Конрад Аденауэр атындағы Қор
Мұнай-газ секторына экономикалық тәуелділік
жүктеу/скачать 11,11 Mb. Pdf көрінісі
|
Book KAZ final
| Мұнай-газ секторына экономикалық тәуелділік
Дағдарыс кезеңіндегі күрделі нарықтық жағдайға қарамастан 46 (42,81 $ / барреліне – 2016 жылғы орташа жылдық баға) Қазақстан үкіметі нарықтың барлық үлесін және оны бюджетке түсімін қолдауды қамтамасыз ету үшін мұнай өндіруді кеңейту туралы шешім қабылдады. Мұнай сатудан түсетін пайда қазақстандық мемлекеттік бюджеттің 60%-ын құрайды және осы- лайша Үкіметтің қаржылық жоспарлауында іргелі жобалардың бірі болып табылады. 2018 жылы мұнайдың орташа бағасы бір баррель үшін 75 дол- ларға дейін өсуі екі мәселені көрсетеді. Қазақстанның экономикасы ішінара қалпына келтірілді, ал дағдарыс кезеңінде ЖІӨ-нің өсу қарқыны 3%-дан 4%-ға дейін артты, алайда дағдарысқа дейін бұрынғы өсу көрсеткіштеріне 44 Аббасова, Нигяр 2016: Қазақстандағы мұнай өндірісінің қысқаруы, AZERNEWS, 08.22.2016, http://www.azernews.az/region/101187.html [17.01.2017] 45 Каллус, Эндрю. Тұралап қалған Қашаған мұнай жобасы – бюрократиялық сұмдық, 01.01.2014, http://business. financialpost. com/news/energy/crippled-kashagan-oil-project-a- bureaucratic-nightmare [17.01.2017]. 46 Автордың өз есептеулері (Ycharts): Шикі мұнайдың бағасы: https://ycharts.com/indicators/ average_crude_oil_spot_price [17.01.2017] 25 Қазақстан экономикасын трансформациялаудың негізгі аспектілері оралмады 47 . Мұнай бағасының төмендеуіне негізделген дағдарыс мұнай экспортына тәуелді Қазақстан экономикасының тұрақсыздығын көрсетіп отыр, бірақ сол уақыттағы мұнай бағасының жоғары болуы осы Орталық Азия мемлекетінің экономикасын тұрақты дамыту үшін жеткіліксіз. Дағдарыс кезінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев экономиканың тұрақсыз- дануы жағдайы мен ұлттық валюта теңгенің айтарлықтай төмендеуін ескере отырып, «Самұрық- Қазына» ұлттық қоры мен зейнетақы қоры қар- жыландыратын бірқатар дағдарысқа қарсы құтқару топтамасын дайын- дауды қажет деп есептеді. Мысалға, 2014 жылы қазақстандық банктер 5 миллиард АҚШ доллары көлемінде қаржылық қолдау алды, ал жұмыс- сыздықпен күресте 2,8 миллиард доллар бөлінді 48 . 2017 жылға дейін «Нұрлы жол» бағдарламасының конъюнктурасы аясында экономиканы әртараптандыру, жұмыс орындарын құру және бірінші кезекте жергілікті инфрақұрылымды дамытуға 1 млрд доллар инвестициялады 49 . 0 30 60 90 120 150 20 40 60 80 100 Венесуэла БАӘ Сауд Арабиясы Ресей Катар Оман Нигерия Ливия Кувейт Қазақстан Иран Бахрейн Мемлекеттік бюджеттегі мұнай кірістерінің үлесі (%) Дереккөз: Stratfor 47 https://de.statista.com/statistik/daten/studie/323350/umfrage/ wachstum-des-bruttoinlandsprodukts-bip-in-kasachstan/ 48 AsiaNews.it 2008: Қазақстан үкіметі жаһандық қаржы дағдарысы жағдайында шешімдер табу үшін белсенді қадамдар жасауда, 22.10.2008, http://www.asianews.it/news-en/Kazakh- government-taking- aggressive-steps-to-tackle- global-financial- crisis-13548.html [17.01.2017] 49 Уатханов Ерболат, Қазақстан Президенті экономикаға жаппай жаңа инвестициялар туралы тапсырма берді, 11.02.2016, http://astanatimes.com/2016/02/kazakh- president-orders- new-massive- investments-in-economy/ [17.01.2017] |