АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРЕМИЯНЫҢ ПАТОГЕНЕЗІ МЕН САЛДАРЛАРЫ

256
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
орталықтар қоздырылғанда артериялар кеңиді. Оларды кӛңіл-
кҥйдің қобалжулары, физикалық, механикалық, химиялық 
ықпалдар қоздырады. Парасимпатикалық жҥйке жҥйесі қозғанда 
ацетилхолин артық ӛндіріліп, қан тамырлары кеңиді. Осындай 
қан кернеуін 
нейротониялық артериялық гиперемия 
дейді. 
Симпатикалық 
жҥйке 
жҥйесі 
негізінен 
артериялардың 
жиырылуын туындатады. Бҧл жҥйкелердің қан тамырларына 
әсерлері норадреналиннің қатысуымен болады. Тәжірибелік 
жануарларда симпатикалық жҥйкені кескенде қан тамырларының 
кеңуі байқалады. Бҧндай қан кернеуін 
жҥйкесалданулық 
(нейропаралитикалық) 
артериялық гиперемия
деп атайды. Ол 
қабыну кезінде, адреналиннің тежегіштерін енгізгенде 
т.с.с. жағдайларда дамиды. 
Кейбір тіндерде симпатикалық жҥйкелер холинергиялық 
әсер етуі мҥмкін. Мәселен, бҧлшықеттерде, бет еттерінде, 
ҧрттың кілегей қабықтарында, ішектерде т. б. тіндерде 
симпатикалық 
жҥйкелердің 
аяқшаларында 
ацетилхолин 
ӛндірілуінен бҧл жҥйке қозғанда ҧсақ артериялар мен 
артериолалардың 
кеңуі 
болады. 
Содан 
нейротониялық 
артериялық гиперемия байқалады. Кейде артериялардың кеңуі 
аксон-рефлекс бойынша дамиды. Бҧл кезде жҥйкелік серпін 
шеткері нейронның бір (аксон) бҧтағында тарайды. 
Артериялардың 
гуморалдық 
жолмен 
кеңуі 
әртҥрлі 
эндогендік, химиялық ӛнімдердің әсерлерінен болады. Оларға 
зат алмасудың қышқыл ӛнімдері, кӛмір қышқылының (СО
2
) 
артық мӛлшері, калий иондары, аденозин, АДФ, АМФ, 
биологиялық 
белсенді 
заттар 
(гистамин, 
нитроксид, 
серотонин, простагландиндер, лейкотриендер, калликреин-

жүктеу/скачать 6,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: