Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
жүктеу/скачать 6,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы патфиз
| 43
қызаруы, қастың ісінуі, жас ағу, жарыққа қарай алмау, кӛзге бӛгде зат тҥскен сияқты сезім пайда болады. Бҧндай жағдайды фотофтальмия деп атайды. Бҧл қҧбылыстар кҥн сәулелерінің кӛзге тікелей әсер етуінен, ашық далада қарға шағылысқан сәулелердің әсерінен, электр ағымымен металдарды кесіп-жалғау жҧмыстары кездерінде байқалады. Ультракҥлгін сәулелердің тым артық әсерінен фотохимиялық кҥйік даму жолында бҧл сәулелердің еркін радикалдық тотығуды, май қышқылдарының асқын тотығуын арттыру қасиеті маңызды орын алады. Осыдан жасуша мембраналарының бҥлінуі, нәруыздардың ыдырауы жасушалардың тіршілігін жоғалтады. Ультракҥлгін сәулелермен артық сәулелендіру нәтижесінде организмнің созылмалы дерттері (қҧздама, асқазанның ойық жарасы, ӛкпе туберкулезі т.б.) асқынып кетуі мҥмкін. Бҧл сәулелермен тым артық сәулеленудің нәтижесінде меланиннің кӛп ӛндірілуінен, нәруыздардың бҥліністерінен алмастырылмайтын аминқышқылдарына, витаминдерге, Са 2+ - иондарына т.б. заттарға организмнің мҧқтаждығы артып кетеді. Сонымен бірге қысқа толқынды ультракҥлгін сәулелердің тым артық болуынан Д 3 - витаминінің белсенділігі тӛмендеп, ол организмге уытты заттарға (токсистериндерге) ауысуы ықтимал. Ультракҥлгін сәулелермен ҧзақ уақыт артық сәулеленуден тері мен шырышты қабықтарда обыр ӛспесі дамуы мҥмкін. Кейбір бояулар, холестерин, порфириндер, әсемдік бҧйымдар ультракҥлгін сәулелердің зиянды әсерін кҥшейтеді. Оларды фотосенсибилизаторлар дейді. Кейбір адамдарда бҧл сәулелерге жоғары сезімталдық болады. Оны фотоаллергия дейді.Организмде гемоглобин алмасуы бҧзылудан қанда порфириннің артық жиналуы кезінде кҥн кӛзіне аз уақыт шығудың ӛзі терінің ауыр кҥйіктеріне, сәулеленген порфириннің уытты ӛнімдерімен организмнің уыттануына әкеледі. Кҥн сәулелері әсер еткенде олардың қҧрамындағы тіндерге қыздыратын әсер ететін инфрақызыл сәулелермен ультракҥлгін сәулелер бірігіп әсер етуден денеге кҥн ӛтуі байқалады. Бҧл кезде ультракҥлгін сәулелері тері қылтамырларындағы қан нәруыздары мен холестеринді сәулелендіру арқылы жҥйке жҥйесіне әсер етеді. Осыдан мидағы қыртыс асты қҧрылымдары мен дербес (вегетативтік) жҥйке жҥйесі орталықтарын қоздырады, дене қызымын кӛтереді, қан қысымын алдымен кӛтеріп, артынан тӛмендетеді, адамды ҧйқы басады, коллапс дамиды және тыныс орталығының салдануынан адам жан тапсырады. |