Бақылау сҧрақтары 1.
Дербес компьютерді қалай орнатады?
2.
Компьютердің басқару батырмалары қайда орналасқан?
3.
Ажыратқыштың неше тҥрі бар және олар қалай аталады?
4.
Операциялық жҥйе дегеніміз не?
5.
Компьютерде жҧмысты қалай аяқтаймыз?
6.
Кҧраушылар микросхемасының жҧмыс жасау қабілетін қалай
тексереміз?
7.
Компьютерді қҧрастыру мен бӛлшектеу ҥшін қандай алгоритм
бойынша қызмет ету қажет?
8.
Жаңғыртуға қандай негізгі қҧраушылар жатады?
9.
Жҥйенің ӛнімділігін қандай қҧралдармен тексеруге болады?
122
II ТАРАУ. КОМПЬЮТЕРГЕ ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ЖӘНЕ АҚАУ ІЗДЕУ ҚҦРАЛДАРЫ 2.1. Ақауларды анықтауға арналған BIOS қҧралдары Компьютер қаншалықты қиын электронды қҧрылғы болса, оның
қҧраушыларын соншалықты бақылап отыратын қҧрал керек. Бҧл
қҧралға, BIOS қҧрамына кіретін POST (Power - On Self Testing)
бағдарламасы жатады.
Компьютерді қосқан сайын BIOS бағдарламаларының бірі POST
орнатылған қҧраушыларын тексеруге әкеледі. Ол процессордың
жҧмысын, жҥйелік тақша чипсетін, жедел жады мен басқа да
қҧрылғылардың, яғни дербес компьютердің барлық қҧраушыларын
жҧмысқа қабілеттілігін қамтамасыз етеді. Осы жағдайда тексерудің
нәтижелерін бір уақытта орындалатын ҥш тҥрлі әдіспен кӛруге
болады.
Монитордағы хабарлама. Бҧл қателік туралы шыққан
хабарламаны кӛруге және оқуға мҥмкіндік беретін әдіс. Бҧған қоса, ол
қателікті жҥйелік тақшаның қҧжаттамасынан компьютердің ақауының
себебін жылдам байқауға болатын кейбір код оқылуларын табуға
болады.
Дыбыстық сигналдар Қателіктің бар екендігі туралы қосымша
хабарлама. Тәжірибе жҥзінде осы әдіс дыбыстық сигналдың ӛзіне сай
кестенің кӛмегімен оқылуын іздеуге қолайлы болғандықтан
қолданылады.
Арнайы кодтардың берілуі . Енгізу-шығару порт адресіне
берілетін 16-лық цифрлі кодын POST картамен кӛруге болады.
Егер тексеру сәтті аяқталса, BIOS бағыттау бойынша
операциялық жҥйені жҥктеместен бҧрын, қысқа дыбыс белгісі
естіледі. Егерде POST қателік тауып алса, онда ол барлық қатынау
қҧралдармен белгі береді және мҥмкіндік болса, ақаудың алдын
алуын кҥтеді.
Қазіргі кезде, BIOS–тың кӛптеген тҥрлері кездеседі. Бірақ, дербес
компьютерге арналып кӛп таралғандары AwardBIOS, AMIBIOS және
PhoenixBIOS.
AwardBIOS–2000 жылға дейін ҥлкен қолданыста болды. Ол кӛп
мӛлшердегі функциональды қалыпты қамтиды, яғни компьютермен
жҧмыс жасау кезінде орнатылуынан жақсы кӛрінеді. Қазіргі таңда
AwardBIOS тек қана ескі компьютерлерде кездеседі, ӛйткені оның
орнын қазір PhoenixBIOS басты.
AMIBIOS–барынша кең таралған BIOS. Қолданушыға компьютер
қҧрылғысының жҧмысына қажетті ӛзгерістер енгізуі ҥшін, онда
кӛптеген ӛңдеулер бар.
123
2.1-сурет. BIOS жҥйесі
Phoenix BIOS ӛзінің ыңғайлы интерфейсі мен функционалдық
қабілеттерінің арқасында кӛп таралған және танымал.