ActivInspire бағдарламалық ортасын пайдаланып интерактивті тақта флипчарттарында түрлі интерактивті тәсілдер жасау



Pdf көрінісі
бет4/4
Дата05.12.2019
өлшемі7,09 Mb.
#53055
1   2   3   4
Байланысты:
методичка БШЖ ААА


Мысал  құрайық,  мұнда  бірнеше  геометриялық  фигураларды  фипчартта 

сәйкес орындарға орналастыру қажет. Егер таңдау дұрыс жасалмаса, фигура 

бастапқы орнына қайтады.  

 Сонымен, кірісейік. 

Жаңа флипчарт құрыңыз. 

Түсті таңдап, парақтың фонын бояңыз. 

 Бетің тақырыбын қоямыз және фигуралардың аты бар бірнеше жазба.   

Фигура құралының көмегімен тікбұрыш салайық, ол контейнер болады: 

 

Фигура құралы  көмегімен  тіктөртбұрыш  саламыз,  оны  контейнер  етеміз, 

тіктөртбұрышты  ерекшелеп  алып,  Дубликат  командасын  орындаймыз,  

екінші контейнер пайда болады. 



62 

 

 



Контейнерлер атауларын енгіземіз.  

 

 



 

63 

 

 



 

Флипчарттың 

төменгі 

жағында 


ресурстар 

кітапханасынан 

сәйкес 

фигураларды  да  таңдап  алып,  оларды  шашыраңқы    орналастырамыз,  яғни 



аталған  контейнерлерге  қатысты  болатындарды.  Мысалы,  бесбұрыш, 

үшбұрыш, шеңбер және сопақша. 

Фигуралардың  өлшемлері  контейнерлердің  өлшемдерінен  кішірек  болу 

керек. 


Дайындық кезеңі аяқталды. 

Флипчартты сақтау керек. 

Енді контейнерлер жасауға кірісеміз. 

Біз геометриялық фигураны тіктөртбұрыштың ішіне орналастырмақпыз. Егер  

фигура  дұрыс  қойылса,  тіктөртбұрыш  оны  қабылдауы  керек.  Болмаса  ол 

автоматты түрде кері қайтады. 

Бұл  жағдайда  контейнерлер  болып  тіктөртбұрыштар  табылады,  себебі 

геометриялық фигуралар солардың ішіне қойылуы керек. Сонымен бірге бір 

контейнерде  бірнеше  объектілер  орналаса  алады.  Мысалы,  бұл  жағдайда 


64 

 

бірінші контейнерге екі объект, екіншісіне екеу орналасуы керек. 



Объект  контейнер  бола  алуы  үшін,  ол  өзіне  кіретін  объекттен  «төмен» 

орнласуы керек. Тексереміз. Ол үшін кез-келген фигураны тіктөртбұрыштың 

үстіне  қоямыз.  Фигураларды  біз  кейінірек  жасадық,  сондықтан  олар 

жоғарырақ болуы керек. Егер сізде фигуралар тіктөртбұрыштың астына кіріп 

кетсе, онда оны жанама меню көмегімен алдыңғы жаққа ауыстырыңыз.  

Бірінші тіктөртбұрышқа басыңыз даҚасиеттер шолушысын ашыңыз.  

Төмендегі 

фигуралардың 

бірін 

таңдаңыз, 



мысалы 

бесбұрыш. 



Идентификациялар  бөлімінде  кілттік  сөздер  жанындағы  екі  нүктені 

басыңыз. Экранда кілттік сөздер редакторы пайда болады. Осылайша басқа 

барлық фигураларға да қайталап шығамыз.  

Енді  контейнер  болатын  бірінші  тіктөртбұрышты  ерекшелеп, Контейнер 

бөлімін ашыңыз. 

Может содержать тізімінде Ключевые слова таңдаймыз. Может содержать 

слова  жолында  екі  кнопкаға  бассаңыз,  Редактор  ключевых  слов  пайда 

болады.  Осы  терезеде  кезекпен  фигуралардың  атауларын  енгіземіз.  Ары 

қарай ОК – ді басамыз.  

Енді  екінші  тіктөртбұрышты  ерекшелейміз.  Бірінші  тіктөртбұрыштың 

мысалы  бойынша  соған  ұқсас  әрекеттерді  екінші  тіктөртбұрыш  үшін  де 

қайталаймыз.    



Может 

содержать 

правило тізімінде 

Полностью 

включенный 

қалдырамыз. 

 

Енді дұрыс емес қойылған фигураны не істейтінімізді көрсетуіміз керек. 



Геометриялық  фигуралардың  біреуі  үшін  Обозревателя  свойств  терезесін 

65 

 

 



Сабақ 9. Сиқырлы чемодан. 

1. Жұмысты ашық және жабық чемодандардың бейнелерін іздеп табудан 

бастаймыз.  Бейнелер  мөлшері  бойынша  бір-біріне  сай  келу  керек  және 

үстіне қойғанда бірін-бірі толық жабу керек.  

2. Вставить   Мультимедиа командасын орындаңыз (сурет 1). 

 

ашамыз. 



Контейнер бөлімінде 

Вернуться 

на 

место, 

если 

не 

содержится қасиеті үшін Истина мәнін таңдаймыз. 

Барлық  қалған  үш  фигура  үшін  де  қайталаймыз.  Мұны  тезірек  жасауға  да 

болады – барлық фигураларды бірге ерекшелеп аламыз да, барлық фигуралар 

үшін сол қасиетті барлығы үшін бірақ рет қоя саламыз.  

 

Енді  геометриялық  фигуралардан  басқа  барлық  объектілерді  ерекшелеп 



алып, бұғаттап тастауға болады. Фигураларды бұғаттамайтын себебіміз, олар 

еркін қозғала алулары керек. 

Флипчартты сақтап қойыңыз. 

Тексереміз. 

Үшбұрышты 

бірінші 


тіктөртбұрышқа 

қойып 


көріңіз. 

Үшбұрыштың тіктөртбұрыштың ішінде қалғанын көреміз. 

Енді  сопақшаны    бірінші  тіктөртбұрышқа  қойып  көріңіз.  Сопақшаның 

қабылданбағанын көреміз, ол орнына қайтып келеді! 

Тапсырманың  орындалуын  қайталап  көру  үшін  парақшаны  жаңарту 

конкасын басыңыз.   



66 

 

 



Сурет 1 

 

3. Буманы таңдап алып, бейнені жүктеңіз (сурет 2). 



 

 

Сурет 2 



 

67 

 

4.  Шолушы  жұмыс  режиміне  көшіп,  Обозреватель  объектов  ашамыз. 



Бейнелердің  атауларын  өзгертеміз.  Өйткені  солай  қолайлырақ  болады 

(сурет 3). 

 

Сурет 3 


 

5. Әрекеттерді баптаңыз. Жабық чемоданды ерекшелеңіз. Обозреватель 



действий  бөлімін  ашамыз.  На  нижний  слой  әрекетін  таңдаймыз. 

Мақсатты  көрсетеміз  –  «Закрытый  чемодан».  Применить  изменения 

басамыз (сурет 4).  

 


68 

 

 



Сурет 4 

 

6. Ашық чемоданды ерекшелейміз. Обозреватель действий ашамыз. На 



верхний  слой  командасын  таңдаймыз.  Мақсатты  көрсетеміз  – 

«Закрытый чемодан». Применить изменения басамыз (сурет 5). 

 

 

Сурет 5 



 

69 

 

7. Бейнелерді ортақтастырамыз. Топтастырып алып, бұғаттап қойыңыз. 



8.  Чемоданның  қалай  жұмыс  істейтінін  тексеріп  алыңыз  да  чемоданды 

ашық күйінде қалдырыңыз. 

9.  Мәтін  құралын  таңдаңыз.  Келесі  әріптерді  енгізіңіз  ю,  и,  ы,  у,  я,  а. 

Әрбір әріпті ерекшелеп, тышқанның оң жағын басыңыз да Перетащить 



копию деп таңдаңыз (сурет 6).  

 

Сурет 6 



10. Мәтін құралын таңдап, келесі сөздерді жазыңыз (сурет 7).  

 

 



Сурет 7 

 

 



70 

 

Сабақ 10. Өсу кнопкасы 

1.  Тіктөртбұрыш  құралын  таңдап  алыңыз.  Екі  тіктөртбұрыш  саламыз. 

(сурет 1).    

 

Сурет 1 


 

2.  Мәтін  құралын  таңдап  алып,  «Иә»  және  «Жоқ»  сөздерін  жазамыз. 

(сурет 2). Тіктөртбұрыш пен мәтінді бірге топтастырамыз.  

 

 



Сурет 2 

 

3.  Одан  кейін  мәтін  құралын  таңдап  алып,  тапсырмаларды  енгіземіз 



(сурет 3).  

71 

 

 



 

Сурет 3 


4. «Иә» және «Жоқ» сөздерін көшіріңіз (сурет 4).  

 

Сурет 4 



 

5.  Енді  тіктөртбұрыш  фигурасы  құралын  алыңыз.  Екі  тіктөртбұрышты 

салып алып көшіріңіз. (сурет 5).   


72 

 

 



Сурет 5 

6. «Дұрыс жауап» және «Қате жауап» сөздерін енгізіңіз. Тіктөртбұрыш 

пен оған жазылған мәтінді топтастырыңыз (сурет 6). 

 

Рисунок 6 



7.  Обозреватели  жұмыс  режиміне  көшу  керек,  ол  үшін  Обозреватель 

объектов бөлімін ашамыз. Қолайлы болу үшін екі бос тіктөртбұрыштың 

атын өзгертеміз. (сурет 7).  



73 

 

 



Сурет 7 

7. Енді бірінші «Иә» кнопкасын ерекшелейміз. Обозреватель действий 

бөлімін  ашамыз.  «Пошаговое  растяжение»  таңдаймыз.  У=20.  Мақсат 

береміз - ”2”. Мұнда Иә – дұрыс емес жауап, сондықтан сіз бос қызғылт 

кнопканы таңдауыңыз керек. «Применить изменения» басамыз (сурет 8).  

 

Сурет 8 



 

8.  Бірінші  «Жоқ»  кнопкасын  ерекшелейміз.  «Обозреватель  действий» 

ашамыз.  «Пошаговое  растяжение»  бөлімін  таңдаймыз.  У=20.  Мақсат 

береміз - ”1”. Мұнда «Жоқ» дұрыс жауап, сондықтан көк бос кнопканы 

таңдау керек. «Применить изменения» басамыз (сурет 9). 


74 

 

 



Сурет 9 

 

9. Тура осы сияқты басқа кнопкаларға да әрекет береміз.  



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

75 

 

ActivInspire программасында дауыс беру жүйесін қалай қосуға 



болады? 

Бұл  жерден  біз  ActivInspire  программасының  тестілеу  сеансының 

(дауыс  беру)  қанша  этаптан  тұратынын  көреміз.  Енді  тест  құру 

жолдарын қарастырамыз. 

 

I.Дауыс беру жүйесі 

Егер  интерактивті  тақтаны  жабдықты жеткізушілер  орнатса,  онда 

жауап  беру  жүйесі  жұмысқа  дайын  болуы  тиіс.  Жауап  беру  жүйесіне 

пульттар  мен  хаб  жатады.    Дауыс  беру  жүйесіне  арналған  пульттар 

программаға  тіркеліп,  жұмыс  істеуге  дайын  болулары  керек.  Фотода 

үлкен  экранды  ActivExpression  2  моделі.  Әдепкі  бойынша  пульттар  5 

минуттан соң автоматты түрде өшеді. 

Хаб  (ActivHub)  –  пульт  пен  компьютер  арасындағы  деректерді 

алмастырушы құрылғы; әдетте, интерактивті тақтаның кез-келген  USB-

ұясына қосылады. 

Хабтың антенасы көрінеді. 

Ал  хабтың  өзі  мұнда  жасырылған  (интерактивті  тақтаның  үстіңгі 

панелінде USB-ұяшығы бар). 

Компьютердің  өзіне  де  қосуға  болады;  пульттарды  қайтадан  тіркеудің 

керегі жоқ, драйверлер құрылғысы автоматты түрде бірнеше секундтан 

соң қосылады. 

 

II.Дайын тестпен жауап беру жүйесінде жұмыс істеу 

1.Тестілеуге арналған сұрақтары бар флипчартты ашу. 

2.Пульттарды қосу. 

3.Сұрақтары  бар  бетке  кіріп,  тестты    іске  қосу;  ол  үшін  Аспаптар 

тақтасындағы  келесі  тетікшені  басу  керек  (ол  тест  бар  беттерде  ғана 

жұмыс істейді). 

4.Тестті іске қосқаннан кейін флипчарт бетінде екі «жүзбелі» панельдер 

пайда  болады;  біріншісінде  пульттардың  аты  көрсетілген,  екіншісі 

тестілеуді тоқтату батырмасы. 

   Жүзбелі  деп  аталу  себебі  оларды  программа  терезесінде  оңай 

жылжытуға болады: мысалы, олар тексттің тапсырмасын жаппас үшін. 


76 

 

5.Аспаптар тақтасындағы пульттер тізімінен тестілеуге қатысушы жауап 



нұсқасын таңдайды, жауап берушінің пульті сары түспен белгіленеді. 

6.Тестілеуді тоқтату үшін қызыл тетікшені басу керек. Үлгермегендерге 

жауап  беру  үшін  терезе  пайда  болады.  «Жоқ»  деген  тетікшені  басуға 

болады. 


7.Осыдан кейін жауап беру нәтижелері бар терезе пайда болады. 

8.Тестілеудің  нәтижесін  көрсететін  бірнеше  нұсқа  бар  (оларды  көру 

үшін, тестілеу нәтижесі терезесіндегі ашылатын тізімді таңдау қажет).  

Егер  бір  сеансқа  бірнеше  тесттік  тапсырмалар  берілсе,  онда  тест 

нәтижелерін нақты білу үшін, мысалы, соңғы сұраққа  жауап бергеннен 

кейін баға қоюға болады. 

9.Терезені  дауыс  беру  нәтижелерімен  жауып,  келесі  беті  бар  сұраққа 

көшу. 


 

III Бұл кезде пульттарда қандай жағдай жүреді? 

1.Әдеттегіше тестілеуді еңгізесіз, пульттар экранында жауаптар нұсқасы 

пайда болады. 

2.Тестілеуге  қатысушы  үлкен  навигациялық  перне  арқылы  (пульттың 

ортасында) жауаптар нұсқасын таңдап, «Выбрать» тетікшесін басады. 

3.Одан соң «Готово» тетікшесін басады 

 

IV.  Әрекеттердің жалпы реттілігі: 

Сонымен әрекеттердің жалпы реті мынадай: 

1.Тест  тапсырмалары  бар  бетті  ашып,  тестті  іске  қосу  (панельдер 

тақтасындағы жасыл тетікшені басу). 

2.Панельдер тақтасындағы немесе «жүзбелі» панельдегі қызыл тетікшені 

басып, тестілеуді тоқтату. 

3.Ашылған терезеден «Нет» тетікшесін басу. 

4.Жауап  беру  нәтижелерін  жабу  (егер  олардың  дәл  осы  сәтте  керегі 

болмаса). 

 

V. Жауап беруге уақытты қалай тез қоюға болады? 

Егер  автор  тапсырманы  орындау  үшін  уақытты  қоймаса  онда  оны 

жауап беру кезінде шығаруға болады. Бұны қалай істейміз? «Жүзбелі» 

панельдегі жауап беру терезесіндегі тоқтату тетікшесі арқылы төменгі 

және  жоғарғы  тетікшелерді  басып  керекті  уақыт  мөлшерін  белгілеу. 



77 

 

Бірден  кері  санау  жүйесі  пайда  болады.  Уақыт  біткеннен  кейін  жауап 



беру тоқтатылады. 

 

ActivExpression2 интерактивті тестілеу жүйесі  

Дайындық жұмыстары. Мәліметтер қорын құру. 

1.ActivInspire бағдарламасын іске қосыңыз. 

2.Жауап беру шолушысын ашыңыз.  

              белгішені басыңыз. 

 

3. Таңдаңыз: 



 

 

 



Келесі терезе ашылады 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

4.  Класты қосуды таңдаймыз. 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

78 

 

Мәліметтерді енгізіңіз: 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



1.Қатысушыны қосамыз: 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 


79 

 

Осылайша сыныптың барлық қатысушысын тіркейміз 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

Бірнеше сынып және қажетті оқушылар санын тіркеп қоюға болады.  



 

ActivExpression2 тестімен жұмыс. 

 

1. ActivHub 



концентраторын  комьютердің  USB  ұяшығына 

жалғаныз. 

2. Дауыс беру құрылғысын оқушыларға таратыңыз. 

3. Құрылғыны тіркеңіз. 

Ол үшін мына батырманы басыңыз: 

 

 



Пайда  болған  терезеде  сізге  қажетті  сұхбат  жүйесін  таңдап  Тіркеу 

батырмасын басыңыз 

 

 

 



 

 

 



 

80 

 

 



 

Келесі терезе ашылады: 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



Сіздің  сыныбыңыздағы  тестілеуге  қажетті  пульттар  саны  бойынша 

құрылғылар санын таңдаймыз. Сынып бірден толық тіркелгені дұрыс. 

Егер  де  сіз  әр  құрылғыға  есімін  беріп  оны  жазғыныз  келсе  (немесе 

құрылғы қалташаларына жазғыныз келсе) келесідей таңдау жасаңыз: 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

Егер құрылғы бірнеше сыныпта қолданылса бұлай жасаудың қажеті жоқ. 



Келесі батырмасын басамыз, терезе ашылады: 

 

 



 

81 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

Оқушылар  пультті  қосады.  Меню  батырмасын  басады.  Регистрацияны 



таңдайды. PIN-кодты ағылшын әріптерімен пультке енгізеді.   

 

 



 

 

 



 

 

 

«Тіркеу сәтті өтті»  жазуы пайда болады. 

 

Келесі қолданғанда бұл құрылғылар тіркеуді қажет етпейді. 



Егер  де  қосымша  құрылғы  қосу  қажет  болса,  онда  «Тіркеуге  қосу» 

батырмасын басыңыз. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 Құрылғыны тіркеу  пунктіндегі әрекетті қайталаңыз. 



82 

 

4.  Тестілеуге сыныпты белгілеу. 



 

Мәзірге кіреміз:  

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

Таңдаймыз: 

 

 

 



Сыныпты   таңдаймыз 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

Дауыс беруге қатысатын оқушыларды белгілейміз. 

 

 

 



 

83 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



Нұсқаушы  көмегімен  оқушыларды  сол  жақ  төмендегі  терезеге 

ауыстырамыз. 

 

 

 



 

 

Нұсқаушы көмегімен дауыс беруге қатысатын оқушыларды қосуға және 



өшіруге болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

84 

 

ОК батырмасын басамыз. Терезе ашылады:

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



5. «Құрылғыны PIN-код арқылы белгілеу» нұсқасы 

Егер  де  сіз  тестілеу  қорытындысы  кезінде  оқушылардың  аты-жөні  және 

оның бағасы шыгып тұрғанын қаласаңыз, келесі нұсқаны белгілеңіз: 

  «Құрылғыны PIN-код арқылы белгілеу» 

Оқушыға өзінің PIN-кодын енгізуі керек болады. 

 


85 

 

 



 

 

 



Оқушы PIN-код енгізгенде жолақша жасыл түске боялады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дайын батырмасы басамыз. Құрылғылар тестілеуге дайын. 

 

 



 

 

 



86 

 

 



 

 

 



6. Дауыс беруді бастау  батырмасын басамыз. 

Батырма өзгереді 

  Дауыс беруді тоқтату 

Егер  сіз  дауыс  беруді  соңғы  оқушы,  соңғы  сұраққа  жауап  бермей 

тұрып аяқтағыныз келсе, осы батырманы басыңыз. 

Егер  сіз  автономды  сұрақтар  жиынтығын  қолдансаңыз  (әр 

оқушының  пультіне  жеке  келетін  сұрақтар),  онда  интерактивті  тақтаны 

қолданбай жұмыс жасауға болады. 

Тестілеу қорытындысын сіз тақтаға шығаруыңызға болады (егер ол 

оқушылардың назарын бөлмесе). 

7. Дауыс беру қорытындысы 

Баптаулар  бөлімінде  Дауыс  беру  қорытындысын  көрсету  пунктін 

тандаңыз 

 

 



 

 

 



 

 

 



87 

 

 



 

Қорытындыны бірнеше түрде көрсетуге болады: 

 

  

Excel түрінде келесідей шығаруға  



болады:

 

 



Бұл  құжаттан:  Оқушы  дұрыс  жауап  берді  ме,  әр  сұраққа  жауап 

берді ме, тапсырманың қаншалықты орындалғанын көруге болады. Егер 

сіз тестте қателерін түзеуге мүмкіндік берсеңіз, онда сұрағы бар жол екі 

реттен  артық  пайда  бола  алады  да  оқушының  қалай  қатесін  түзеткені 

көрініп тұрады.  


88 

 

 



Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 

1. Апатова Н.В. Информационные технологии в школьном образовании. 

– М., 2014.  

2. Афанасьева О. В. Использование ИКТ в образовательном процессе.  – 

www. pedsovet.org  

3.  Афанасьева  О.  В.  Интерактивная  доска:  приемы  использования  в 

образовательном 

процессе. 

http://www.studmed.ru/afanaseva-va-

interaktivnayadoska-priemy-ispolzovaniya-v-obrazovatelnom-

processe_35c06d08774.html

  

4.  Мухамбетжанова  С.Т.,  Жартынова  Ж.А.  Методы  работы  на 



интерактивной доске. – Алматы, 2015  

5. 


Использование 

интерактивной 

доски 

на 


уроках 

https://docs.google.com/%20Doc?id=dhn7mft8%20

  

6.  Ушакова  В.А.  Использование  интерактивной  доски  в  учебном 



процессе. 

http://nsportal.ru/shkola/materialy-metodicheskikh-

obedinenii/library/ispolzovanieinteraktivnoi-doski-v-uchebnom-prots

.  


7. E-learning Portal Kazakhstan. 

http://elp.kz/

  

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



89 

 

 



 

МАЗМҰНЫ 

 

 



Кіріспе .................................................................................................................... 3 

ActivInspire бағдарламасымен таныстыру. ActivInspire бағдарламасының 

құралдары   ............................................................................................................. 4 

Сабақ №1. Түпсіз сандықша .............................................................................. 14 

Сабақ 2. Сиқырлы сия ......................................................................................... 18 

Сабақ 3. Сиқырлы лупа ....................................................................................... 28 

Сабақ 4. Сілтеме қою .......................................................................................... 33 

Сабақ 5. Тігінен қозғалыс ................................................................................... 41 

Сабақ 6. Бір объектке арналған контейнерлер ................................................. 48 

Сабақ 7. Бір, екі, үш, төрт, бес... .......................................................................  53 

Сабақ 8. Бірнеше объектіге арналған контейнер ............................................. 59 

Сабақ 9. Сиқырлы чемодан ................................................................................ 65 

Сабақ 10. Өсу кнопкасы ...................................................................................... 70 

ActivInspire программасында дауыс беру жүйесін қалай қосуға болады? .... 75 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ...................................................................... 88 

 

 



 

 

 



 

90 

 

 



 

 

 



 

 

 



Ш.Ж.Болсынбекова, А.А.Абишова 

 

ActivInspire  бағдарламалық



 ортасын пайдаланып интерактивті 

тақта флипчарттарында түрлі интерактивті тәсілдер жасау  

 

 

Методическкое пособие 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 


91 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



92 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет