теңбүйірлі үшбұрыштың белгісін қолданады

108 
 
 
2. 5-
сыныптағы  «Дұрыс  және  бұрыс  бөлшектер»  тақырыбы  бойынша 
дайныдалған қысқа мерзімді жоспардың үлгісі. Дайындаған: Идрисова Гүлнәр 
Маденқызы  -  Ақмола  облысы  Қорғалжын  ауданы  Ә.  Үсенов  атындағы 
Сабынды орта мектебінің математика пәнінің мұғалімі.  
 
Сынып: 5   
Қатысқан-
дар:  
Қатыспаған-дар: 
Сабақтың 
тақырыбы  
Дұрыс және 
бұрыс жай 
бөлшектер. 
 
 
Осы 
сабақта қол 
жеткізілеті
н оқу 
мақсаттары 
(оқу 
бағдарлама
сына 
сілтеме) 
5.1.1.10 - 
Дұрыс және бұрыс бөлшектерді  ажырату. 
 
Сабақтың 
мақсаты 
Барлық оқушылар: дұрыс және бұрыс жай бөлшектердің  
анықтамасын біледі, түсінеді. 
Оқушылардың басым бөлігі: дұрыс және бұрыс жай 
бөлшектердің анықтамасын қолданады, қорытындылайды. 
Кейбір оқушылар: талдайды, бағалайды. 
Бағалау 
критерийі 
− 
дұрыс бөлшек пен бұрыс бөлшектің анықтамасын біледі 
− 
дұрыс бөлшек пен бұрыс бөлшекті ажыратады 
− 
дұрыс  және  бұрыс  бөлшектердің  практикада,  өмірде 
қолданылатын орнын біледі  
«Джигсо» әдісі; 
3. 
Жеке жұмыс ретінде оқушы 
деңгейіне қарай тапсырмалар; 
4. 
Сабақты қорытындылауда 
дұрыс тұжырым жасау кестесін 
қолдану; 
5. «
Бас бармақ» әдісі арқылы 
оқушылардан кері байланыс 
алу жоспарланды 
3. 
Дескриптор 
арқылы 
 

109 
 
Тілдік 
мақсаттар 
 
 
Оқушылар: 
Пәнге қатысты лексика мен терминологиясы: 
«дұрыс бөлшек», «бұрыс бөлшек», «алым», «бөлім», 
«үлкен», «кіші», «кем», «артық»  
Диалог пен жазуға пайдалы сөз тіркестері: 
- 
Егер жай бөлшектің алымы бөлімінен кіші болса, онда... 
- 
Егер жай бөлшектің алымы бөлімінен үлкен болса, онда... 
- 
Егер жай бөлшектің алымы бөліміне тең болса, онда... 
- 
Егер жай бөлшек 1-ден кем болса, онда... 
- 
Егер жай бөлшек 1-ден артық болса, онда... 
- 
Егер жай бөлшек 1-ге тең болса, онда... 
Құндылық
тарға баулу 
 
 
Есепің шарттары арқылы «Мәнгілік Ел» ұлттық идеясынын 
жалпыға бірдей еңбек қоғамы құндылығын кірістіре 
отырып, еңбекке және шығармашылыққа, 
ынтымақтастыққа, өмір бойы білім алуға баулу. 
Пәнаралық 
байланыс 
Қазақ тілі: дұрыс жазылуы және гуманитарлық тілде 
айтылуы. 
Тақырып 
бойынша 
алдыңғы 
білім 
5.1.1.9 - 
жай бөлшек ұғымын меңгерген. 
5.5.2.1 – 
жай бөлшектерді оқуды және жазуды біледі. 
Сабақ барысы 
Сабақтың 
жоспарлан
ған 
кезеңдері 
Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері 
 
Ресурстар 
 
Сабақтың 
басы 
                 5 
мин. 
 
 
 
 
Шаттық  шеңберіне  тұрғызып,  тілектер 
айтады. 
 
Оқушылардың 
назарын 
шоғырландыру, өткен сабақты қайталау.  
 
«Ойлан  да, тап!» 
 
1.Фигураның қандай бөлігі боялған? 
 
2.Фигураның қандай бөлігі боялмаған? 
 
3. Фигураның қандай бөлігі боялған ? 
4. 4:19 өрнегінің оқылуы? (бірнеше тәсілін 
сұрау) 
5. 
Айжанда үш бүтiн алма, екi жарты алма 
 
 
Слайд  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

110 
 
және төрт ширек алма бар. Айжанда барлығы 
неше алма бар? 
6. Сыныпта 9 қыз бар. Бұл сыныптағы барлық 
оқушылардың  1/3  -iндей.  Сыныпта  барлығы 
неше оқушы оқиды? 
Саралаудың тапсырма, қарқын әдісі 
ҚБ Смайликпен бағалау 
 
 
 
 
 
Смайликтер 
Сабақтың 
ортасы 
                     
35 мин. 
1 – 
тапсырма.(ЖЖ) 
Мына 
бөлшектердің 
ішінен 
дұрыс 
бөлшектерді  бір  қатарға,  бұрыс  бөлшектерді 
екінші қатарға теріп жазыңыз  
5
9
; 
6
6
;
3
8
;
13
21
;
15
8
;
47
32
;
11
8
;
34
20
;
5
12
;
25
29
;
17
13
 
Мақсаты: 
Берілген 
бөлшектердің 
айырмашылығын ажырата білу. 
Проблема шешу қажеттілігін туындату. 
Не  байқадың?  Қандай  айырмашылықтары 
бар?  Қалай  ойлайсыңдар,  қайсысы  дұрыс, 
қайсысы бұрыс бөлшектер болуы мүмкін?  
Дескриптор:  
дұрыс бөлшектерді жазады; 
бұрыс бөлшектерді жазады. 
ҚБ: «Бас бармақ» 
Сабақ мақсатын ашу, мақсатымен таныстыру. 
                
                 
Жай бөлшектер 
 
 
 
 
 
 
                                                     
 
 
 
 
 
Кері байланыс орнату:  
Неліктен дұрыс бөлшек? 
Неліктен бұрыс бөлшек? 
Неліктен 1-ден кем? 
Неліктен 1-ден артық? 
Неліктен 1-ден кем?. 
 2 – 
тапсырма.(ТЖ)«Тез ойла» 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Бас бармақ 
 
 
 
Слайд 2 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Жай бөлшек 
Дұрыс бөлшек 
алымы <  бөлімі 
Бұрыс бөлшек 
алымы > бөлімі 
алымы = бөлімі 

111 
 
 
а)дұрыс  бөлшек  болатындай  айнымалының 
мүмкін мәндерін табыңыз:  
x+3
7
 . 
ә)бұрыс  бөлшек  болатындай  айнымалының 
мүмкін мәндерін табыңыз:  
5
x+2
 . 
Мақсаты:Топта  талдай  отырып  есептің 
шешуін табу 
Дескриптор: 
Қорытып  шығарған  анықтамаға  сүйене 
отырып, дұрыс бөлшектерді жазады; 
Қорытып  шығарған  анықтамаға  сүйене 
отырып, бұрыс бөлшектерді жазады.  
ҚБ «Бағдаршам әдісі» 
 3 – 
тапсырма.(ТЖ)  
𝑥𝑥 –тің қандай натурал сан мәндерінде: 
а) 
x
7
  
және  
10
x
 – 
бұрыс бөлшек, 
8
x
 – 
дұрыс бөлшек? 
 
ә ) 
x
11
  
және  
14
x
 – 
бұрыс бөлшек,  
12
x
 – 
дұрыс бөлшек? 
Мақсаты:  Кез  келген  түрде  берілген 
бөлшектерді  дұрыс  немесе  бұрыс  бөлшек 
түрінде жаза білу. 
Дескриптор:  
Бөлшектер  бұрыс  болатындай  айнымалының 
мәндерін анықтайды 
Бөлшектер  дұрыс  болатындай  айнымалының 
мәндерін анықтау 
Айнымалының анықталған мәндерінің ішінен 
ортақ мәндерін анықтау. 
ҚБ «Смайлик» арқылы 
 4 – 
тапсырма (ТЖ).  
Екі құрылысшы бөренені А, В, С, Д нүктелері 
арқылы үш бөлікке бөлді. Онда АД 
кесіндісінің (бөлігінің) ұзындығы 24 м. АД 
кесіндісінен СД кесіндісі 9м қысқа, ал АВ 
кесіндісі 6 м ұзын.    
 
1) АВ кесіндісі неше сантиметр?                                                                               
2) АС кесiндiсi неше сантиметр? АС кесiндiсi 
АВ кесiндiсiнiң қандай бөлiгi?   Дұрыс 
бөлшек пе, бұрыс бөлшек пе?                                                                                                                      
3) DВ кесiндiсi неше сантиметр? DB кесiндiсi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Бағдаршам 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

112 
 
АВ кесiндiсiнiң қандай бөлiгi? Дұрыс бөлшек 
пе, бұрыс бөлшек пе?                                                                                                       
4) Егер бөренені тең жеті бөлікке бөлсек бір 
бөрененің ұзындығы неше метр? Дұрыс 
бөлшек пе, бұрыс бөлшек пе? 
Топтарға  тапсырма  беріледі.  Бұл  есептерде 
есептің  күрделілігіне  байланысты  кейбір 
оқушыларға тапсырманы орындау барысында 
жан-жақты, нақты нұсқау беріледі. 
 
Мақсаты: Еңбекке  және шығармашылыққа 
баулу, тілді қолдану шеберлігін көрсетеді, 
белсенді тыңдаушылар тобын қалыптастыру 
Топтар бірін-бірі бағалайды: «Бағдаршам» 
әдісі 
Сабақ мақсаттарына жататын білімді 
қалыптастыруға және дағдыны дамытуға 
бағытталған қызмет. Қызмет барысында 
оқушыларда ақпаратты талдау және өңдеу, 
зерттеу, практикалық жұмыс, проблемалық 
жағдайды шешу арқылы білім қалыптасады 
және дағды дамиды. 
Сергіту сәті. «Шапалақ ойыны». 
18
29
; 
5
9
; 
53
24
; 
6
5
; 
7
19 
; 
79
57
; 
11
16
; 
14
9
; 
121
121
; 
9
10
; 
5
4
; 
1
8
 
 
 
 
 
 
 
Бағдаршам 
 
 
 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
Сабақтың 
соңы 
                  
5 мин. 
Тақырыптың түйіні. 1. Егер а < b болса, a/b – 
дұрыс бөлшек.  
Мысалы  2/3, 4/5, 7/18  – дұрыс бөлшектер.  
2. Егер а > b болса, a/b – бұрыс бөлшек.  
Мысалы  5/3, 7/7, 19/16 – бұрыс бөлшектер. 
Үйге тапырсыпма: тақырып бойынша эссе 
жазу.  
Әр топ  өзара тақырыпқа қатысты қысқаша 
шағын әнгіме құрастырады. 
Сабаққа рефлексия: 
«Күншуақ» рефлексиясын қолдану 
Тақтада күн орнатылған, балаларға сары және 
көгілдір түсті сәулешіктер 
таратылады.Сәулешіктер күнге жапсырылуы 
керек: 
сары түсті – маған өте ұнатады, өте көп 
қызық ақпараттар алдым; 
көгілдір түсті – сабақ қызық емес, мен үшін 
маңызды ақпараттар болған жоқ.  
 
Саралау – Сіз қандай 
тәсілмен көбірек қолдау 
Бағалау – Сіз оқушылардың 
материалды игеру деңгейін 
Денсаулық 
және 
 

113 
 
көрсетпексіз? Сіз 
басқаларға қарағанда 
қабілетті оқушыларға 
қандай тапсырмалар 
бересіз?  
қалай тексеруді жоспарлап 
отырсыз? 
қауіпсіздік 
техникасы
н сақтау 
Диалогтық қолдау 
көрсету.   
Басқаларға қарағанда 
қабілетті оқушыларға 
арнап күрделі деңгейдегі 
тапсырма беріледі, олар 
қолдауға мұқтаж 
оқушыларға есепті 
шығара отырып 
басқаларға түсіндіреді 
(үйрете отырып үйренеді) 
Саралау әдісін сабақтың  
кез келген кезеңінде 
қолдануға болады 
 
Әрбір тапсырмадан кейін 
оқушылардың өзін-өзі бағалау 
және өзара бағалау әдістерін 
қолданамын. 
Сабақ соңында «Күншуақ» 
қолдану арқылы оқушының 
қандай деңгейде екенін, келесі 
сабақта кімге толық көмек 
керек екендігін анықтаймын  
Сергіту 
сәті 
 
Сабақ бойынша рефлексия 
Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, 
қолжетімдіболдыма? 
Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткіздіме?Егер 
оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп 
ойлайсыз?Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? 
Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? 
Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма жəне неліктен? 
Бұл тарауды 
сабақ 
туралы 
рефлексия 
жасау үшін 
пайдаланың
ыз. Сол 
бағандағы 
өзіңіз 
маңызды деп 
санайтын 
сұрақтарға 
жауап 
беріңіз. 
 
Жалпы бағалау 
Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға 
қатысты)? 
1: 
2: 
Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді 
(оқыту мен оқуға қатысты)? 
1:  
2: 
Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе 
 

114 
 
жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары 
туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар 
аудару қажет? 
  
3.  7-
сыныптағы  «Дұрыс  және  бұрыс  бөлшектер»  тақырыбы  бойынша 
дайныдалған қысқа мерзімді жоспардың үлгісі. Дайындаған: Абилева Гульмира 
Аскеровна  -  Солтүстік  Қазақстан  облысы  Петропавл  қаласы    Қазақ  мектеп-
гимназиясының математика пәнінің мұғалімі.  
 
Сынып: 7a 
Қатысқандар:  
Қатыспағандар: 
Сабақтың 
тақырыбы:
 
 
Сәуле және кесінді  
Осы сабақта қол 
жеткізілетін оқу 
мақсаттары (оқу 
бағдарламасына 
сілтеме) 
7.1.1.5 - 
кесінді, сәуле, бұрыш, үшбұрыш, жарты жазықтық 
анықтамаларын білу; 
7.1.1.2 - 
нүктелер  мен түзулердің тиістілік  аксиомаларын  білу 
және қолдану; 
 
Сабақтың мақсаты  Барлығы: планиметрияның  негізгі фигураларын 
ажырата алады: нүкте, түзу  
Көпшілігі: планиметрияның аксиомаларын түсіндіре 
алады 
Кейбіреулер: кесінділермен  амалдарды жүргізіп  
түсіндіре алады 
Бағалау критерийі  - геометриялық фигураларды анықтайды 
 
Тілдік мақсаттар 
 
Оқушылар: 
 
аксиомаларды түсіндіре алады 
Диалогқа/ жазылымға қажетті сөз тіркестер: 
-
кесінді, сəуле,бұрыш, жарты жазықтық, жарты 
түзу, аксиома 
Құндылықтарға 
баулу 
Жұптық жəне топтық жұмыста қазақ халқына тəн 
сыйласымдық пен ынтымастық дағдысын 
қалыптастыру   
Пәнаралық 
байланыс 
Сәуле және кесінді салу барысында өлшем 
бірліктерін сақтау жəне суреттің əдемілігін 
бейнелеу өнері сабағында қалыптастыратын 
білімдері қажет етеді 
Тақырып 
бойынша 
алдыңғы білім 
Сəуле жəне кесінді, жарты түзу анықтау 
Кесінділерге амалдар жүргізу 
Сабақ барысы 
Сабақтың 
Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері 
Ресурстар 

115 
 
жоспарланған 
кезеңдері 
 
Сабақтың 
басы 
5 мин 
Ұйымдастыру кезеңі: 
1.Оқушылармен амандасып сабақтың ұранымен 
таныстырамын 
Сабақтың ұраны: 
«Ештеңе  туралы  сұрамайтын  адам  ештеңе 
үйренбейді…» 
Фуллер Тори Эдвин 
2.  Оқушылардың  назарын  шоғырландыру  үшін 
сурет  беріледі
  
 
Оқушыларға  қойылатын 
сұрақтар: 
1.Берілген  сурет  қандай 
сұрақ, 
қандай 
ой 
туғызады? 
2.Сабақта неге үйренуіміз керек? 
3.Оқушылармен  бірге  сабақ  мақсаттарын/  ОМ 
анықтаймыз;   
4.Оқушыларды,  орындыққа  клейлеген  стикердің 
түсіне қарай, топтарға бөлеміз 
 
«Джигсо»  
əдісі 
15мин 
 
 
 
 
 
 
жұптық 
жұмыс 
5 мин 
 
 
 
Өздік 
жұмысы  
10мин 
  
 
 
 
Белсенді оқу əдісі   «Джигсо»  əдісін қолдану. Әр 
оқушының  өз  номері  болады.  Номерлері  бірдей 
оқушылар  бір  топқа  жиналып  əр  оқушы  өз 
есебін басқаларға түсіндіреді 
Оқушыларға  ьерілген  есептер  №№2.4    №2.5  
№2.6 №2.7 №2.8 
 
«Ойлан-жұптас-бөліс» 
№2.9 
Оқушыларға табыстылығына сай тапсырмалар 
таратылады: 
1-
тапсырма 
Дұрыс тұжырымдарды көрсетіңіз 
Тұжырым 
 
Түзудің нүктемен шектелген бөлігі сәуле деп 
аталады 
 
Кесінді-ең қарапайым геометриялық фигура 
 
Кесінді-екі нүктемен шектелген түзу бөлігі 
 
Нүктелер латын алфавитінің кіші әріптермен, 
ал түзулер үлкен әріптерімен белгіленеді 
 
Сәуленің екі шеті болады 
 
Дескриптор   Білім алушы  
-
дұрыс тұжырымдарды анықтайды
 
2-
тапсырма 
 

116 
 
 
 
 
 
 
 
ABмен  CD  кесінділерді  салыңдар.  AB  мен  CD 
кесінділерінің  қосындысына  (айырымына)  тең 
кесіндіні салыңдар. 
Дескриптор   Білім алушы  
-
салуды орындайды 
- 
сызу құралдарды қолданады 
- 
кесінділердің қосындысын (айырымын) орындайды
 
Сабақтың 
соңы 
5 мин 
 
Сабақ соңындағы оқушылардың рефлексиясы: 
«Аяқталмаған сөйлемдер»  
 
 
 
  
 
Саралау – Сіз қандай 
тәсілмен көбірек қолдау 
көрсетпексіз? Сіз 
басқаларға қарағанда 
қабілетті оқушыларға 
қандай тапсырмалар 
бересіз?   
Бағалау – Сіз оқушылардың 
материалды игеру деңгейін 
қалай тексеруді жоспарлап 
отырсыз? 
Денсаулық және 
қауіпсіздік 
техникасын сақтау 
 
 
Оқушылар  бірлесе 
отырып топпен жұмыс 
жасайды. Олар бір-біріне 
көмектесіп кесінділерді, 
сəулелерді салады. 
Жұптасып   оқушылар 
өздігінен орындаған 
тапсырмаларды өзара 
тексеріс арқылы 
тексереді  
Бұл бөлімде оқушылардың 
өзін-өзі реттеуді үйрету 
үшін табыстылығына сай 
тапсырмалар таратылады 
да олардың орындалуы 
критерийлер арқылы 
бағалауды қолданамын. 
Денсаулық сақтау 
технологиялары: 
Баланың жас 
ерекшелігіне сай 
қарапайым, 
түсінікті жəне 
эстетикалық 
түрде орындалған 
тапсырмалар 
ұсынылады 
Қауіпсіздік 
техникасы 
ережелерінің 
тармақтары 
Бірлесе жұмыс 
жасау мəдениетін 
ұстануына,белгілі 
бір тəртіптің 
болуына 
жағдаяттар 
туындатамын. 
 

117 
 
Сабақ бойынша 
рефлексия  
Сабақ мақсаттары 
немесе оқу мақсаттары 
шынайы, қолжетімді 
болды ма? 
Барлық оқушылар оқу 
мақсатына қол жеткізді 
ме? Егер оқушылар оқу 
мақсатына жетпеген 
болса, неліктен деп 
ойлайсыз? Сабақта 
саралау дұрыс жүргізілді 
ме? 
Сабақ кезеңдерінде 
уақытты тиімді 
пайдаландыңыз ба? 
Сабақ жоспарынан 
ауытқулар болды ма 
жəне неліктен? 
Бұл тарауды сабақ туралы рефлексия жасау 
үшін пайдаланыңыз. Сол бағандағы өзіңіз 
маңызды деп санайтын сұрақтарға жауап 
беріңіз.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

118 
 
Қорытынды 
 
Білім  беру  мазмұнын  жаңарту  –  бұл,  бәрінен  бұрын  орта  білім  беру 
моделін,  оның  құрылымын,  мазмұнын,  оқыту  мен  тәрбиелеу  тәсілі  мен 
әдістерін  қайта  қарау,  оқушылардың  білім  жетістіктерін  бағалаудың  барынша 
жаңа бағалау жүйесін енгізу. Білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы бүкіл іс-
шаралар  кешені  тұлғаның  үйлесімді  қалыптасуы  мен  дамуына,  қолайлы  білім 
беру кеңістігін құруға бағытталған. 
Мектептегі  білім  берудің  дамуындағы  жаңа  кезең,  оқу  процесін 
ұйымдастыру  және  мазмұнын  қалыптастырудағы  құзыретті  тәсілді  енгізумен, 
оқушыларды  алған  білімдері  мен  біліктерін  нақты  оқу  және  өмірлік 
жағдайларда  қолдануға  үйрету  қажеттілігімен  тығыз  байланысты.  Құзыретті 
тәсілді енгізу, оқу жетістіктері деңгейін бағалау жүйесіндегі өзгерістерді талап 
ететін  оқыту  мазмұнының  нәтижелерін  міндетті  түрде  болжауды 
жорамалдайды. 
Білім  беру  мазмұнын  жаңарту  аясында  әзірленген  бұл  әдістемелік  құрал 
үш бөлімнен тұрады. 
Әдістемелік  құралдың  бірінші  бөлімінде  білім  беру  мазмұнын  жаңарту 
аясындағы  «Математика»  (5-6-сыныптар),  «Алгебра»  (7-9-сыныптар), 
«
Геометрия» (7-9-сыныптар)  оқу  бағдарламаларының  ерекшеліктері  ашып 
көрсетілген. Жоғарыда аталған оқу пәндерінің мазмұнын және оқу мақсаттарын 
ашып көрсететін бөлімдер мен бөлімшелер түсіндірмелерімен кесте және сызба 
түрінде берілген. 
Екінші бөлімде «Математика» (5-6-сыныптар), «Алгебра» (7-9-сыныптар), 
«
Геометрия» (7-9-сыныптар)  оқу  пәндерін  оқытуды  ұйымдастыру  формалары 
мен  әдістері  қарастырылған.  Сын  тұрғысынан  ойлауды  дамыту  бойынша 
педагогикалық технологияларға ерекше көңіл бөлінген. 
Әдістемелік  құралдың  үшінші  бөлімінде  бағалау  критерийлерін  жасау 
бойынша  әдістемелік  ұсыныстар  беріліп,  жеке-жеке  әр  пән  бойынша  5-9-
сыныптардағы  жиынтық  бағалау  бойынша  жұмыстар  саны,  қалыптастырушы 
бағалауды  жүргізу  бойынша  мәтіндік  тапсырмалардың  үлгілері  көрсетілген, 
сондай-ақ  математика,  алгебра  және  геометрия  пәндері  бойынша  пән 
мұғалімдерінің қысқа мерзімді жоспарлары кірістірілген. 
Бұл  әдістемелік  құрал  білім  беру  мазмұнын  жаңарту  аясында  әзірленген 
ұсынымдамадық  сипаттағы  және  республиканың  жалпы  білім  беретін 
мектептерінің пән мұғалімдері басшылыққа алатын құралдардардың бірі болып 
табылады. 
 
 
 
 
 
 
 
 

119 
 
 
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 
 
1. 
«Қазақстанның  үшiншi  жаңғыруы:  жаһандық  бәсекеге  қабiлеттiлiк» 
Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаевтың  2017  жылдың  31 
қаңтарында Қазақстан халқына арнаған жолдауы. 
2. 
«Білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім 
беру  стандарттарын  бекіту  туралы"  Қазақстан  Республикасы  Үкіметінің  2012 
жылғы  23  тамыздағы  №  1080  қаулысына  өзгерістер  мен  толықтырулар  енгізу 
туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 13 мамырдағы № 292 
қаулысына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 
жылғы 15 тамыздағы № 485 қаулысы. 
3. 
Оқыту  қазақ  тілінде  жүргізілетін  сыныптар  үшін  негізгі  орта  білім 
берудің (жаңартылған мазмұнның) үлгілік оқу жоспары.  
4. 
Негізгі  орта  білім  беру  деңгейінің  5-6-сыныптарына  арналған 
«Математика» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы.  
5. 
Негізгі  орта  білім  беру  деңгейінің  7-9-сыныптарына  арналған 
«Алгебра» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы.  
6. 
Негізгі  орта  білім  беру  деңгейінің  7-9-сыныптарына  арналған 
«
Геометрия» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы.  
7. 
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы, 27 шілде 2007 жыл 
№319-III (01.01.2017 ж. өзгертулер мен толықтырулар). 
8. 
Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  және  ғылымды  дамытудың 
2016-
2019  жылдарға  арналған  мемлекеттік  бағдарламасы.  Қазақстан 
Республикасы Президентінің 2016 жылғы 1 наурыздағы №205 Жарлығы. 
9. 
Активные  методы  в  педагогической  и воспитательной  деятельности  в 
условиях  реализации  ФГОС  (для  слушателей  Pedcampus)  /  Консалтинговая 
группа «Финиум». – Москва, 2014. 
10. 
Математика.  Әдістемелік  нұсқау.  Жалпы  білім  беретін  мектептің  5-
сынып мұғалімдеріне арналған құрал. / А.Е. Әбілқасымова және т.б. – Алматы: 
Мектеп, 2017. 
11. 
Критическое мышление: отчёт об экспертном консенсусе в отношении 
образовательного оценивания и обучения (Дельфи-доклад) (Critical Thinking: A 
Statement of Expert Consensus for Purposes of Educational Assessment and 
Instruction. Executive Summary) // Dr. Peter A. Facione (Dean of the College of Arts 
and Sciences, Santa Clara University), 
перевод  Е.Н. Волкова.  
12. 
Халперн  Д.  Психология  критического  мышления.—  СПб.:  Питер, 
2000.— 512 c. 
 
 
 
 
 
 

120 
 
 
 
 
 
 
Мазмұны 
 
  
Кіріспе 
3 
1 
Білім  мазмұнын  жаңарту  аясында  «Математика»  пәні  оқу 
бағдарламасының ерекшеліктері (5-9 сыныптар) 
5 
2 
«Математика»  оқу  пәнін  оқытуды  ұйымдастырудың 
формалары мен әдістері 
33 
3 
Білім  мазмұнын  жаңарту  аясында  «Математика»  оқу  пәнін 
оқыту бойынша әдістемелік ұсыныстар 
49 
Қорытынды 
118 
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 
119 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

121 
 
Введение                                                 
 
В  Послании  главы  государства  народу  Республики  Казахстан 
Н.Назарбаева 
«Третья 
модернизация 
Казахстана: 
глобальная 
конкурентоспособность»  одной  из  приоритетных  направлений  является 
улучшение качества человеческого капитала, которая предполагает изменение в 
системе  образования:   
«
Прежде  всего  должна  измениться  роль  системы 
образования.  Наша  задача  –  сделать  образование  центральным  звеном  новой 
модели  экономического  роста. Учебные  программы  необходимо  нацелить  на 
развитие  способностей  критического  мышления  и  навыков  самостоятельного 
поиска информации
» [1]. 
Учебные программы уровня основного среднего образования, в том числе 
учебные программы по предметам «Математика» для 5-6 классов, «Алгебра» и 
«Геометрия» для 7-9 классов направлены для развития указанных качеств.  
В 2017-2018 учебном году 5-е и 7-е классы будут обучаться по типовым 
учебным    планам  и  учебным  программам  обновленного  содержания 
образования. 
Содержательным отличием обновленных учебных программ является: 
– 
принцип спиральности при проектировании содержания предмета, то 
есть  постепенного  наращивания  знаний  и  умений  как  по  вертикали,  так  и  по 
горизонтали (усложнение навыков по темам и по классам);  
– 
иерархия  целей  обучения  по  таксономии  Блума,  основанная  на 
закономерностях  познания  и  классифицируемая  по  наиболее  важным  видам 
предметных операций;  
– 
педагогическое  целеполагание  по  уровням  образования  и  на 
протяжении  всего  курса  обучения,  что  позволяет  максимально  учесть 
внутрипредметные связи;  
– 
наличие  «сквозных  тем»  между  предметами  как  внутри  одной 
образовательной области, так и при реализации межпредметных связей;  
– 
соответствие  содержания  разделов  и  предложенных  тем  запросам 
времени, акцент на формирование социальных навыков;  
– 
технологизация  учебного  процесса  в  форме  долгосрочных, 
среднесрочных и краткосрочных планов.  
Отличительной  особенностью  новых  учебных  программ  является  их 
направленность на формирование не только предметных знаний и умений, но и 
навыков  широкого  спектра.  Выстроенная  система  целей  обучения  является 
основой  развития  следующих  навыков  широкого  спектра:  функциональное  и 
творческое  применение  знаний,  критическое  мышление,  проведение 
исследовательских  работ,  использование  информационно-коммуникационных 
технологий, применение различных способов коммуникации, умение работать в 
группе и индивидуально, решение проблем и принятие решений.  
Важной  характеристикой  обновленных  учебных  программ  является  их 
гибкость и универсальность.  Определение  количества  часов,  отводимых  на 
изучение разделов и тем в соответствующей четверти, оставлено на усмотрение 

122 
 
учителя.  
В рамках реализации обновленного содержания образования необходимо  
внедрять передовой опыт, новейшие технологии и подходы в преподавании и 
обучении,  в  системе  оценивания,  усиливать  эффективные  пути  внедрения 
информационно-коммуникационных  технологий,  расширять  использование 
разнообразных цифровых образовательных ресурсов в обучении, межшкольное 
сетевое  взаимодействие,  межшкольные  учебные  планы  и  программы,  «обмен 
учителями»,  мастер-классы  по  применению  новых  технологий  в  обучении 
предметам в школе.  
При разработке Типового учебного плана для уровня основного среднего 
образования в 5-9 классах предполагался предмет «Математика», который в 7-9 
классах  должен  был  рассматриваться  как  интегрированный  предмет  из 
материалов  алгебры  и  геометрии.  После  обсуждения  с  педагогической 
общественностью  в  7-9  классах  было  предложено  интегрированный  предмет 
«Математика
» 
разделить  на  два
 
дифференцированных  предмета:  «Алгебра»  и 
«Геометрия»,  также  оставить  традиционное  изучение  предметов  «Алгебра»  и 
«Геометрия».  Постановлением  Правительства  Республики  Казахстан  от  15 
августа  2017  года  №  485  были  внесены  изменения 
в 
постановление 
Правительства Республики Казахстан от 13 мая 2016 года № 292 "О внесении 
изменений  и  дополнений  в  постановление  Правительства  Республики 
Казахстан от 23 августа 2012 года № 1080 "Об утверждении государственных 
общеобязательных  стандартов  образования  соответствующих  уровней 
образования",  в  Типовые  учебные  планы  уровня  основного  среднего 
образования  и  соответственно  Типовая  учебная  программа  «Математика»  для 
5-
9  классов  разделена  на  три  учебные  программы  «Математика»  для  5-6 
классов, «Алгебра» для 7-9 классов, «Геометрия» для 7-9 классов [2, 3, 4, 5, 6]. 
При  этом  базовое  содержание  учебного  предмета  «Математика»  для  5,  6 
классов  осталось  без  изменений,  а  базовое  содержание  учебного  предмета 
«Математика»  для  7,  8,  9  классов  распределено  на  предметы  «Алгебра»  и 
«Геометрия» для 7-9 классов.   
Поэтому  в  данных  методических  рекомендациях  рассматриваются  три 
Типовые учебные программы.    
Данные  методические  рекомендации  подготовлены  в  помощь  учителям 
общеобразовательных  школ,  преподающим  математику  в  основном  средней 
школе. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

123 
 
1 
Особенности учебной программы  «Математика» (5-9 классы) в рамках 
обновления содержания образования 
 
В  рамках  обновленного  содержания  образования  в  образовательной 
области  «Математика  и  информатика»  на  уровне  основного  среднего 
образования  изучаются  следующие  предметы:  «Математика»  –  5-6  классы; 
«Алгебра» – 7-9 классы; «Геометрия» – 7-9 классы [2].   
В  связи  с  этим  на  уровне  основного  среднего  образования  разработаны  
Типовые учебные программы «Математика» для 5-6 классов; «Алгебра» для 7-9 
классов; «Геометрия» 7-9 классов  (схема 1.1)  [4, 5, 6].  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
Схема 1.1 – Наименования Типовых учебных программах
 
При  определении  содержания  учебных  предметов  в  5-9  классах 
образовательной области «Математика и информатика» были учтено то, что в 
2017-
2018  учебный  год  придут  обучающиеся,  которые  обучались  в  4  и  6 
классах по действующей программе. Поэтому в базовом содержании учебных 
предметов  «Математика»,  «Алгебра»  по  сравнению  с  Типовыми  учебными 
программами  2013  года  имеются  только  незначительные  изменения.  Эти 
изменения  коснулись  материалов  по  статистике  и  теории  вероятностей.  В 
базовом содержании учебного предмета «Геометрия» изменений нет.   
При составлении учебной программы по математике для 5-6 классов при 
определении  целей  и  задач  базового  содержания  учтено  базовое  содержание 
учебной программы «Математика» для 1-4 классов, а при составлении учебной 
программы по алгебре и геометрии для 7-9 классов учтено базовое содержание 
учебных программ «Математика» для 5-6 классов и содержание, которое будет 
изучаться в старших классах. 
Рассмотрим  особенности  структуры  Типовых  учебных  программ 
обновленного  содержания  и  базового  содержания  учебных  предметов 
Типовая учебная 
программа по 
учебному предмету 
«Математика» 
для 5-6 классов 
уровня основного 
среднего 
образования по 
обновленному 
содержанию 
 
 
 
Типовая учебная 
программа  
по учебному предмету 
«
Алгебра» 
для 7-9 классов  
уровня основного 
среднего образования 
по обновленному 
содержанию 
 
Типовая учебная 
программа по 
учебному предмету 
«
Геометрия» 
для 7-9 классов 
уровня основного 
среднего образования 
по обновленному 
содержанию
 
Наименование типовых учебных программах
 

124 
 
«Математика» для 5-6 классов, «Алгебра» для 7-9 классов, «Геометрия» для 7-9 
классов.  
І. Структура Типовых учебных программ  
Типовые  учебные  программы  обновленного  содержания  состоят  из  трех 
глав,  а  также  долгосрочного  плана,  который  дан  как  приложение  к  учебным 
программам.    
На схеме 1.2 представлены наменования глав Типовых учебных программ 
обновленного содержания.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Схема 1.2  – Структура Типовых учебных программ 
 
Остановимся  на  каждом  из  разделов  по  учебным  предметам 
«Математика», «Алгебра» и «Геометрия». 
 

жүктеу/скачать 2,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: