Қазақстан Республикасының Білім жəне Ғылым Министрлігі Ақтөбе мемлекеттік педагогикалық институты

 
219 
Модуль  №  4  Дене  тəрбиесінің  болашақ  мұғалімдерінің, 
автомобиль  көлігі  болашақ  инженерлерінің,  суретшілердің 
жəне  пəн-мұғалімдердің  кəсіптік-қолданбалы  дене  шынық-
тыруы 
 
Дəріс. Дене тəрбиесінің болашақ мұғалімдерінің, автомобиль 
көлігі  болашақ  инженерлерінің,  суретшілердің  жəне  пəн-
мұғалімдердің кəсіптік-қолданбалы дене шынықтыруы 
 
Жоспар 
 
1.  Дене  тəрбиесінің  болашақ  мұғалімдерінің,  автомобиль 
көлігі  болашақ  инженерлерінің,  суретшілердің  жəне  пəн-
мұғалімдердің еңбек жағдайының сипаттамасы 
2.  Дене  тəрбиесінің  болашақ  мұғалімдерінің,  автомобиль 
көлігі  болашақ  инженерлерінің,  суретшілердің  жəне  пəн-
мұғалімдердің кəсіби-қолданбалы дене шынықтыруы 
 
Əдебиет  
 
1.Тайжанов  С.,  Караков  А.  Дене  тəрбиесі.  4-кітап  /  жоғары 
оқу орындарына арналған оқулық. Алматы, «Ұш Қиян», 2009. – 
Б. 145-146, 157-161. 
2.Иванов  Г.Д.,  Кульназаров  А.К.  Физическое  воспитание 
студентов. – Учебник. – Алматы, 2002. – С.124-138. 
5.  Закирьянов  К.Х.,  Иванов  Г.Д.,  Ордабаев  Н.О., 
Жаксылыков 
М.Ф. 
Профессионально-педагогическая 
и 
прикладная  физическая  подготовка  студентов  //  Учебно-
методическое  пособие.  –  Усть-Каменогорск:  Изд-во  ВКГУ, 
1998. – С.21-97. 
4.  Физическая  культура  (включая  валеологию)  по  всем 
специальностям 
и 
направлениям/Типовая 
программа 
по 
предмету  «физическая  культура»  для  высших  учебных 
заведений. – Астана,2002. – 35 с. 
 
 
 

 
220 
1. Дене тəрбиесінің болашақ мұғалімдерінің, автомобиль 
көлігі болашақ инженерлерінің, суретшілердің жəне пəн-
мұғалімдердің еңбек жағдайының сипаттамасы 
 
Басқа  пəндердің  мұғалімдері  əрекетімен  салыстырғанда 
дене  мəдениеті  мұғалімінің  іс  əрекеті  «дене  мəдениеті»  пəнінің 
ерекшелігіне,  сонымен  қатар  қандай  жағдайларда  жүзеге 
асырлатына байланысты.  
Пəн мұғалімдерінің əрекеті стандарттық жағдайларда өтеді: 
барлық  оқу  сабақтары  шекарасы  бар  бөлмелерде  өтеді 
(кабинеттерде).  Осындай  жағдай  оқушылар  мен  мұғалімдердің 
оқу-практикалық  əрекетің  үйымдастыруды  жəне  басқаруды 
женілдетеді.  
Дене  тəрбиесі  процесі  əртүрлі  жерлерде  өтеді:  ашық 
аландарда,  спортзалдарда.  Сабақ  өтетің  орнының  көлемі  үлкен 
болған  сайын  (стадион,  ашық  алан)  оқушылардың  қозғалтқыш 
əрекеті  кенейді,  осыған  байланысты  оқушылармен  басқару 
процесі қиындайды. 
Бұл жерде  мұғалімнің дене  дайындылығына, денсаулығына 
үлкен талап қойлады. 
Тағы да бір арнайы қойлатын талап – оқытушының дауысы 
(себебі ол арқылы оқушылармен басқару іске асырлады). 
Мұғалімнің  əрекетіне  ықпал  тийгізетің  жағдайлардың 
арасында  оқушылардың  үлкен  қозғалтқыш  əрекетін  атап  кету 
керек  (себебі  спортзалдың  ішінде  олар  əр  жерде  жаттығуларды 
жасап  турады,  ал  мұғалім  өзінің  назарын  солардың  бəріне 
аударып турады). 
Автомобиль  көлігі  инженерлеріне  денеге  түсер  аздаған 
салмақ  пен  жеткілікті  жоғары  белсенділік  қызметі  кезеңдерінің 
алмастырып  отыру  тəн  болып  келеді.  Осы  сала  маманына ылғи 
да  өзгермелі  жағдайда  қызмет  жасауға  тура  келеді.  Ол  одан 
кездейсоқ  өзгеріс  жағдайларының  талаптарына  сəйкес  қимыл 
əрекетін  тез  өзгерту,  оның  машықтарын  тез  игеру  қабілетін 
талап  етеді.  Қазіргі  кездегі  өндіріс  орындары  инженердің 
психикалық  қасиеттеріне,  тез  ойлауына,  оның  кездейсоқ  жəне 
стресс  жағдайларында  өзінің  сезімі  мен  қимыл  əрекетін  дұрыс 
ұстай  білуіне  үлкен  талаптар  қояды.  Ол  батыл,  жағдайды  тез 
бағалап, дұрыс шешім қабылдайтын жəне оны іске асыра алатын 

 
221 
болуға  тиіс.  Ондай  мамандардың  инженерлік  қызметі  жедел 
қимылды,  жалпы  ептілік  пен  қимыл  əрекетін  үйлестіре  білуді, 
бұлшық еттердің арнайы шыдымдылығын қажет етеді.  
Сəулет  өнері  факультетінің  бітірушілер  көбіне  жобалау 
институттарында  жұмыс  жасайды.  Көп  уақыт  бойы  бір  орында 
тапжылмай  кульман  қасында  тұру  осы  мамандық  иелеріне  тəн 
жұмыс.  Оларға  сонымен  қатар  көру  анализаторы  арқылы 
қадағалау  қажеттілігі  де,  орасан  мол  ақпаратты  ұқсата  білу  де, 
чертеждармен  жұмыс  жасау  да,  зергерлік  дəлдік  пен  көзбен 
мөлшерлеуді қажет ететін жарақтармен іс жүргізу де тəн болып 
келеді.  Сəулетшінің  көзге  көп  түсетін  жұмыс  қалпы:  кеудені 
алға  жіберіп,  басты  иеді  де,  женіл  тыныс  алады,  ал  ол  мойын 
бұлшық етінің,  иықтар  белдеунің, жотаның,  аяқтардың  бұлшық 
еттерінің  ылғи  да  тепе-тең  жағдайда  ширығып  тұруын  талап 
етеді.  Жұмыс  процесі  кезінде  өте-мөте  аз  қимыл  жасайды  да 
оның  барлық  бұлшық  еттерінің  тіршілік  қабілеті  (тонус) 
тұрақты күйнде қалады. 
Сəулетшілер  еңбегін  күрделі  қызметін  керек  ететін 
женілдетілген  дене  еңбегі  ретінде  қарастыруға  болады. 
Сəулетшіге  көбірек  тəн  қимыл  əрекеті  –  иілу  шегі  шектелген 
білек  пен  алақан  сүйектерін,  саусақтарды  бүгіп,  жазу.  Сөйтіп, 
сəулетшілер  жұмыс  процесін  ықшам  қимылды  үйлестіре 
отырып,  саусақтар  мен  білектердің  біркелкі  емес  нəзік 
қозғалысымен  жəне  көз  бен  зейінің  шиеленісуі  жағдайында 
орындайтындығын айтуға болады. 
Сəулетші  қызметінің  еркшелігі  мүсін  келбетін  бұзып  жəне 
адам  ағзасының  сүйек-бұлшық  еттері,  жүрек-қан  тамырлары 
мен  тыныс  жүйелерінің  қызметін  төмендетіп  жіберетін 
гиподинамия  (қозғалыс  əрекетінің  жеткіліксіздігі)  болып 
табылады.  Мамандармен-суретшілермен,  институттың  бұрынғы 
студенттерімен  əнгімеден  кейін  мына  жайлар  анықталды: 
Жұмыс  басынан  2-2,5  сағат  өткен  соң  тапсырма  жеткілікті 
мөлшерде  жылдам  да  өнімді  орындалады  екен.  Ықылас-зейін 
шоғырланып,  ми  қызметі  артады,  еңбек  процесіне  араласпаған 
адамдардың  бұлшық  еттерінің  белсенділігі  біртіндеп  төмендей 
бастайды, содан кейін шаршауға шалдығады. Аяқтары, мойыны 
шаршап, талып, көздері талады, ойлау қабілеті төмендейді. 
 

 
222 
2.  Дене  тəрбиесінің  болашақ  мұғалімдерінің,  автомобиль 
көлігі  болашақ  инженерлерінің,  суретшілердің  жəне  пəн-
мұғалімдердің кəсіби-қолданбалы дене шынықтыруы 
Дене  тəрбиесінің  міндеттері  көп  қырлы  жəне  тек  дене 
мəдениеті  сабақтары  арқылы  оларды  толық  шешу  мүмкін  емес. 
Ол  үшін  сыныптан  тыс  міндетті  жұмыстардың  сан  салалы 
түрлерін  ұйымдастыру  қажет. Бұл  мəселені де  дене  тəрбиесінің 
мұғалімдері тек өздері ғана шеше алмайды. Оқушылардың дене 
тəрбиесі – бүкіл ұстаздар ұжымының ортақ ісі. 
Олай  болса,  педагогикалық  жоғары  оқу  орындары  мен 
университтерде  жоғары  білімді  мұғалімдер  даярлап  қана 
қоймай, 
сонымен 
бірге 
дене 
тəрбиесінің 
мəнін 
жəне 
оқушылардың денсаулығын сақтау мен нығайтудың қажеттілігін 
терең түсіне білетін тəрбиеші мұғалімдер де əзірлеу керек. 
Дене 
тəрбиесі 
бойынша 
жоғары 
оқу 
орындарында 
белгіленген  бағдарламаның  теориялық  жəне  практикалық 
материалдарын  (оқу  бөлімдерінің  бірінде)  өте  келе  бошақ 
мұғалімге: 
1.  Мектеп  күні  режимі  бойынша  жəне  сабақтан  тыс 
уақыттағы  бұқаралық  сауықтыру  жəне  спорттық  шараларды 
ұйымдастырып, өткізуді үйрену. 
2.  Тəнертенгі  гимнастиканың  дене  тəрбиесі  жаттығулары 
мен дене тəрбиесі үзілістерін түсіндіріп жəне көрсете білу. 
3.  Тым  болмаса  оқу  бағдарламасы  талаптарына  сəйкес 
жалпы  дене  тəрбиесі  дайындығын  жеткілікті  дəрежеде  игеру 
қажет. 
Студенттердің  мектептерде  дене  тəрбиесі  –  бұқаралық 
жұмыстарын 
ұйымдастыру 
жөніндегі 
машықтарын 
қалыптастыруда  ықпалды  тəсілдердің  бірі  –  қоғамдық-саяси 
практиканың  маңызды  құрамдас  бөлігі  болып  саналатын  – 
қоғамдық  кəсіптер  факультеттерінің  дене  мəдениеті  мен  спорт 
бөлімшелері  болып  табылады.  Дене  мəдениеті  мен  спорт 
бөлімшелеріндегі  сабақтар  студенттердің бұқаралық  сауықтыру 
шараларын 
өткізу 
жөнінде 
(топтарда, 
факультетте, 
университетте)  теориялық  білім  алып  жəне  практикалық 
жағынан  машықтануына  бағытталған  жəне  ол  олардың 
қоғамдық-саяси  белсенділігің  дамытуға  көмектеседі.  Болашақ 
мұғалімге  оқу  бөлімшелерінің  бірінде  дене  тəрбиесімен 

 
223 
айналысудан басқа, дене мəдениеті жəне спорт бөлімшесінің оқу 
жоспарының теориялық жəне практикалық тарауларын өтіп қана 
қоймай,  сонымен  бірге  есепке  алынатын  негізгі  талаптарды  да 
міндетті  түрде  орындау  пайдалы,  өйткені,  ол  жиналған 
теориялық  білім  мен  практикалық  машықтарды  нықтауға 
жағдай туғызады. 
В.В.Шишкаловтың  зерттеуы  бойынша  «дене  мəдениеті» 
пəнінің мұғалімінің дене дайындылықтың дəрежесі оның кəсіпті 
əрекетінің 
барысында 
біртіндеп 
төмендейді. 
Осыған 
байланысты  студенттер  оқу  процесінде  дене  дайындылығы 
денгейің төмендетпеуге əдістемелік тəсілдерді қолдану қажет. 
Спортшы 
студенттердің 
кəсіптік-қолданбалы 
дене 
дайындығына қойылатын талаптар. 
Барлық  разрядты  спортшылардың  жан-жақты  тұлғалық 
қасиеттерді  жеткілікті  дəрежеде  екенін  ескере  отырып,  біз 
бағалау  үшін  бақылау  жаттығуларын  ұсынбамыз,  қайта 
төмендегідей  есепке  алынатын  талаптарды  орындау  керек  деп 
есептейміз: 
1. ККДД теориялық бөлімінің білімдерін игеру. 
2.  Қоғамдық  нұсқаушылар,  не  спорт  төрешілерінің 
практикалық машықтарын меңгеру. 
3.  Тəңертенгі  гигиеналық  гимнастикамен  өз  бетінше 
айналысатын, кəсіби мəні бар, жаттығу түрлерін қолдана білу. 
4.  Факультеттегі  немесе,  спорт  клубы  басқармасындағы 
дене мəдениеті кеңесінің жұмысына белсенді қатысу. 
5. 
Жатақханаларда 
бұқаралық 
дене 
тəрбиесі 
жəне 
сауықтыру 
шараларын 
(гигиеналық 
гимнастика, 
жүгіру 
клубтары, 
туризм, 
спорт 
түрлері 
бойынша 
жарыстар) 
ұйымдастырып жəне өткізу. 
Осы аталған есепке алынатын талаптарды орындау спортшы 
студенттерге  халық  шаруашылығының  маманы,  немесе,  жалпы 
білім  беретін  мектептердің  пəн  мұғалімі  ретіндегі  болшақ 
өндірістік  қызметіне  қажетті  сауықтыру  шаралары  мен  ККДД-
ын  ұйымдастырып  жəне  өткізу  жөнінде  машықтауға  мүмкіндік 
береді.  
Автокөлік факультеті студенттерінің кəсіби-қоданбалы дене 
тəрбиесі дайындығының мынадай бағыттары анықталды: 
- ККДД-ның теориялық тараулары; 

 
224 
-  Оқу-өндірістік  практика  үшін  қажетті  кəсіби  тұлғалық 
қасиеттерін қамтамасыз ету;; 
- Болашақ еңбектің кəсіби машықтарын игеру 
-  Кəсіпорындарында  дене  тəрбиесін  ұйымдастыру  машығы 
мен əдістерін қалыптастыру; 
-  Жоғары  оқу  орындарындағы  дене  тəрбиесінің  өндіріспен 
байланысын жүзеге асыру; 
-  Кəсіптік-қолданбалы  дене  дайындығы  (ККДД)  бойынша 
сабақтың 
құрамдас 
бөлігі 
ретіндегі 
дене 
тəрбиесі 
жаттығуларының жиынтық жобасын жасау. 
Сəулетшілердің  оқу  процесі  жəне  еңбегінің  жағдайы  мен 
сипатын  зерттеу  қолданбалы  бағыттағы  дене  тəрбиесінің 
міндеттері мен бағыттарын анықтап берді: 
-  қимыл  əрекетінің  жеткілісіздігінің  (гиподинамия)  ерекше 
жағдайындағы жоғары жұмыс қабілетін қамтамасыз ету; 
- біртекті қозғалыс пен қимыл əрекетке сəулетші ағзасының 
орнықтылығын арттыру 
-  психофизиологиялық  қасиеттерді  (төзімділік,  ептілік, 
саусақтар 
мен 
білектер 
қимылдарын 
ұйлестіру, 
сезім 
тұрақтылығы,  зейін-ықыласты  аударып жəне  басқаға  бұра  білу, 
тез ойлау мен есте сақтау) дамыту. 
-  Бұл  мамандыққа  ие  боламын  деген  студенттер  əрине 
көбінесе  ел  тану  мен  жер  тануға  (туризмге)  құмартады. 
Араларында бодибилдинг мен шейпингті, теннисті, биллиярдты 
жақсы көретіндер де аз емес. 
 
2. Семинарлық сабақтар  
2.1.  Қазіргі  кезеңде  журналистердің,  тарихшылардың, 
филологтардың, 
юристердің 
жəне 
жеңіл 
өнеркəсіп 
инженерлері  мен  технологтардың,  дене  шынықтыру 
мұғалімдерінің,  саулетшілердің,  автомобиль  көлігі,  жəне 
пəн-мұғалімдердің кəсіптік-қолданбалы дене шынықтыруы. 
Мақсаты 
– 
қазіргі 
кезеңде 
журналистердің, 
тарихшылардың,  филологтардың,  юристердің  жəне  жеңіл 
өнеркəсіп  инженерлері  мен  технологтардың,  дене  шынықтыру 
мұғалімдерінің,  сəулетшілердің,  автомобиль  көлігі,  жəне  пəн-
мұғалімдердің 
кəсіптік-қолданбалы 
дене 
шынықтырудың 
ерекшеліктерін анықтау. 

 
225 
Жоспар:_1._Журналистердің,_тарихшылардың,_филологтардың,_юристердің_жəне_жеңіл_өнеркəсіп_инженерлері_мен_технологтардың'>Жоспар: 
1. 
Журналистердің, 
тарихшылардың, 
филологтардың,  юристердің  жəне  жеңіл  өнеркəсіп  инженерлері 
мен 
технологтардың, 
дене 
шынықтыру 
мұғалімдерінің, 
сəулетшілердің 
еңбек 
жағдайының 
сипаттамасының 
ерекшеліктері. 
2. 
Қазіргі 
кезеңде  журналистердің, 
тарихшылардың, 
филологтардың,  юристердің  жəне  жеңіл  өнеркəсіп  инженерлері 
мен 
технологтардың, 
дене 
шынықтыру 
мұғалімдерінің, 
саулетшілердің кəсіптік-қолданбалы дене дайындығы. 
3. 
Қазіргі 
кезеңде 
автомобиль 
көлігі 
жəне 
пəн-
мұғалімдердің кəсіптік-қолданбалы дене дайындығы. 
 
Əдістемелік нұсқаулар 
 
1. 
Журналистердің, 
тарихшылардың, 
филологтардың, 
юристердің 
жəне 
жеңіл 
өнеркəсіп 
инженерлері 
мен 
технологтардың, 
дене 
шынықтыру 
мұғалімдерінің, 
сəулетшілердің 
еңбек 
жағдайының 
сипаттамасының 
ерекшеліктерін анықтаңыз.  
2. 
Қазіргі 
кезеңде  журналистердің, 
тарихшылардың, 
филологтардың,  юристердің  жəне  жеңіл  өнеркəсіп  инженерлері 
мен 
технологтардың, 
дене 
шынықтыру 
мұғалімдерінің, 
сəулетшілердің 
кəсіптік-қолданбалы 
дене 
шынықтырудың 
ерекшеліктерін анықтаңыз. 
 
3. ОСӨЖ 
3.1. 
Тақырып: 
Қазіргі 
кезеңде 
журналистердің, 
тарихшылардың,  филологтардың,  юристердің  жəне  жеңіл 
өнеркəсіп 
инженерлері 
мен 
технологтардың, 
дене 
шынықтыру  мұғалімдерінің,  сəулетшілердің,  автомобиль 
көлігі, 
жəне 
пəн-мұғалімдердің 
еңбек 
жағдайының 
сипаттамасының ерекшеліктері. 
Мақсаты 
– 
Журналистердің, 
тарихшылардың, 
филологтардың,  юристердің  жəне  жеңіл  өнеркəсіп  инженерлері 
мен 
технологтардың, 
дене 
шынықтыру 
мұғалімдерінің, 
сəулетшілердің,  автомобиль  көлігі  жəне  пəн-мұғалімдердің 
еңбек жағдайының сипаттамасының ерекшеліктерін анықтау. 

 
226 
Жоспар: 
1. 
Журналистердің, 
тарихшылардың, 
филологтардың,  юристердің  жəне  жеңіл  өнеркəсіп  инженерлері 
мен  технологтардың  еңбек  жағдайының  сипаттамасының 
ерекшеліктері. 
2.  Дене  шынықтыру  мұғалімдерінің,  сəулетшілердің  еңбек 
жағдайының сипаттамасының ерекшеліктері. 
3.  Автомобиль  көлігі  жəне  пəн-мұғалімдердің  еңбек 
жағдайының сипаттамасының ерекшеліктері. 
 
Əдістемелік нұсқаулар 
 
1. 
Журналистердің, 
тарихшылардың, 
филологтардың, 
юристердің 
жəне 
жеңіл 
өнеркəсіп 
инженерлері 
мен 
технологтардың 
еңбек 
жағдайының 
сипаттамасының 
ерекшеліктерін дəптерге жазыңыз.  
2.  Дене  шынықтыру  мұғалімдерінің,  сəулетшілердің  еңбек 
жағдайының сипаттамасының ерекшеліктерін дəлелдеңіз. 
 
3.ӨСӨЖ 
3.2. 
Тақырып: 
Қазіргі 
кезеңде 
журналистердің, 
тарихшылардың,  филологтардың,  юристердің  жəне  жеңіл 
өнеркəсіп 
инженерлері 
мен 
технологтардың, 
дене 
шынықтыру  мұғалімдерінің,  саулетшілердің,  автомобиль 
көлігі 
жəне 
пəн-мұғалімдердің 
кəсіптік-қолданбалы 
дайындық сипаттамасының ерекшеліктері. 
 
Мақсаты 
– 
қазіргі 
кезеңде 
журналистердің, 
тарихшылардың,  филологтардың,  юристердің  жəне  жеңіл 
өнеркəсіп  инженерлері  мен  технологтардың,  дене  шынықтыру 
мұғалімдерінің,  сəулетшілердің,  автомобиль  көлігі  жəне  пəн-
мұғалімдердің  кəсіптік-қолданбалы  дайындық  сипаттамасының 
ерекшеліктерін анықтау. 
Жоспар: 
1. 
Қазіргі 
кезеңде 
журналистердің, 
тарихшылардың,  филологтардың,  юристердің  жəне  жеңіл 
өнеркəсіп 
инженерлері 
мен 
технологтардың 
кəсіптік-
қолданбалы дене дайындық сипаттамасы.  

 
227 
2.  Дене  шынықтыру  мұғалімдерінің,  сəулетшілердің 
кəсіптік-қолданбалы 
дене 
дайындық 
сипаттамасының 
ерекшеліктері. 
3.  Автомобиль  көлігі  жəне  пəн-мұғалімдердің  кəсіптік-
қолданбалы дене дайындық сипаттамасының ерекшеліктері. 
 
Əдістемелік нұсқаулар 
 
1. 
Журналистердің, 
тарихшылардың, 
филологтардың, 
юристердің 
жəне 
жеңіл 
өнеркəсіп 
инженерлері 
мен 
технологтардың 
кəсіптік-қолданбалы 
дене 
дайындық 
сипаттамасының ерекшеліктерін дəптерге жазыңыз.  
2.  Дене  шынықтыру  мұғалімдерінің,  сəулетшілердің 
кəсіптік-қолданбалыдене 
дайындық 
сипаттамасының 
ерекшеліктерін дəлелдеңіз. 
3.  Автомобиль  көлігі  жəне  пəн-мұғалімдердің  кəсіптік-
қолданбалы дайындық сипаттамасының ерекшеліктері. 
 
СӨЖ 
4.1. Тақырыптар бойынша баяндамаларды дайындау: 
1. Журналистердің, тарихшылардың, филологтардың еңбек 
жағдайының сипаттамасы. 
2. Юристердің жəне жеңіл өнеркəсіп инженерлері мен 
технологтардың еңбек жағдайының сипаттамасының 
ерекшеліктері. 
3. Дене шынықтыру мұғалімдерінің, сəулетшілердің еңбек 
жағдайының сипаттамасы. 
4. Журналистердің, тарихшылардың, филологтардың 
кəсіптік-қолданбалы дене дайындық сипаттамасы. 
5. Юристердің жəне жеңіл өнеркəсіп инженерлері мен 
технологтардың кəсіптік-қолданбалы дене дайындық 
сипаттамасы. 
6. Дене шынықтыру мұғалімдерінің кəсіптік-қолданбалы 
дене дайындық сипаттамасы. 
7. Сəулетшілердің кəсіптік-қолданбалы дене дайындық 
сипаттамасы. 
8.  Автомобиль  көлігі  жəне  пəн-мұғалімдердің  кəсіптік-
қолданбалы дайындық сипаттамасы. 

 
228 
ҮШІНШІ, ТӨРТІНШІ МОДУЛЬДЕР БОЙЫНША 
ТЕСТІЛІК ТАПСЫРМАЛАР 
 
1.  Дене  сапаларын  кешенді  тəрбиелеу,  оның  негізінде  іс-əрекет 
бойынша  жүктемелерді  есептеу  мен  реттеудің  қарқындылығы 
мен  бағыттылығы  арқылы  жоғары  тестілеуді  ескеру  негізінде 
жекелей реакциясы мен жаттығу не болып табылады? 
а/ айналма жаттығу; 
б/ кешенді тапсырма; 
в/ шұғылданушылар қозғалыстардың алгоритмі; 
г/ кешенді жаттығу; 
д/ бекеттердегі жаттығу 
2.  «Салыстырмалы  түрде  қысқа  уақыт  аралығындағы  қозғалыс 
сапаларының жылдам дамуын қамтамасыз етуші, берілген уақыт 
интервалында бейнелі түрде іріктелген жəне жинақталған нақты 
жаттығуларды  қатаң  түрде  орындау  деп  түсініледі»  деген 
анықтама қай ұғымға тан? 
а/ айналма жаттығу; 
б/ кешенді тапсырма; 
в/ Айналма жаттығу барысында алгоритм шарттары; 
г/ кешенді жаттығу; 
д/ бекеттердегі жаттығу 
3.  «Аздаған  демалыс  интервалы  арқылы  жаттығуларды  бірге, 
бірінен  кейін  бірін  орындаудан  тұрады»  деген  анықтама 
дəстүрлі айналма жаттығу əдістерінің қайсысына жатады? 
а/ үздіксіз-ағымдық; 
б/ ағымдық-интервалдық; 
в/ қарқынды-интервалдық; 
г/ үздіксіз; 
д/ ағымдық 
4.  «Техникасы  бойынша  қарапайым  жаттығуларды  20-40 
секундта 
орындауға 
негізделгендіктен 
(ең 
жоғары 
қуаттылықтың  50%-дай),  əр  бекетте  ең  аз  демалады»  деген 
анықтама  дəстүрлі  айналма  жаттығу  əдістерінің  қайсысына 
жатады? 
а/ үздіксіз-ағымдық; 
б/ ағымдық-интервалдық; 
в/ қарқынды-интервалдық; 

 
229 
г/ үздіксіз; 
д/ ағымдық 
5.  «Шұғылданушылардың  дене  дайындығының  арту  деңгейі 
арқылы  пайдаланылады.  Оның  тапсырмаларының  қуаттылығы 
ең  жоғарысының  75%  құрайды  жəне  қарқындылық  пен  жұмыс 
уақытының  қысқаруы  арта  түседі  (10-20  с  дейін)»  деген 
анықтама  дəстүрлі  айналма  жаттығу  əдістерінің  қайсысына 
жатады? 
а/ үздіксіз-ағымдық; 
б/ ағымдық-интервалдық; 
в/ қарқынды-интервалдық; 
г/ үздіксіз; 
д/ ағымдық 
6.  Мұғалім  мен  оқушы  арасындағы  басқаруға  қолайлы  тұтас 
тұйық  жүйе  жасайтын  тура  жəне  кері  байланысқа  ие 
бағдармаланған 
айналмалы 
жаттығуды 
ұйымдастыру 
уақытындағы  өз  байланыс  моделі  бар.  Оқушыға  бекеттік 
карточка-тапсырмаларда  көрсетілген  жаттығу  жəне  орындау 
тəсілдері  туралы  ақпараттарды  беру  үшін  арналған  байланыс 
қалай аталады? 
а/ түра; 
б/ кері; 
в/бір бекеттен екіншісіне өту; 
г/ оқу-жаттығу материалдарымен өзара байланысын анықтау; 
д/ жаттығуларды орындау жүйелілігін анықтау 

жүктеу/скачать 1,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: