13. Ешкімді кемсітпеу, сөкпеу, бейпіл сөз айтпау, менменсімеу, жасандылыққа бой ұрмау Кішіпейілдік пен мейірім кісі ақысын сақтаудың басты кепілдіктерінің бірі. Тəкаппарлық
пен менмендік өзгелерді кемсітуге, менсінбеуге, кісі ақысын аяққа таптауға алып келетін
адамгершіліктен алыс қасиеттер.
Тəкаппарлық дегеніміз – өзімшілдікпен басқаларға астамсып қарау. «Кішіпейіл адамдардың
Хақтың құзырында да, халықтың назарында да абыройы асқақ болады. Керісінше, танауын
көтеріп, кеудесіне нан пісіп, өзгелерді қор санап, көкірек кергендерге халық əрдайым суық
қабақ танытқан, олардың Хақ тағаланың алдында да тартар жазасы мол. Кішіпейілдік таныту –
Жаратушының разылығын да, көпшіліктің мадағын да тудыратын айрықша мінез. Əу бастан əлін
біліп, қоғамға жақсы ниетпен қараған пенделер өзгенің тоң-теріс қылықтарынан қағажу
көрмейді. Баршаға үстемдік ету Аллаһқа ғана жарасымды қасиет болғандықтан, дандайсып
тəкаппарланғандар Аллаһтың қаһарына ұшырап отырған. Кішіпейілдік танытқандардың
дəрежесі əманда биіктерге көтерілген»
[166]
.
Кісі баласының астамшылығы мен тəкаппарлығы өзіне қазылған ор екенін түсіндіретін
көптеген аяттар бар. Ақырет нығметі өзін өзгелерден артық санап масаттанбағандарға
берілетінін, Аллаһтың тəкаппар жандарды сүймейтінін мына аяттардан байқаймыз:
