б.).
Бірінші топтағы препараттарға қарағанда соңғы топтағылары практикада
тиімді пайдаланылады. Олар кеміргіштерді біртіндеп, ұзақ уақыт әсер ету
арқылы жояды. Сондықтан кемірушілердің сақтанушылығын туғызбайды,
сол себепті антикоагулянттардың нәтижелігі жоғары.
Антикоагулянттардың ішінде зоокумарин, оның натрий тұзы, фенто-
лацин, пенолацин, дифенацин, фентолациннің майлы ерітіндісі, этилфенацин,
бромидалон, бродифакум, эргокальциферон, сорекс, дифенакум, вакор,
пиринурон, ракумин, силатрок, эпиблок препараттары практикада кең түрде
қолданылады. Бұлар түрлі мемлекеттерде өндіріліп шығарылады.
Соңғы жылдары Германияның «Байер» фирмасы шығаратын ракумин
препараты тиімді қолданылуда. Препараттың иісі, дәмі жоқ, суда ерімейді,
ұнтақ түрінде қолданылады. Препараттың үй тышқандары мен қара
егеуқұйрықтарға нәтижелігі жоғары. Оның 0,025 %-ы 2 жұма ішінде 100%
жағдайда кеміргіштерді қыра алады.
Түрлі мал обьектілерінде дератизация жүргізу алдында төмендегідей
мәліметтердің анықталуы қажет:
а) қоралардағы немесе басқа да обьектілерде олардың жүретін жолдары;
ә) ұялары мен індері, олардың әр қорадағы орташа саны;
б) қай жерлерде, қандай азықтармен қоректенетіндері;
в) қандай қораларда түрлі алдартқыштарды қолдануға болатыны (алдын
ала алдартқыштардың желінуін бақылайды).
Жоғарыдағы мәліметтер толық анықталғаннан кейін қолданылатын
препараттардың түрлі жануарларға тигізетін улылық нәтижелері назарға
алынып, қолдануға қажетті препараттар таңдалынады.
Алдартқыш қоспа ретінде арпа, бидай (олар қабықтарынан толық
аршылған болуы керек), қант, сұлы, жүгері, ет, балық ұнтақтары пайдала-
нылады.
Міндетті түрде алдартқыш жем дайындағанда техникалық қауіпсіздік
ережелерінің мұқият сақталуы шарт.
Достарыңызбен бөлісу: