9 арман пв баспасы



Pdf көрінісі
бет158/353
Дата07.02.2022
өлшемі8,74 Mb.
#88864
түріКнига
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   353
Де не нің мас са сы мен жыл дам ды ғы ның 
кө бейт ін ді сі не тең ша ма ны 
қоз ға лыс мөл-
ше рі
 не ме се 
де не им пуль сі
 деп атай ды.
Де­не­им­пуль­сі­–­век­тор­лық­ша­ма,­оның­ба­ғы­ты­
де­не­жыл­дам­ды­ғы­ның­ба­ғы­ты­мен­сәйкес:­
p
u
.
Де­не­ им­пуль­сі­нің­ ХБЖ­да­ғы­ өл­шем­ бір­лі­гі:­
p
êã ì
ñ
[ ]
=

1
.
м­пул с­тің­ өз­ге­рі­сі­ ­ де­не­нің­ соң­ғы­ және­
бас­тап­қы­им­пул ­сте­рі­нің­ай­ыр­ма­сы
­

p
p
p
= −
0
.
­
(3)
Күш тің уа қыт қа кө бейт ін ді сі не тең
ша ма ны 
күш им пуль сі
 деп атай ды. 
Күш­им­пуль­сі­нің­өл­шем­бір­лі­гі:­
F
t
Í ñ

[
]
=


1
.
Ен­гі­зіл­ген­ ша­ма­лар­ды­ пай­да­ла­нып,­ Нью­
тон­ның­екін­ші­за­ңын­тұ­жы­рым­дай­мыз:
Кү ті ле тін нә ти же
Осы параграфты игергенде:
• «де не им пул сі» 
жә не «күш им пул сі» 
ұғым да рын ажы ра та 
аласыңдар
• им пул с тің сақ та лу 
за ңын тұ жы рым дап
оны есеп тер шы ға ру да 
қол да на ала сың дар.
 Жауабы қандай?
зара ай ны ма лы күш тер­
 мен әре кет те се тін де не­
лер дің үдеуі жыл дам ды ғы 
жә не орын ау ыс ты р уы 
қа лай анық та ла ды?
Бұл қызық!
«Қоз­ға­лыс­мөл­ше­рі»­ұғы­мын­
ең­ ал­ғаш­ рет­ Ре­не­ Де­карт­
ен­гіз­ді.­Ре­не­Де­карт­фи­зи­ка­
сын­да­ күш­тер­,­ әсіресе­ бос­
ара­лық­ар­қы­лы­қашықтықтан­
әсер­ ете­тін­ күш­тер­­ туралы­
айтылмайды.­
Әлем­де­гі­
бар­лық­ құ­бы­лыс­тар­ өза­ра­
жа­на­са­тын­
бөл­шек­тер­дің­
әре­ке­ті­нен­ бо­ла­ды­ делінеді.­
Бір­ де­не­ ­бас­қа­ де­не­мен­
соқ­ты­ғыс­қан­да­ оған­ тек­ өзі­
жо­ғал­та­тын­ мөл­шер­де­ ға­на­
қоз­ға­лыс­ мөл­ше­рі­ бе­рі­ле­ді­
жә­не­ ол­ өз­ қоз­ға­лы­сын­
қан­ша­ға­ арт­тыр­са,­ сон­ша­
ға­на­ алу­ға­ бо­ла­ды.­ Де­карт­
әлем­де­гі­ бас­тап­қы­ қоз­ға­лыс­­
мөлшерінің­сақ­та­луын­қа­рас­
тыр­ған.­ Бұн­дай­ көз­қа­рас­
ғы­лым­ та­ри­хын­да­
кар те зи­
андық
­ де­ген­ ат­қа­ ие­ бол­ды,­
себебі­ла­тын­ті­лін­де­Де­карт­
есі­мі­нің­ды­быс­та­луы­–­Кар­
те­зи.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   353




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет