Пунктуациясы



Pdf көрінісі
бет129/175
Дата11.05.2020
өлшемі1,36 Mb.
#67099
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   175
Байланысты:
767f84253bd59368c0d3f8a69b50ecc0

216-жаттығу.  Сөйлемдердің  тиісті  жеріне  қос  нүкте  қойып,  көшіріңіздер. 
Қойылу себебін анықтап, ережесін еске түсіріңіздер. 
Сол  болашақ  жайнаң  қағып  көз  алдында  тұрды  қайғысыз  өмір 
бала-шаға  қамы  шаруашылықтың  көп  күйбеңі  үй  тұрғызып  баспана 
салу  не  керек  тіршілік  ету  керек.  (Ш.А.)  Колхоз  кассасында  ақша 
атаулы болмайды өткізілген астық та сүт те ет те шығынның есебіне 
кетеді. (Ш.А.) Бірақ алда әлі екі қара қатарласып жанұшырып барады 
бірі  қара  көк  бірі  жирен.  (Ш.А.)  Шылбыр  ауланың  төбесіндегі  бел 
ағашқа  байланғандықтан  жата  алмайды  басы  төмен  салбырай  берсе-
ақ ауыздық езуін жыртып кете жаздайды. (Ш.А.) Қазір қорыққан жоқ 
оттың  жылуы  мен  түтініне  сүйсініп  жатыр.  (Ш.А.)  Ара-арасында 
әркімнің  басынан  қилы-қилы  жағдайлар  өтіп  жатар  біреу  ғашық 
болады біреулер ажырасады біреу өмірге келеді біреу дүниеден өтеді. 
(Ш.А.) Жалғыз ғана қолайсыздық бар Нұрыштың үйі де біз де қалың 
жабылған  қоста  тұрамыз.  (С.Ш.)  Кейитінім  бұрынғыдай  адуын 
сөйлеп  бетін  қайтарып  тастамайды.  (С.Ш.)  Бірақ  ақшасын  төлейін 
деп сатушыны іздесе бір қиындықтың үстінен шықты мұның бәрі үлгі 
екен. (С.Ш.) Іштен қоштамаған уақытта Байсал Бөйжейдің бір тәсілі 
міндет  мысалды  Құнанбайдың  өзіне  бастатып  артын  өзіне  тастап 


 
147 
кететін  әдеті  бар-ды.  (М.Ә.)  Әлгі  ирония  бұл  арада  сатиралық  образ 
жасаудың тағы бір тәсіліне сарказмге ұласты сыналған объект тәлкек 
етіліп  қана  қойған  жоқ  енді  оның  дәрменсіз  бейшаралығы  кіріптар 
күйкілігі  кісі  күлгендей  құр  кеуделігі  әшкереленді.  (З.Қ.)  Бұлар 
малына індет келген ауылдың иттері сияқты жоны шығып құйрығын 
сыртқа  салып  көзі  қызарып  құтырғандай  қанталап  қауып  түсетін 
сияқты түр көрсетеді. (М.Ә.) 
 
217-жаттығу.  Көркем  шығармалардан  үш  мысал  тауып,  берілген  ережеге 
сай кестені толтырыңыздар. 
 
Жалпылауыш  сөздерден 
кейін, 
бірыңғай 
мүшелердің 
алдынан 
қойылған қос нүкте 
Бірінші  жай  сөйлемнің  мазмұны 
екіншісінде  анықталып,  ашылып 
берілген 
түсіндірмелі 
салалас 
аралығындағы қос нүкте 
Жалғаулықсыз 
себеп-
салдар  мәнді  сөйлемнен 
кейін 
қойылатын 
қос 
нүкте 
 
 
 
 
218-жаттығу. Ақындардың өлеңдерінде қос нүкте қойылатын шумақтарды 
көшіріп, себебін дәлелдеңіздер. 
Үлгі: 
Ақылымды тыңда, мейлің тыңдама, 
Тілегім бар бір ғана: 
Шығып ал да арманыңның шыңына, 
Сосын, мейлі, ұшып өл де, сырғана. 
 
Болса ақылың біл мынаны: жалғанда 
Жолай көрме арманы жоқ жандарға?! (М.М.) 
 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   175




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет