Ббк 84 (5К;аз) б к азыбек Би Келд1бек лы
жүктеу/скачать 5,8 Mb. Pdf көрінісі
|
kazybek
- Бұл бет үшін навигация:
- K ic i ел1м1не тец, юнэл1 K ic i
| § 5. 0л1м жазасы
Казак эдет-гурып зандары бойынша ел1м жазасына адам елт!рген, урлыц жасаган, ел тонаган, эйел зорлаган, ойнас цылган- дар ксалсдк Сонымен 6ipre ел1м жазасына жет1 ата дэстур1н бузган, туыстыц арасын ашып, цан араластырган (жацын туыстар арасындагы неке) адамдар немесе нскссп туган баласын журттыц сез1нен арланып елт1рген эйелдер кес1лед1. Зорлау K ic i ел1м1не тец, юнэл1 K ic i ел1м жазасына ксс1лед1. Егер цыз атастырылмаган болып, зорлаушы цалыцмал телеп уйленсе, онда цыздыц туыстарыныц ineiniMi, KcniciMi арцылы цун телеуден де, ел1мнсн де босатылады. 275 Эйелш ойнас устшдс устаган куйеу, осы сэтте елт1ругс жэне жазасыз калуга м у м ю н д т бар. Егер кылмыс дэлелденген (4 куэ) жагдайда кезше шеп салганы уппн эйел1 мен ойнасын билер ке нссшщ ел1м жазасына кесуге хакы бар. Эзгенщ эйелш кслЫ мсп алып кашканда ел1м жазасына не цун телеуге кесед1. Егер эйел ез ерклмен кашеа. оны алып кашкан адам кальщмалын кайтарып. уетше цыз цосып береди Кей жагдайда ел арасындагы урлыгы y n i i H ол1м жазасына кесшетш де жолы болады. Кудайга тш типзген адамдар, жет1 Kici куэлш етсе, таспен урып enripinyi керек. Егер юмде-юм христиан дшше кешее, оныц туыстары, не кез- келген цазац мал-мулкш талап алуга, цатын-баласын алып кетуге epibcri, цуны сураусыз. Казацтыц дэстурл1 цогамы элеуметпк жагынан курдел1 саты- ланган цогам, оныц ез билеушшер1 мен багыныштылары бар. Багыныштылардыц ец сорлысы, - кундер мен цулдар. Кундер мен цулдардыц тагдыры толыцтай иелер1шц цолында болады, олардыц ез иесшщ устшен берген арызын еш и м цабыл- дамайды. Казактьщ не и п , не б у р к т олет1н болса, neci оныц орнына цул мен куц кшэл1 деп талап етуге хацы бар. 0з1нс-ез1 цол кетергендер ортац цорымга цойылмай, жеке жер- ленед1 жэне жаназасын шыгармайды. 0 л iM жазасы 13 жастан асцандарга цолданылган, ce6e6i “он уште отау neci” деп, балалар улкен цатарына цосылады. 0 н ушке толмагандар “сэби” саналып жазага тартылган жоц. Немесе кей жагдайда баланьщ ацыл-eci дурыс eMecriri аныцталса, ата-анасына салмац тусед1. Мысалы: Ертеде 6ip ханды ез imci елт1рш, хан болып сайла- ныпты, ал агасыныц баласын бала цылып асырап алады. Сонан 6ip ойын устшдс бала пышацпен агасын жаралап тастайды. Агасы баланы ел1м жазасына кесуд1 ет1нед1. Баланыц ineineci, бул шеппмге кел1спей, ол бала эдеш емес, байцамай ойын устшдс тыгып алды, - деп царсы шыгады. *** 276 Сонан би жиналган журттыц алдында баланыц ютегеш эдеш ме, элде байкамай icTereH icne тексеру уппн пышактыц ушын жогары каратып койып. балага кеудецмен пышакка цула дейдг Бала пышакка ксудсамсн цулап, 6ipai< к у п т 6ip жац иыгына сала жыгылып ешкандай жерш жаракатгамай турады. Мше, осыны жүктеу/скачать 5,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|