Экономикалық теория
73
ұйымдар немесе азаматтар; 2) эмитенттер – осы қағаздарды
шығаратын акционерлік қоғамдар; 3) инвестициялық институттар
– бағалы қағаздар нарығын ұйымдастыратын және қызмет
көрсететін әртүрлі мекемелер: қор биржалары, инвестициялық
кеңесшілер, инвестициялық компаниялар, инвестициялық қорлар.
Солардың ішінде негізгісі қор биржасы болып табылады, ол
бағалы қағаздардың сату-сатып алынуын кәсіби дәрежеде
ұйымдастырады. Кеңесшілер бағалы қағаздар айналысы мен
эмиссияның сұрақтары бойынша нұсқаулар береді. Компаниялар
эмитенттердің тапсырысы бойынша бағалы қағаздарды шығарады
немесе сатады. Инвестициялық қорлар инвесторларға бос
ақшаларын тиімді орналастыруға көмектеседі. Қорлар алынған
қаржыларды әртүрлі АҚ-ның бағалы қағаздарына салады.
Эмитент акцияларын сату олардың алғашқы иелеріне
номиналды бағасы бойынша сатылады, яғни бағалы қағазда
көрсетілген бағамен. Акцияларды еркін сату-сатып алу акциялар
курсы деп аталады.
Акциялар курсы - сұраныс пен ұсыныс арқылы
белгіленген олардың нарықтық бағасы және олар көптеген
факторларға тәуелді болады: берілген АҚ-ның шаруашылық
табыстары мен болашағынан, оның дивидендтерінің мөлшері мен
кепілдендірілуіне
байланысты,
салымдар
бойынша
банк
пайызынан және т.б. Жетекші компаниялардың акциялар
курсының
тербелісі
берілген
елде
және
жалпы
әлемде
экономикалық конъюнктураға өз әсерін елеулі тигізеді. Сондықтан
көптеген елдерде ірі фирмалардың акциялар курсының өзгерісін
көрсететін күнделікті арнайы индекстер есептеліп, басылып
шығарылады, және іскерлік белсенділіктің деңгейі көрсетіледі.
Осындай көрсеткіштердің ішіндегі әйгілісі Доу-Джонс индексі
болып табылады – АҚШ-тағы жетекші компаниялардың акциялар
курсының орташа көрсеткіші.
Достарыңызбен бөлісу: