Минералдардың  электр  тогын  өткізгіштігі

тардың  бір  бағытта  қозғалысынан  пайда  болатыны  белгілі.  Мұндай  қасиет 

барлық  металдарға  тән.  Оларға  электрондар  еркін  қозғалыста.  Минералдарда 

атомдар  бір-бірімен  ионды,  ковалентті,  ионды  ковалентті,  ал  атом  топтары 

кейде  молекулалық  байланыс  арқылы  әрекеттеседі.  Енді  қандай  жағдайда 

минералдарда  аздап  болса  да  ток  өткізгіштік  қасиет  пайда  болатынын 

қарастырайық.  Егер  минералда  атомдар  тек  ионды  байланыспен  әрекеттессе, 

валентті электрондар  өздерін тартқан атомдарда тұрақты  түрде қалады. Демек 

электрондар қозғалыссыз күйде болады. Мұндай минералдарда тоқ өткізгіштік 

қасиет жоқтың қасы, не болмайды.  

Егер  атомдар  минералдарда  ковалентті  байланыспен  әрекеттессе,  онда 

көрші орналасқан атомдар электрондарын ортақтастырады. Демек, электрондар 

бір мезгілде бір атомға ауысса, екінші мезгілде екінші атомға ауысады. Соның 

нәтижесінде  олардың  еріктілік  дәрежесі  артады.  Бұған  себеп  болатын  жай 

атомның  қозуы,  басқаша  айтқанда  электронның  энергиясының  жоғарылауы. 

Осындай  күйге,  мысалы,  жарық  сәуле  және  жылу  энергиясының  әсерімен 

келеді,  демек  олардың  өткізгіштігі  температураға  тәуелді.  Бірақ  бұл  жайдың 

 

29 

әсері  мардымсыз,  тағы  бір  себеп  болатын  жай  минерал  құрамына  кіретін 

атомдардың  біреулері  жетіспеуі,  демек  екіншісінің  артықшылығы,  немесе 

минерал  құрамына  валенттігі  басқа  бөтен  элементтердің  атомдар  кіруі. 

Осындай  минералдар  жартылай  тоқ  өткізгіштік  қасиеттері  барларға  жатады. 

Оған  көптеген  мысал  келтіруге  болады.  Физикадан  белгілі  жартылай  өткіз-

гіштер электронды не кемтікті болып екі топқа бөлінеді.  

Минералдардың 

жартылай 

өткізгіштік 

қасиеті 

кен 

байытуда 

қолданылатын  флотациялық  процесте  минерал  түйіршігінің  бетіне  түрлі 

химиялық  қосылыстардың(флотореагенттердің)    адсорбциялануларында  үлкен 

роль  атқарады.  Сонымен  қатар  электрлік  байыту  процесінде  минералдардың 

тоқ өткізгіштігіне негізделген. 

жүктеу/скачать 1,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: