Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
Асқын қызыну (гипертермия)
жүктеу/скачать 6,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы патфиз
- Бұл бет үшін навигация:
- УЛЬТРАКҤЛГ ін СӘУЛЕЛЕРДЩ ә СЕРІ.
| Асқын қызыну (гипертермия).
Сыртқы ортада температура кӛтерілгенде терінің қан тамырлары кеңіп, тер бӛлінуі, тыныс алудың жиілеуі арқылы денеден жылуды сыртқа шығару артады. Ал, қоршаған ортаның температурасы мен ылғалдығы жоғары болғанда немесе адамның ҥстінде терді ӛткізбейтін киім болғанда денеден жылуды сыртқа шығару шектеліп, ауаның температурасы тіпті 33°С болғанның ӛзінде дененің асқын қызынуына (ыстық соғуына) әкелуі мҥмкін. Бҧл кезде дене қызымын реттеу жолдары бҧзылады, денеде жылу ӛндірілу оны сыртқа шығарудан басым болып кетеді. Осыдан дене қызымы кӛтеріледі. Асқын қызыну (гипертермия) екі сатыда ӛтеді. Бірінші теңгерілген сатысында дене қызымы қалыпты деңгейде ҧсталып тҧрады. Жоғары температура организмге ары қарай әсер ете беруінен асқын қызынудың екінші теңгерілмеген сатысы дамиды, дене қызымы қалыптыдан кӛтеріліп кетеді. Бҧл кезде организмде зат алмасуларының қарқыны артады, тыныс алу және қан тамырларының қимылдық орталықтарының, орталық жҥйке жҥйесінің қатты қозуы байқалады. Артынан олардың қалжырауынан тыныс алудың, жҥрек қызметінің бҧзылыстары, артериялық қан қысымының тӛмендеуі болады, организмде гипоксия дамиды. 42 Асқын қызыну кезінде тердің кӛп бӛлінуі организмнің сусыздануына, сумен бірге хлоридтердің т.б. электролиттердің сыртқа кӛптеп шығарылуына әкеледі. Бҧл кезде қанның қоюлануы оның тҧтқырлығын жоғарылатып, журек қызметін қиындатады, қанайналым жеткіліксіздігі дамиды. Осыдан организмде оттегінің ҥдемелі жетіспеушілігінен адамның жан тапсыруы болады. Дене қызымы тез кӛтерілуіне әкелетін қауырт қызынуды ыстық соғуы дейді. УЛЬТРАКҤЛГ ін СӘУЛЕЛЕРДЩ ә СЕРІ. Ультракҥлгін сәулелер тері мен кӛздің ақ қабығы арқылы бар жоғы ондаған микрометр тереңдікке ӛтеді. Соған қарамай олар тіндердің жергілікті ӛзгерістерімен қатар жалпы организмнің бҧзылыстарына әкеледі. Бҧл сәулелердің биологиялық қасиеті олардың толқындарының ҧзындығына байланысты. Ультракҥлгін сәулелердің бір бӛлшегі А - аумағы ҧзын толқынды болады. Ондағы толқындардың ҧзындығы 400-320 нм аралығында, екінші бӛлшегі В - аумағы (орташа толқынды) 320-280 нм, ҥшінші бӛлшегі С-аумағы (қысқа толқынды) 280-200 нм аралығында болады. Ҧзын толқынды ультракҥлгін сәулелер теріде тирозиннен меланин тҥзілуін арттырып, терінің қоңыр қошқыл тҥске боялуын қамтамасыз етеді. Бҧл ультракҥлгін сәулелердің ары қарай денеге ӛтуіне бӛгет жасап, қорғаныстық қызмет атқарады. Қысқа мерзімде, аз мӛлшерлерде әсер еткен орташа толқынды ультракҥлгін сәулелер организмге жалпы сергітетін әсер етеді. Оның даму негізінде ультракҥлгін сәулелердің организм атомдарын қоздыру қабілеті жатады. Осыдан жасушаларда ӛтетін химиялық реакциялардың белсенділігі артады, зат алмасуларының қарқыны кӛтеріледі, тіндердің нәрленуі жақсарады. Бҧл сәулелердің әсерінен организмнің жҧқпалар мен уыттарға тӛзімдігі кӛтеріледі. Адамның ойлау, қол жҧмысын атқару қабілеттері жақсарады. Бҧл ультракҥлгін сәулелердің әсерінен организмде Д 3 витамині (холекальциферол) тҥзілуі ҧлғаяды. Балаларда мешелдік (рахит) дамуынан сақтандырады. Қысқа толқынды С-аумағындагы ультракҥлгіндер бактерияларды жоятын әсер етеді. Ультракҥлгін сәулелермен бҧрын кҥймеген теріні бірден тым артық сәулелендіруден фотохимиялық кҥйік дамуы мҥмкін. Бҧл кезде терінің қызаруы, кҥлдіреуі, дене қызымының кӛтерілуі, бас ауыруы, кӛңіл-кҥйдің бей-жайлығы т. с. с. белгілер байқалады. Сонымен қатар кӛздің |