Де не нің мас са сы мен жыл дам ды ғы ның кө бейт ін ді сі не тең ша ма ны қоз ға лыс мөл- ше рі не ме се де не им пуль сі деп атай ды. Денеимпульсі–векторлықшама,оныңбағыты
денежылдамдығыныңбағытыменсәйкес:
p u .
Дене импульсінің ХБЖдағы өлшем бірлігі:
p êã ì ñ [ ]
=
⋅
1
.
мпул стің өзгерісі дененің соңғы және бастапқыимпул стерініңайырмасы
∆
p p p = −
0
.
(3)
Күш тің уа қыт қа кө бейт ін ді сі не тең ша ма ны күш им пуль сі деп атай ды. Күшимпульсініңөлшембірлігі:
F t Í ñ ⋅
[
]
=
⋅
∆
1
.
Енгізілген шамаларды пайдаланып, Нью
тонныңекіншізаңынтұжырымдаймыз:
Кү ті ле тін нә ти же Осы параграфты игергенде: • «де не им пул сі» жә не «күш им пул сі» ұғым да рын ажы ра та аласыңдар • им пул с тің сақ та лу за ңын тұ жы рым дап оны есеп тер шы ға ру да қол да на ала сың дар. Жауабы қандай? зара ай ны ма лы күш тер мен әре кет те се тін де не лер дің үдеуі жыл дам ды ғы жә не орын ау ыс ты р уы қа лай анық та ла ды? Бұл қызық! «Қозғалысмөлшері»ұғымын
ең алғаш рет Рене Декарт
енгізді.РенеДекартфизика
сында күштер, әсіресе бос
аралықарқылықашықтықтан
әсер ететін күштер туралы
айтылмайды.
Әлемдегі
барлық құбылыстар өзара
жанасатын
бөлшектердің
әрекетінен болады делінеді.
Бір дене басқа денемен
соқтығысқанда оған тек өзі
жоғалтатын мөлшерде ғана
қозғалыс мөлшері беріледі
және ол өз қозғалысын
қаншаға арттырса, сонша
ғана алуға болады. Декарт
әлемдегі бастапқы қозғалыс
мөлшерініңсақталуынқарас
тырған. Бұндай көзқарас
ғылым тарихында
кар те зи андық деген атқа ие болды,
себебілатынтіліндеДекарт
есімініңдыбысталуы–Кар
тези.
