уақытты аттап өтетін жаңа сапа. Осы
себепті тарихтағы шексіз жоғары өрлеуді (прогресті) қабылдауға болмайды. Тарихтағы
соңғы «жүмақта» өмір сүретін буындар өткен
шексіз санды адамдардың өмірін сол
мақсатқа жетудің
күралына айналдырады. Мұндай жағдайда адамзат тарихының мән-
мағынасы жойылатыны хақ.
Өткен Дәуірді, оның мәдениетін толыққанды
қабылдамай, дурыс болашақты да
орнату мүмкін емес. Шіркін, осындай Н.А.Бердяев-тің терең тарих жөніндегі ойларын
саясаткерлер жете білсе ғой!!! Сонда реформа барысындағы қателіктер де аз болар еді.
Жалпы алғанда, Н.А.Бердяевтің тарихи көзқарасын өміршеңді деп атауға болады:
адамзат рухани жаңарудың негізінде қайта өрлеуге мүмкіндік алады. Болашақ қоғам екі
принципке негізделеді: - аристократиялық - тұлғаның толыққанды шығармашыльщ даму-ын
көрсетеді, ал демократиялық - әділеттілік пен достыққа шақы-рады.
Тарих философиясындағы Н.А.Бердяевтің талдап, өзінің ше-шімін берген екі
категориясын көрсетпей болмайды - олар мәде-ниет пен цивилизация.