5-дәріс. Тау жыныстарының қысқаша сипаттары. Кен туралы түсінік
Жер қабаттарын құрайтын барлық тау-жыныстары үлкен үш түрлі топқа
бөлінеді: магмалық, шөгінді және метаморфтық.
Жер астынан балқып шыққан магмадан қатайып пайда болған тау
жыныстарын магмалық деп атайды. Тау жыныстарының ұсақ кесек қиыршық-
тарынан, құмдарынан, саздарынан, судағы химиялық ерітінділердің тұнбасы-
нан, жануарлар мен өсімдіктердің қалдықтарынан құралған таужыныстарын
шөгінді тау жыныстары деп атайды.
Бастапқы кейпін өзгертіп екінші түрге айналған тау жыныстарын
метаморфтық тау жынысы деп атайды.
Тау жыныстарының минералдық және химиялық құрамын, құрылысын,
шығу тегін, геологиялық және географиялық таралуын, олардың өзара қатысын
зерттейтін ғылым петрография деп аталады.
Осы жыныстардың жер қыртысында орналасуы түрліше. Жердің үстіңгі
қыртысы массасының 75%-і шөгінді жыныстардың, 25%-і магмалық және
метаморфтық жыныстардың үлесіне тиеді. Жердің 16 км-ге дейінгі қабатында
магмалық жыныс үлесі 95%, қалған 5%-і шөгінді және метаморфтық жыныстар.
Достарыңызбен бөлісу: |