Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
висцералдық (ішкі ағзалық) семіру
жүктеу/скачать 6,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы патфиз
- Бұл бет үшін навигация:
- : гиперплазиялық, андроидтық және висцералдық семірулер гиноидтық, гипертрофиялық, тері астылық семірулерге қарағанда организм ҥшін зияндырақ
- Липостаздық жҥйенің ӛзгерістері және біріншілік семірудің патогенезі.
| висцералдық (ішкі ағзалық) семіру
дейді. Ол андроидтық семірумен қабаттасады және ішкі ағзалардың қызметтерінің екіншілік бҧзылыстары дамуына ауыр қатер тӛндіреді. Ӛйткені ішкі ағзалардың май жасушалары катехоламиндердің әсерлеріне ӛте сезімтал болып келеді және инсулинге қарсы әсер ететін кахексинді кӛбірек бӛліп шығарады. Сондықтан толық науқас адамдарда осы адипоциттер инсулинге тӛзімділік дамуына ҥлкен ҥлес қосады. Висцералдық май жасушалары ӛндіріп шығарған гормондық заттар мен майлардың ыдырау ӛнімдері қақпалық кӛктамыр арқылы тікелей бауырға бағытталады. Содан бауырда заттардың алмасуына және жҥйелік қанайналымға қатты әсер етеді. Тҧжырымдай келе : гиперплазиялық, андроидтық және висцералдық семірулер гиноидтық, гипертрофиялық, тері астылық семірулерге қарағанда организм ҥшін зияндырақ екенін кӛрсеткен жӛн . Осыған мысал ретінде жапондардың сумо кҥресімен шҧғылданатын кҥрескерлердің толықтығын келтіруге болады. Олар, тым артық салмағына қарамай, ӛздерінің денсаулығын ҧзақ уақыт сақтай алады. Ӛйткені бҧл кҥрескерлердің артық дене салмағы қанықпаған май қышқылдарымен толықтырылған арнайы дәстҥрлі тҥрде тамақтануына байланысты дамиды және олар ҧдайы ауыр қимыл-қозғалыстарда болады. Ал қимыл- қозғалыстың аздығынан семіру кездерінде май негізінен ішкі ағзаларда жиналады. Сонымен майдың организмде жалпы жиналуынан кӛрі оның дененің жекелеген бӛліктерінде жиналуы дерттануда маңыздырақ деуге болады. Липостаздық жҥйенің ӛзгерістері және біріншілік семірудің патогенезі. Майдың май тінінде жиналуы (липогенез) липопротеидлипаза ферментінің қатысуымен жҥреді. Бҧл фермент май тінінің қан қылтамырларындағы эндотелий жасушаларының сыртқы беттеріне шығып, ішектерде және 167 бауырда ӛндірілген липопротеидтерден ҥшглицеридтерді ыдыратып шығарады. Май қышқылдары эндоцелиоциттерден ӛтіп, жасуша аралық кеңістіктерге, артынан май жасушаларына ауысады. Оларда глицериннің қайта әтірленуі және меншік ҥшглицеридтердің қалыптасуы болады. Артық тамақтанғанда және біріншілік семіру кездерінде липопротеидлипазаның белсенділігі кӛтеріледі. Оның белсенділігі артуына инсулин ықпал етеді. Май жасушаларында май глюкозадан да тҥзіледі. Инсулин май тінімен глюкозаның қамтылуын кҥшейтіп, одан май тҥзілуін арттырады. Липогенез α 2 -адреномиметиктердің әсерлерінен де кҥшейеді. Глюкокортикоидтық гормондар майлардың әрі тҥзілуін, әрі ыдырауын арттырады. Олардың әсері катехоламиндердің май жасушаларына пермиссиялық (қолдаушы) әсерінен байланысты болады. Дененің әр тҥрлі бӛліктерінде орналасқан май тіндерінде катехоламиндерді қабылдайтын адренорецепторлардың жиынтықтары да әрқилы болудан гиперкортицизм кезінде глюкокортикоид- тардың әсерлерінен май негізінен бетте, мойында және дененің жоғары жақтарында артық тҥзіледі. Бҧл кезде аяқ-қолдарда липогенез керісінше азаяды. Майлардың ыдырауын (липолизін) май жасушаларының іштерінде болатын гормонға тәуелді липаза ферменті қамтамасыз етеді. Ол ц-АМФ- тәуелді протеинкиназамен әсерленеді. Адипоциттердің сыртқы беттеріндегі рецепторларға норадреналин әсер етуден аденилатциклаза әсерленіп, май жасушаларының ішінде ц-АМФ кӛбеюден липолиз кҥшейеді. Бҧл катехоламин май жасушаларына β 3 - адренорецепторлары арқылы әсер етеді. Осыған байланысты біріншілік семіруге бейімділігі бар адамдардың адипоциттерінде β 3 -адренорецепторлардың әсерленуі тӛмен болады. Осыдан майлардың ыдырауы кеміп кетеді. Аденогипофиздің гормондары: кортикотропин, соматотропин, лютеотропин, тиреотропин, липотропин және қалқанша бездің гормондары, симпатикалық-адренергиялық жҥйенің қозуы майлардың ыдырауына әкеледі. Осыдан қанда май қышқылдары мен глицерин кӛбейеді. Май қышқылдары онда әлбуминмен байланысып бауырға тасымалданады. Біріншілік семіруге бейім адамдарда глицериннің кӛп бӛлігі қайтадан ҥшглицеридтерге айналады. Сонымен бҧндай адамдардың адипоциттері ҥшглицеридттерден айырылғысы келмейді. Липолизге қажетті гормондық липаза ферментінің белсенділігін инсулин тежейді. Сол себептен гиперинсулинизм кезінде (инсулинге тәуелсіз қантты диабеттің 2-тҥрінде және инсулинома кездерінде) адамның |