ӛзінің ішкі бірлігін басқа адамдармен және келешек ұрпақ үшін жиналған
шығармашылық тәжірибе арқылы мазмұндай алады. Бұл мазмұнды мына
заңдылық арқылы саралауға болады: адам неғұрлым мәдени-тарихи тәжірибе
жинап, оны ӛз дамуы мен жетілуіне жұмсаса, ол соғұрлым тұлға ретінде
айқындала
түседі.
Тұлғаның
қасиетті
құпиясы
шығармашылықты
шабыттандыратын және мәдениетті қайта ӛңдейтін - еркін рух.
Тұлға мақсаты
мәдениетті жаңа шығармашылық шарықтаудың бастамасы және баспалдағы ете
отырып, ӛзінің рухани күш-жігерін аямай жұмсау. ХХ ғ. тұлғаны түсіну мен
оның болмысы мәселелеріне кӛп кӛңіл бӛліп, үлкен еңбек сіңірген З.Фрейд,
К.Г.Юнг, Н.А.Бердяев, А.Камю, Ж.-П.Сартр, М.Хайдеггер, К.Ясперс, Х.Ортега-
и-Гассет, Э.Фром, А.Н. Леонтьев және т.б. ғалымдар есімін атағанымыз абзал.
Тұлғаны қалыптастырудың педагогикалық теорияларына талдау жасай отырып
отандық ғалымдар оның
үш бӛлікті құрылымдық
компоненттерден тұратынын
дәлелдеген:
біріншіден,
тұлғаның ақыл-ойын дамыту арқылы санасын
жетілдіру;
екіншіден,
адамзаттық ӛркениетті тұлғаның бойын біртіндеп сіңіру;
үшіншіден,
жеке тұлғаны іс-әрекетке ендіру арқылы ӛзін-ӛзі тәрбиелеуге
белсене қатыстыру.
Адам мәдени құндылықтарды жасайды және пайдаланады, мәдениет
ӛндірісінің процесі тұлғадан басталып тұлғамен аяқталады. Тұлға ұғымы
кӛпқырлы. Күнделікті сӛйлеуде «адам», «индивид – нақты адам»,
«жекедаралық» және «тұлға» ұғымдары кӛбінесе бір мағынада қолданылады.
Жеке адам немесе нақты адам адамзаттың жеке дара ӛкілі, оның барлық
әлеуметтік және психологиялық белгілерінің, яғни ақыл-ойының, ерік-
жігерінің, қажеттіліктерінің, мүдделер және т.б. иесі.
Тұлға
– жеке адам
дамуының нәтижесі, оның барлық адамдық қасиеттерінің неғұрлым толық
жүзеге асуы. Тұлға – барынша терең ұғым.
Бір жағынан
ол ӛзінің жеке дара
қасиеттері мен әлеуметтік рӛлдерін біріктіретін іс-әрекеттің субъектісін
білідіретін нақты индивид мағынасын берсе,
екінші жағынан
, тұлға индивидтің
әлеуметтік қасиеттері деп түсініледі. Тұлға әлеуметтік жеке адам, саяси
жүйенің ӛзіндік бейнесі бар алғашқы бӛлінбейтін элементі ретінде, саяси
саладағы ӛзінің іс-қимылына, жеке басының жауапкершілігін алып жүруші,
құқықтары мен бостандығы бар жеке адам ретінде қарастырылады.
Мәдениет
үш қоспалы бірлік
түрінде кӛрінеді:
бірі
, адамның рухани
әлеміне тоғытылған ішкі мәдениеті;
Достарыңызбен бөлісу: