ІІІ тарау. МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ ЭТНОС
Әрбір этностың, ұлттың ӛзіндік тұрған жері, басқан тауы, ішкен суы,
қоршаған кӛршілері сонымен қатар, жинақталып, сақталып ұрпақтан-ұрпаққа
беріліп келе жатқан сан ғасырлық әдет ғұрыптарына байланысты ӛзіне тән
мәдениеті болады. «Топ», «тайпа», «халық», «ұлт», «нәсіл» сынды ұғымдарды
бір ғана «этнос» сӛзінің аясына шоғырландырсақ, этнос мәдениетпен шендесе
келе этномәдени немесе этникалық мәдениет ұғымын береді, онда әрбір
ұлттың,
халықтың
ұлттық
нышандары
бағамдалып,
мәдени-тарихи
даралықтары айшықталады. Ұлттық мәдениет әрбір ұлттың мінезі мен
психологиясын сипаттай отырып сол ұлттың рухын жасайды. Демек рух ұлттық
мәдениеттің ӛзегі, түп қазығы. Дәл осы қазығы босап, не одан айырлған
жағдайда бүтін бір ел немесе халық тарих сахнасынан ӛз бедерін жоғалтады.
Қазақ халқы да сол түп қазықты босатып алған елдер қатарынан, қазір соны
орнықтыру, қатайту мақсатында ел мінезі мен психологиясын қайта қалпына
келтіріп, ұлттық рух жасалу үстінде. Бұл халық сұранысына айналған
этномәдениет руханилық сипатқа ие. Рухани жүкті жеңілдету үшін жұмыла
кӛтерген халық қайраткерлері ӛздерін әр саладан кӛрсетіп бағуда: философтар
«ұлттық философия», саясаткерлер «ұлттық идеология», қаржыгерлер «ұлттық
валюта», экономистер «отандық ӛндіріс», филологтар «ана тілі», тарихшылар
«қазақ тарихы», ӛнертанушылар «ұлттық нақыш», ӛнерпаздар «ұлттық музыка»
және т.б.. Ыдыраған, бӛлшектенген бүтінді қайта қалпына келтіру ұзақ
мерзімді, мұқалмас жігерді талап етеді.
Достарыңызбен бөлісу: