Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011
жүктеу/скачать 2,09 Mb. Pdf көрінісі
|
жобаааааа
|
4. Әлеуметтік жобалау Бүгінде әлеуметтік басқару, әлеуметтік жоспарлау, әлеуметтік және ұйымдастырушылық үдерістер мен құрылымдарды құрастыру және жобалау, дизайнерлік және архитектуралық жобалаулар топтарының тәжірибелері қалыптасып, жедел дамуда. Олардың басты ерекшелігі-бір жағынан, ондағы объектілер әлеуметтік тұрғыдан сипатталғанымен, екінші жағынан, әрекеттердің орындалу стратегиялары жүйелік-техникалық, квазиинженерлік және жобалық сипатта орындалады. Осындай ғылыми ізденістерде пайда болған жаңа бағыттарды әлеуметтік құрастырулар деп атау шартты түрде болады, ӛйткені, әлеуметтік зерттеулер кӛмегімен біз әлеуметтік объект туралы біле аламыз, әлеуметтік құрастыру (модельдеу) оның даму бағыттарын айқындап береді, ал әлеуметтік жобалау оны жүйелік тұрғыда тиімді түрде қайта құру жолдарын кӛрсетеді. Олар әлеуметтік құрастырудың бірнеше принциптерін белгілейді. Олар, жоғарыда айтылған- алдын-ала талдау жасау, объектіге жүйелі сипаттама беру, мақсат қою және оған жету 40 жолдарын анықтау, жүзеге асыру әрекеттері. Бұл жерде құрастыру идеясын кӛздейтін түйінді сӛздер де анықталған - әлеуметтік зерттеулер, болжау, тиімді түрде қайта құру, жүйелік тұрғы. Осылайша, әлеуметтік инженерия саласын құрайтын жаңа әрекет негізделіп, ол жалпы түрде әлеуметтік жобалау деп кӛрсетіліп жүрсе де жаңа әрекеттің нақты атауы болған жоқ. Жаңа атаудың қажеттігі сол кездегі қоғамдық санада пайда болған жаңа құбылысты – ұйымдастыру әрекетіндегі инженерлік парадигманың орнына келіп жатқан жобалау парадигмасын-әлеуметтік құрастыру терминімен түсіндірудің жеткіліксіз болуынан еді. Сӛйтіп, 70 - 80– жылдары бұл әрекеттің жаңа атауы - әлеуметтік жобалау ретінде қалыптасты. Әлеуметтік жобалау бір-біріне теориялық қағидалары бойынша тығыз байланысты екі бағытта дамуда. Бірі, философияға негізделсе, екіншісі, әлеуметтану ғылымына сүйенеді. Олардың екеуіне де ортақ болып отырған тұжырым - әлеуметтік жобалау, әлеуметтік инженерияның бір түрі ретінде ӛзекті әлеуметтік проблемаларды шешудің тиімді құралы ретінде қызмет етуі қажет деп есептелуі. Осылайша қарастыру арқылы әлеуметтік жобалаудың мәнін ӛз қайшылықтары, проблемалары мен дағдарыстары бар қалыптасқан қоғамдық тәжірибе емес, алға мақсат қылып қойылған, таңдап алынған идеалды деп есептелетін тәжірибе деп түсіндіреді. Т.М.Дридзенің айтуынша, болжаулық немесе проблемалық-мақсаттық жобалау әлеуметтік- экономикалық даму мақсаттарына сай болашақтағы әлеуметтік проблемаларды қолда бар ресурстарды ескере отырып шешу жолдарын жасауға бағытталған әлеуметтік технологияға жатады. Жобалаудың мақсаты-басқарушылық шешімді алдын ала ғылыми негіздеу. Автор сонымен қатар, аталған технологияның ғылым мен тәжірибеде сол кезде терең қарастырылмағанын үш бӛліктен тұратын - болжау - жобалау – бағдарлама немесе жоспарлау басқару жүйесінде ортаңғы бӛліктің, яғни әлеуметтік жобалау бӛлігінің болмауынан-деп түсіндіреді, ӛйткені, дәл сол бӛлікте әлеуметтік үдерістерді басқарудың тиімділігін арттыратын 41 ғылыми негіздемелердің үлкен резерві жатыр – дейді. Жобалаудың осы сипаттары әлеуметтік басқаруды ғылыми негіздеумен тығыз байланысты әлеуметтік проблемалар мен міндеттерді шешуге бағытталған әлеуметтік жобалар құруға мүмкіндік туғызады. Жобалау қызметі мен әлеуметтік жобаларды басқару бағдарламалары алдын ала жасалатын болғандықтан жобалауды болжау мақсатында да пайдалануға болады, оны болжаулық жобалау деп те атайды. Жобалауды әлеуметтік ортада шағын топтарда қолдану әрекеті басқарушылық ықпал етудің бір түрі деп қарастырылады, бұл жерде жобалау басқарудың бӛлігі деп есептеледі. Жобалау идеялары мен әлеуметтік жобаларды басқарудың жақындастырылуы әлеуметтік жобалаудың пайда болуына әкелуде, бұл кӛптеген әлеуметтік проблемаларды шешу жолдарының нақтылануға әсер етеді. Жобалаудың тағы бір қызметі – жүктеу/скачать 2,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|