Естеріңе түсіріңдер! ( 2)
1. Вектордыңтаңдалған
оськетүсірілгенпроек
циясынқалайанықтауға
болады
2. Проекциятаңбасынқалай
анықтауғаболады
3. Проекцияныңсандық
мәнінқалайанықтауға
болады
3-тапсырма
Гипотенузаныңмәнінеқарай
тікбұрыштыүшбұрыштыңкатет
терініңмәндерінесептеуформу
лаларынжазыңдар
( сурет)
.
b
α
c
a
-сурет.
3-тапсырмаға
АРМАН
-
ПВ
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
95
ЕСЕП ШЫҒАРУ ҮЛГІЛЕРІ
Көлбеулікбұрышыα=30°,үйкеліскоэффициенті =0,2болғанда,қима
көлбеужазықтықбойыменқандайүдеуменқозғалады
Берілгені:
α=30°
=0,2
ешуі:
Денеүйкеліскүші,ауырлықкүші,
тіректіңреакциякүшіәсерінен
үдеуменқозғалады.
Динамиканыңнегізгітеңдеуінжазайық:
–
ma
F
F
N
éê
=
+
+
(1)
Есептішығаруүшінқолайлыкоординаталаросінтаңдайық.
0
осіндененіңқозғалысбағытыбойыншабағыттайық,санақбасынде
неніңмассаларцентріменсәйкестендіреміз.
Ньютонныңекіншізаңынтаңдалғаносьтергепроекциятүріндежазайық:
0
ma
F
F
N
x
éêx
x
x
=
+
+
(2)
0y
:
ma
F
F
N
y
éêy
y
y
=
+
+
(3)
Проекциятаңбаларынанықтап,олардывекторлармодуліарқылыөрнектеп,
(2)және(3)теңдеулергеқояйық:
=–
F
үйк
+
F
а
sin
(4)
0=
–
а
cos .
(5)
Алынғантеңдіктерге
F
а
=
g
ауырлықкүшінжәне
F
үйк
=
үйкеліскүшін
есептеуформулаларынқоямыз:
=–
+
m g
sin
(6)
0=
–
m g
cos .
(7)
(7)теңдеудентіректіңреакциякүшінөрнектейікжәне(6)теңдеугеқояйық:
=
m g
cos
=
m g
sin –
g
cos
=
g
(sin – cos ).
Үдеумәні:
a
=9,8м/с
2
(sin30 –0,2cos30 ) 3,3м/с
2
.
Жауабы:
a
=3,3м/с
2
.
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Де не ге тү сі ріл ген күш пен үдеу дің ара сын да қан дай бай ла ныс бар?
2. Де не нің мас са сы оның күш әсері нен ал ған үдеуі не қа лай әсер ете ді?
3. Нью тон ның екін ші за ңын тұ жы рым даң дар.
4. Шең бер бойы мен қоз ға ла тын де не ге шең бер цент рі не ба ғыт тал ған күш
әсер ете ді деп ай ту ға бо ла ма?
F
а
F
ау
α
α
x
a
N
0
F
үйк
F
а
y
үа
үа
үа
АРМАН
-
ПВ
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
96
Жат ты ғу
15
1. Массасы500тпойызтеңкемімеліқозғалып,1минутішіндеөзі
ніңжылдамдығын40км/сағтан28км/сағқаазайтады.Тежелу
күшінанықтаңдар.ЖауаптыМНдажүздіккедейіндөңгелектеп
көрсетіңдер.
2. Тепловоз 260 кН тарту күшімен 250 т пойыз составын горизон
тальжолбөлігіменжүргізіпкеледі.Егержолдыңбарлықбөлігінде
0,1кНүйкеліскүшіәрекетететінболса,пойыздыңқозғалысүдеуін
табыңдар.ЖауаптыХБЖдакөрсетіңдер.
3. Табаны болат шана мұз бетіне 4 Н горизонталь күш түсіріп, бір
қалыпты қозғалады. Шананың мұз бетіне үйкелу коэффициенті
0,2гетеңболса,шананыңмассасынанықтаңдар.Еркінтүсуүдеуін
g
=10м/с
2
депалыңдар.
Жаттығу
15
1. Денеге 10 с ішінде 4,9 Н күш әсер етеді. Күштің әсер етуі нәти
жесіндежылдамдықтыңөзгерісі18км/сағтықұраса,дененіңмас
сасынанықтаңдар.
2. Массасы 100 г материялық нүкте модульдері 10 Н үш күштің
әсеріненқозғалады.Күшвекторларыбіржазықтықтажатадыжәне
60°қатеңекібұрышқұрайды.Нүктеқандайүдеуменқозғалады
3. Денекөкжиекке30°бұрышжасайеңкейтілгенжазықтықпенсыр
ғанап келе жатыр. Үйкеліс коэффициенті 0,3ке тең болғандағы,
оныңүдеуінтабыңдар.
g
=10м/с
2
.ЖауаптыХБЖдаондыққадейін
дөңгелектепкөрсетіңдер.
АРМАН
-
ПВ
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
|