Microsoft Word абай қҰнанбаев 1



Pdf көрінісі
бет11/15
Дата10.06.2020
өлшемі1,7 Mb.
#72974
түріМонография
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
Байланысты:
abai kunanbayev1 (1)

Бірінші.  Әрбір  шумағында  төрт  жол,  әр  жолында  алты  буын  бар, 
үйлесі - а, б, а, б боп келетін өлең: 
 
Қызарып, сұрланып, - а 
Лүпілдеп жүрегі - б 
Өзгеден ұрланып, - а 
Өзді-өзі керегі.- б 
 
Екінші.  Бірнеше  өлеңін  осы  -  әр  шумағында  төрт  жол,  әр  жолында 
алты  буын  бар,  үйлесі  -  а,  б,  а,  б  боп  шалыс
1
 келтін  түрмен  жазған  Абай 
«Болды  да  партия»  Дегей  өлеңін  де  төрт  жолды  шумақпен  әр  жолын  алты 
                                                             
1
 
Абайдың 1939 жылы басылган «шығармалар жинағының» бірінші томына жазған бет 
ашарда біз Абайдың жаңадан тапқан өлең түрлері он бес деген едік. Кейінгі кездегі 
зерттеуіміздің нәтижесінде оның саны жиырмаға жетіп отыр.
 


 
191
буынмен,  әр  шумағын  шалыс  үйлеспен  жазады.  Бірақ  бұл  өлеңдегі  жеті 
шумақтың  екінші,  төртінші,  алтыншы,  сегізінші,  оныншы,  он  екінші,  он 
төртінші жолдарының аяғы: «жарылды», «шарынды», «кәріңді», «барымды», 
«арымды»,  тамырды»,  «сабырды»,  «тарыңды»,  «сарынды»,  «жарымды», 
тарылды»,  «қарымды»,  «зарымды»,  деген  он  төрт  үйлеспен  бітеді. 
Буындарын сызықпен белгілегенде, бұл өлеңнің схемасы мынадай: 
 
XXX 
XXX 
- а 
XXX 
XXX 
- д 
XXX 
XXX 
- б 
XXX 
XXX 
- б 
XXX 
XXX 
- а 
XXX 
XXX 
- е 
XXX 
XXX 
- 6 
XXX 
XXX 
- б 
XXX 
XXX 
- г 
XXX 
XXX 
- е 
XXX 
XXX 
- 6 
XXX 
XXX 
- б 
XXX 
XXX 
- г 
XXX 
XXX 
- ж 
XXX 
XXX 
- 6 
XXX 
XXX 
- б 
XXX 
XXX 
- в 
XXX 
XXX 
- ж 
XXX 
XXX 
- б 
XXX 
XXX 
- б 
XXX 
XXX 
- в 
XXX 
XXX 

XXX 
XXX 
- б 
XXX 
XXX 
- б 
XXX 
XXX 
- д 
XXX 
XXX 

XXX 
XXX 
- б 
XXX 
XXX 
- б 
 
Абайдың  «Антпенен  тарқайды»  деген  өлеңінің  де  өлшеуі  мен  үйлесі  осы 
«Болды да партия» өлеңіндегідей. 
Үшінші. Әрбір шумағында төрт жол бар, әр жолы жеті буыннан, үйлесі 
- а, а, б, а, боп келетін өлең. 
 
Айттым сәлем, қалам қас, - а  
Саған құрбан мал мен бас.- а  
Сағынғанда сені ойлап, - б  
Келер көзге ыстық жас.- а 
 
Төртінші.  Шумағы  да,  жолдарының  буын  саны  да  үшінші  түрдей, 
бірақ үйлесі - а, б, а, б боп шалыс келетін өлең. 
 
Сон да көңілім жоқтайды – а 
Татуы мен асығын. – б 
Көзі жетіп тоқтайды - а  
Өткен кунніқ қашығын. - б 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет