Үш жасқа толғаннан кейін бала өзінің дербес тұлға
екенін, өзге адамдардан бөлек әртүрлі тілектер мен әре-
кеттер көзі екенін анықтайды. Бала қолданысына жарай-
тын ерік-жігері бар екенін түсіне бастайды. Оның ерік
білдіруге деген талпынысы пайда болады: ол дербестік-
ке, өз қалауын ересектердің қалауына қарсы қоюға тал-
пынады. Ол заттар мен адами қарым-қатынастар әлемін
өзгертуге қауқарлы екенін сезінеді, өз әрекеттерін және
өз қиялын басқара алуға қабілеті жететінін сезінеді.
Өзінің құдыретін, артып келе жатқан тәуелсіздігін сезе
отырып, бала шектеулерге тікелей қарсы тұруға көшеді
және кез-келген мәселеге қатысты өз пікірін қалыптас-
тыруға тырысады. Үш жаста «мен өзім» деген сана-сезім
қалыптасады. Екі жарым жастан үш жарым жасқа дейінгі
кезең кейде «негативизм (теріске шығару) кезеңі» неме-
се «алғашқы ересектік кезеңі» деп аталады.
Ү
ш жастағы дағдарыс – бұл, ең алдымен, бала тұлғасы
мен оның айналасындағы адамдар арасындағы өзара
қарым-қатынастар дағдарысы. Аталмыш дағдарыс ере-
сектер баланың дербестікке ұмтылу үрдісін байқамаса
немесе байқағысы келмесе, баланың белсенділігін,
бастамашылдығын тежесе және кез-келген жолмен өза-
ра қарым-қатынастың авторитарлық (өктемшіл) сипатын
сақтауға тырысса ғана шиеленіскен түрде өтеді.
156
Достарыңызбен бөлісу: