Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
жүктеу/скачать 6,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы патфиз
- Бұл бет үшін навигация:
- Ӛңештің бҧзылыстары.
| Жҧтудың бҧзылыстары.
Жҧту - кҥрделі рефлекстік әрекет. Ол тамақ пен судың ауыз қуысынан асқазанға тҥсуін қамтамасыз етеді. Жҧтудың бҧзылыстары (дисфагия-делінеді)туа және жҥре пайда болған қатты немесе жҧмсақ таңдайдың ақауларында (қоян-жырық, тесік таңдай), бӛбешіктің және кӛмекей бездерінің қабынуларында (баспа, тамақ тіндерінің іріңдеуі кездерінде) байқалады. Сонымен бірге, қҧтырма, қояншық, сіреспе аурулары кездеріндегі тамақ еттерінің қатты жиырылуы (спазмдары), тілдің қабынуы, жҧтынуды бҧзады. Ол миастения ауруы кезінде жҧтынуға қатысатын бҧлшықеттердің әлсіздігінен де, ауыз қуысы қҧрғақтануынан (ксеростомиядан) да дамиды. Жҧтудың бҧзылыстары адам тіршілігі ҥшін ӛте қауіпті. Ӛйткені: жҧтыну кезінде сілекей немесе тағам бӛлшектері тыныс алу жолдарына тҥсіп, ӛкпеде қабыну, тіпті некроз дамуларына әкеледі.Ондай ӛкпе қабынуын аспирациялық пневмония дейді. Бҧл бӛлшектер тыныс жолдарын жыбырлатып, қатты жӛтел дамуына, дем алудың қиындауына, тіпті кейде адамның тҧншығып қалуына, әкелуі мҥмкін. Ӛңештің бҧзылыстары. Ауызда шайналып, ҧнтақталған, сілекеймен ӛңделген тағамдық заттар жҧтудың нәтижесінде ӛңеш арқылы асқазанға ӛткізіледі. Ӛңештің толқи жиырылу қабілеті болады. Ол тамақты жҧтқаннан кейін бірден басталып, тағамды ӛңештің ҥстіңгі қыспағынан ӛткізеді. Толқи жиырылудың орташа 602 жылдамдығы шамамен 2-4 см/сек. болады. Оның бастапқы тҥрткісі болып, бастапқы жҧтыну есептеледі. Бірақ, тамақ ӛңештен толық ӛтпей жатып, тез арада қайталап жҧтыну оның толқи жиырылуын бәсеңсітеді. Артынан тҥскен тағаммен ӛңештің саңылауының керілуі оның қимылдық әрекеттерін кҥшейтеді. Ӛңештің қимылдық әрекеттері кезбе жҥйкесімен реттелінеді.Сонымен қатар оның қабырғасының ішінде тегіс салалы ет талшықтары толқи жиырылуына әкелетін дербес жҥйке ӛрімдері болады. Бҧл ӛрімдерде әрі қоздырғыш, әрі тежегіш нейрондар бар. Қоздырғыш нейрондар холинергиялық М 2 -рецепторлар арқылы ҧзына бойлық және жҥзік тәрізді ет қабаттарын жиырады. Тежегіш нейрондар негізінен жҥзік тәрізді ет қабатында орналасады және олардың жиырылуын тежейді. Ол нейрондардың тежегіш әсерін қан тамырларына белсенді әсер ететін ішектік пептид және азот оксиді кҥшейтеді. Бҧл екі нейрондарда ӛңештің денесі мен оның тӛменгі қыспағын жҥйкелендіреді. Ӛңештің тӛменгі қыспағы асқазан қышқылы мен ӛңештің саңылауындағы сілтілік реакция арасында негізгі тосқауыл болып саналады. Ол асқазаннан тағамның ӛңешке кері лықсуынан (рефлюкстен) сақтандырады. Оның ӛткінші босаңсуынан асқазанның қышқыл ӛнімдері ӛңешке ӛтіп, ӛңеш қабынуына әкеледі. Ӛңештің қимылдық әрекеттерінің бҧзылыстары ахалазия (босаңсымау), ӛңештің тҧтасып жиырылып қалуы және склеродермия кездерінде байқалады. Ахалазия ӛңештің тегіс салалы ет талшықтарының және тӛменгі қыспақтың тежегіш нейрондарымен реттелуі жоғалуымен сипатталады. Содан ӛңештің толқи жиырылуы болмауы, оның тӛменгі қыспағының толық босаңсымауымен қабаттасады. Дерттің бастапқы сатыларында жҧтқан тағам ӛңештің ортаңғы және тӛменгі бӛліктерінде тҧрып қалады. Қатты тағамды жҧту ҥшін артынан сҧйық ішуге мәжбҥрлік пайда болады. жүктеу/скачать 6,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|