127
Алынған 0х осіне проекциясында вектор
лардыңбағытынескеріпалатынымыз:
0
1
1
= −
−
(
)
⋅
+
M
m
mu
u
.
Алынғантеңдіктенқайықтыңжылдамдығын
табамыз:
u
1
1
=
−
m
M
m
u
.
(1)
IV Зы мы ран жыл дам ды ғы
Импульстің сақталу заңынан отынның тез
жану мезетінде төмендегі қатынас орындала
тынышығады:
u
u
Ç
Ã
Î
Î
m
M
m
=
−
,
мұндағы
m
–отынмассасы;
–
m
– зымыран тасығыштың отыны жоқ
ғарышкемесіменқосаалғандағымассасы;
–
зымыранжылдамдығы;
газдыңағужылдамдығы.
V Ға рыш тық ке ңіс тік ті иге ру
1961 жылы 12 сәуірде «Байқоңыр» ғарыш
айлағынан «Восток» көпсатылы зымыраны
тұңғыш рет орбитаға жіберіліп, Ю.А.Гагарин
ғарышкемесіменЖерайналасындабірайналым
жасады
(128-сурет)
.
«Байқоңырдан» бастау алған адамзат тари
хындағыалғашқысапарданкейінғарыштанудың
қарқынды даму кезеңі басталды. Ғарыш кеме
лері, стансылар жетілдіріліп, ғарыштық зонд
тар, луноходтар, марсоходтар жасалды. Жердің
1-тапсырма
Әртүрліақпараткөздерін
пайдаланып,зымыран
қозғалтқыштарындақандай
отынтүріқолданылатынын
анықтаңдар.Жануөніміулы
болыпсаналама?Қандай
экологиялықпроблемалар
зымыранотынынқолдануға
байланысты?
2-тапсырма
Импульстіңсақталузаңын
қолданып,есептершығару
алгоритмінқұрастырыңдар.
Жауабы қандай?
еак ти ті қоз ға лыс жа сай тын тұй ық жүйе бө лік те
рі нің им пул сте рі нің қо сын ды сы неліктен ге те ң?
Маңызды ақпарат
Қазіргізаманғызымыран
дардаотынныңмассасы
салыстырмалытүрдеоның
бастапқымассасының
90%інқұрайды.Егер
зымыранмассасының
90%іотынболса,демек,
қалғанбөлігі–пайдалы
жүк,қозғалтқыштың
басқаружүйесі,бакжәне
басқадаэлементтер
жалпымассаның10%ін
құрайды.
128-сурет.
рий агарин
Жердіңалғашқығарышкері
3-тапсырма
геротынмассасызымыранмассасынан4есеартық
болса,біріншіғарыштықжылдамдықпенқозғалыпбара
жатқанзымыраннангаздардыңағыпшығужылдамды
ғынанықтаңдар.
АРМАН
-
ПВ
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
129
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Қан дай қоз ға лыс ты реак тив ті деп атай ды?
2. Реак тив ті қоз ға лыс жыл дам ды ғы қан дай ша ма лар ға тәу ел ді?
3. Зы мы ран дық қоз ғалт қыш тың жұ мыс прин ци пі қан дай?
Жат ты ғу
21
1. Ғарышкемесініңтежелуіқалайжүзегеасады
2. Массасы200гғарышкемесімоделініңмаксималкөтерілубиіктігі
12,8мболды.Оныіскеқосқанкездезымырансоплосынангаздың
ағу жылдамдығын анықтаңдар. ске қосу барысында 0,5 кг отын
қолданылды.Ауакедергісінескермеңдер.
Жат ты ғу
21
1. Қаруданоқатылғанкездегіқозғалыстыреактивтідепесептеугеболама
2. Зымыранжәнеотынмассаларыныңқатынасы1/6болатынзымыран
моделіқандайжылдамдықпенұшады Қозғалтқыштағыгаздыңағу
жылдамдығы8м/с.Зымыранныңкөтерілубиіктігінанықтаңдар.
3. Массасы 100 кг тыныштықта тұрған арбадан массалары 40 кг
болатын екі бала кезектесіп, бір бағытта 1 м/с жылдамдықпен
секіріп түсті. Арбаның жылдамдығы қандай болады Арба мен
балалартұйықжүйеқұрадыдепалыңдар.
Экс пе ри ме нт тік тап сыр ма
Ауа не ме се су ағы ны на не гіз дел ген реак тив ті қоз ғалт қыш құ рас ты рың дар.
Оны
ой ын шық мә ши неге бе кі тіп, сы наң дар.
Шы ғар ма шы лық тап сыр ма
Ұсынылған
тақырыптардың бірін таңдап, хабарлама дайындаңдар:
1. Ға рыш ты иге ру жә не ға рыш қа ұшу хро но ло гия сы.
2. Қазақстан Республикасының ға рыш тық ұшу лар ор та лы ғы.
3. Бай қо ңыр ға рыш ай ла ғы ның бо ла ша ғы.
4. Бай қо ңыр ға рыш ай ла ғы ның аймақтық және халықаралық маңызы.
АРМАН
-
ПВ
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217