Сыртқы тыныс патофизиологиясы Сыртқы тыныс деп организмнің оттегін қабылдап, кӛмір
қышқыл газын қалыпты денгейде сыртқа шығарып тҧратын
ӛкпедегі ӛтетін ҥрдістердің жиынтығын айтады. Ӛкпеде
негізінен ҥш тҥрлі ҥрдіс ӛтеді:
● атмосфералық ауа мен ӛкпе ҧяшықтарындағы ауаның
алмасуы (ӛкпенің желдетілуі немесе вентиляциясы);
● олардағы ауадан қылтамырлардағы қанға оттегінің,
кӛмір қышқыл газының кері бағытта қаннан шығарылатын ауаға
жайылып тарауы (газдардың диффузиясы);
● ӛкпе қылтамырлары арқылы қанның айналымы (ӛкпенің
перфузиясы). Осы ҥш ҥрдістің қалыпты арақатынастары арқылы
қандағы газ қҧрамы әдеттегі деңгейде ҧсталып тҧрады.
Сыртқы тыныс жҥйесінде қандайда болмасын дерт дамыса, ол
осы ҥрдістерді бҧзып, сыртқы тыныс алу жеткіліксіздігіне
әкеледі.
Сыртқы тыныс жеткіліксіздігі - деп белгілі бір жҥктемелерден кейін немесе тыныштық жағдайдың ӛзінде қанның қалыпты газдық қҧрамын сақтап тҧра алмайтын ӛкпе мен тыныс алу жолдарының жағдайын айтады . Ол организмнің
тыныштық жағдайында да гипоксия мен газдык, ацидозға
әкелуі мҥмкін немесе организмнің қол
жҧмысына немесе
физикалық жҥктемелерге мҥмкіншілігін азайтады.
Сыртқы тыныс жеткіліксіздігі мына себептерден дамиды:
● тыныс алу реттелулерінің бҧзылыстарынан;
●
тыныс
алу
бҧлшықеттеріне
жҥйкелік
серпіндер
тарауының бҧзылыстарынан немесе тыныстық бҧлшықеттердің
ӛздерінің бҥліністерінен;
● кеуде қуысы қозғалыстарының бҧзылыстарынан;
● тыныс алу жолдарының бҧзылыстарынан;
● ӛкпе тінінің дерттік ӛзгерістерінен.
Тыныс алу реттелулерінің бҧзылыстары мына себептерден:
♣
мидағы
тыныстық
орталықтың
(дәрілердің,
есірткілердің әсерлерініен) тежелуінен;
♣ тыныстық орталықтың қҧрылымдық (ми жарақаты, миға
қан қҧйылу т.б. кездерінде) бҥліністерінен;
♣
тыныстық
орталыққа
бағытталатын
жҥйкелік
