1 1 8
3-та рау дың қо ры тын ды сы
Н ю тон заң да ры
Бү кі лә лем дік
тар ты лыс за ңы, бі рін ші
ға рыш тық жыл дам дық
Үдеу мен қоз ға ла тын
де не нің сал ма ғы
заң:
F
F
F
F
R
n
=
+
+
+
=
1
2
0
...
,
a
=0,
c ons
t
заң:
a
F
m
R
=
ma
F
F
F
n
=
+
+
+
1
2
...
заң:
F
F
1
2
= −
F
G
m m
R
=
⋅
1
2
2
F
G
Ì ò
R
h
æ
æ
=
+
(
)
2
G
H ì
êã
=
⋅
⋅
−
6 67 10
11
2
2
,
g
G
M
R
=
2
u
1
=
gR
u
1
=
+
GM
R
h
æ
æ
P
m g
a
=
±
(
)
k
a
g
= +
1
Нью тон заң да ры:
Егерденегекүшәсеретпесенемесекүштердіңәсерітеңгерілгенболса,денеинерциялық
санақжүйесінеқатыстытүзусызықтыжәнебірқалыптықозғаладынемесетыныштық
күйінсақтайды.
Дененіңалатынүдеуіденегетүсірілгенбарлықкүштердіңтеңәсерінетурапропорционал,
алденемассасынакеріпропорционал.
Денелермодулібойыншатеңжәнебағыттарықарамақарсыкүштерменөзараәрекетте
-
седі. Өзара әрекеттесу күштері – әртүрлі денелерге түсірілген, бір түзу бойымен әсер
ететін,табиғатыбірдейкүштер.
Глос са рий
Асқынсалмақ
үдемеліқозғалыстыңәсеріненсалмақтыңартуы.
Біріншіғарыштықжылдамдық
–дөңгелекорбитабойыменаспанденесінайналақозға
латынжасандысеріктіңжылдамдығы.
Дененіңсалмағы
дененіңЖергетартылуысалдарынантіреккенемесеаспағаәсерететін
күш.
Динамика
механикалыққозғалыстыңсебептерінқарастыратынмеханиканыңбірсаласы.
нер иялықсанақжүйесі
–инерциязаңыорындалатынсанақжүйесі.
Кернеулік
гравитациялықөрістіңдененіңәрбіркилограмммассасынақандайкүшпенәре
кетететінінкөрсететінфизикалықшама.
Салмақсыздық
дененіңсалмағынөлгетеңболатынкүйі.
АРМАН
-
ПВ
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
4-ТА РАУ
САҚ ТА ЛУ ЗАҢ ДА РЫ
Им пульстің және энер гия ның сақ та лу заң да ры денелердің
өза ра әрекеттесу күш те рін анық тау ға мүм кін дік
бол ма ған жағ-
дай лар да динамика есептерін шешуге мүмкіндік береді.
Та би ғат тың құ бы лыс та рын зерт теу нәти же сін де сақ та лу заң да-
рын
тек ме ха ни ка да ға на емес, со ны мен бір ге Нью тон заң-
да ры қол да ныл май тын мик роәлем де де
ке ңі нен қол да нуға
болатыны бел гі лі бол ды. Им пульстің және энер гия ның сақ та лу
заң да ры фи зи ка ның ір ге лі заң да рының бірі бо лып та бы ла ды.
Та рау ды оқып-бі лу арқылы сен дер:
•
«де не им пуль сі» жә не «күш им пуль сі»
ұғым да рын ажы ра ту ды;
•
им пульс тің сақ та лу за ңын тұ жы рым дау жә не оны есеп тер шы ға ру да
қол да ну ды;
•
та би ғат та ғы жә не тех ни ка да ғы реак тив ті қоз ға лыс қа
мы сал дар кел-
ті ру ді;
•
Бай қо ңыр ға рыш ай ла ғы ның мем ле кет тік жә не әлем дік ма ңыздылы-
ғы на
ба ға беруді;
•
ме ха ни ка лық жұ мыс ты ана ли ти ка лық жә не гра фи ктік тәсілмен анық-
тау ды;
•
жұмыс пен энергияның байланысын түсіндіруді;
•
есеп тер шы ға ру да энергияның сақ та лу за ңын қол да ну ды үйренесіңдер.
АРМАН
-
ПВ
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217