§ 16. Нью тон ның үшін ші за ңы
I Нью тон ның үшін ші за ңы – де не лер дің
өза ра әре кет те су за ңы
Кез келген күш денелер әрекеттескен кезде
ғанапайдаболады,соныменқатарәрекеттесуші
денелердің әрқайсысына күш әсер етеді және
оларүдеугеиеболады,жұпкүштерпайдабола
ды.Ньютонденелердіңөзараәрекеттесузаңын
былайтұжырымдады:
рқашан әрекетке тең және қарсы әрекет
болады
F
F
1
2
= −
.
Бұлқатынасты
Н тонныңүшіншізаңы
деп
атайды.
Де не лер мо ду лі бой ын ша тең жә не ба-
ғыт та ры қа ра ма-қар сы күш тер мен өза ра
әре кет те се ді.
II Нью тон ның үшін ші за ңын тә жі ри бе
жү зін де тек се ру
Ньютонныңүшіншізаңынтәжірибежүзінде
тексеру үшін қарапайым тәжірибелер жүргізу
жеткілікті.
Ньютонныңүшіншізаңыденелержанасқанкездепайдаболатынкүштерүшін
де,сондайаққашықтықтаәрекеттесетінкүштерүшіндеорындалады.Динамо
метрбекітілгенекіарбашағаекімагнитқойып,олардыңөзараәрекеттесукүштерін
салыстырайық.Әртүрліқашықтықтағымагниттерөзараәрекеттескенкезде,дина
мометрлердің көрсеткіштері өзгеріп отырады, бірақ олардың мәндері өзара тең
болады
(101-сурет)
.Демек,магниттерөзаратеңкүштерменәрекеттеседі.
F
серп1
F
серп
1
F
серп
2
F
серп
2
F
1
F
2
1 1-сурет.
Тұрақтымагниттердіңөзараәрекеттесукүштерітең
Достарыңызбен бөлісу: |