Ббк 84 (5К;аз) б к азыбек Би Келд1бек лы
K ic i елее, ат куйрыгын кескен урыга K ic i
жүктеу/скачать 5,8 Mb. Pdf көрінісі
|
kazybek
- Бұл бет үшін навигация:
- § 4. Барымта
| K ic i
елее, ат куйрыгын кескен урыга K ic i цунын телетюзедт Ата-анасына карсы лык жасаган, ел аксакалына т ш th fc h не ез ауылын корлайтындай. агайынныц намысына келгендей жаман ic icTereH адамды мойнына кыл шылбыр ini п. колын артына байлап, жалацаш кылып шсшшд1рш. ауылды айналдыра камшымен урып журпзсд1 жэне урып кана коймай. неге уратынын журт айтып, бала- гаттап отырады. Тагы 6ip Typi: ат цуйрыгына шылбыр байлап, соны кылмыскерге TicTeTin, е й ж т т е й жагынан камшы лап жуп рту. Ел арасынан шыккан бузацыларга карсы колданатын жазаньщ ш ш д с айтып етуге туратыны, ол кылмысксрдщ дене мушссшс закым келт!ру, кулагын кесу, ернш. танауын жулу сияцты. Булар шектен шыццан цылмыскерге не элуметпк сатыда темен турган цулдарга цолданылган. Казактын жаугершЫк уацытта кеп цолданылган жазасыньщ 6ipi - цылмыскерге юсен салу, босага кузетпру. Жазаньщ тагы 6ip Typi - урага отыргызу. Ертерекуацытта жазаньщ ец кеп цолданылган Typi - ел алдында уш бацанныц, не уыцтыц астына отыргызу, ол ymiH кылмысксрд1 журесшен отыргызып, бастыра уш агашпен ныгырлап, жогары бастарын цосып, байлап тастайды. Жецш-желш аталатын цылмыс- тарды да билер елге улп болсын деген ниетпен осындай жазага Kecin отырган. 0 сы жазаныц 6ip Typi - керегеш жалацаштап, кипзш алып, соныц imiHe отыргызып цою. Бул да ел алдында i стел етш жаза. Е й жагдайда да кылмысксрдщ жанында цылышын жалацаштап алган жасауыл туру керек. Ж ел атага толмай кецш цоецан адамдарды ел1м жазасына ксссдк BipaK шаригат немере арасын цосатын болгандьщтан, кейде билер ел1м жазасына тпчслсй кеспегешмен де “оцца” байлайды. Соныц 6ipi жагын (садагын) кезешп турган туыстарыныц алдынан шауып ету. вл е е ез жазасы, елмесе “салауат” делшедк Жазаныц ец кеп цолданылатын Typi - ел алдында icironi адам ды сол ауылдьщ улкен кiciнiн немесе агайынныц oipeyiniH сабауы. Бузау Tic цамшыны алып, кшэеш бетше айтып, eiciHmi рет цайтала- майтындай цылып сабау. 274 § 4. Барымта Барымта - кы л мыска карсы колданылатын уйымдыц шара. Егер кылмыс жасаган жак би у т и не кенбесе немесе Keiniiaipce, даугер жак ез тарапынан барымта уйымдастырады. Барымта - ец алдымен малды айдап алу, оныц талабы - белпленген келемнен (бидщ алдында кеалген) шыцпау. Осы тургыдан барымта когамдык катынастардагы p errerim деп есептеуге болады. “Жаргы” бойынша егер кылмыскер би укчмш орындамаса, туыстары коргап. ез тарапынан айыбын тартпаса, ауыл болып дау- ды шешуден бас тартса, jooip merymi жак барымтага барады. 3ooip ineriyini жак ец алдымен ацсацал, билердщ алдынан етш, ал малды айдап келгеннен кешн цанша мал экелгенш баяндайды. Айдап экелшген мал укчммсн бершген айыпца немесе цунга сэйкес келу1 керек. Барымта ашыц турде жасалады. Барымтага цатысцан адам жорыцта елетш болса iooip шеккен жац цун телеуд1 талап етуге хацылы. Барымтага тускен малды билер айтып цайтара алмайды. Барымтаныц турлер1 - урлыц жасалып, уры малды а щ р ш алса, б1рсудщ Kicici ел in. е.тпруил жац тез арада алты жацсысын алып алдарына жыгылмаса, б1реудщ цорыц же pi не езгешц малы жайылып, 1стен шыгарса. Сонымен цатар неке мен отбасы мэселе- елнен ербитш: цалыц малын телемей цыз алып цашу, б1реудщ зацды Нексе! н бузу, ортага тускен олжадан сыбага бермеу, цонацасы дэстур1н бузу т.б. жүктеу/скачать 5,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|